Astrid Lindgren
El la sved'a traduk'is Run'o Stridell
Lingv'a redakt'o: Per Aarne Fritzon kaj Frank'o Luin
e Libr'o Aranĝ'is: Frank'o Luin
ISBN 91 - 7303 - 059 - 7
ink'o@omnibus. se http: //www. omnibus. se/ink'o Ink'o
Se - 13542 TYRESö · Svedi'o April'o 2001
En tiu nokt'o, kiam nask'iĝ'is Ronjo, fulm'o'tondr'is en la mont'ar'o. Jes, est'is tia fulm'o'tondr'a nokt'o, ke ĉiu'j trol'o'j loĝ'ant'a'j en la Matisarbaro terur'ig'it'a'j kaŭr'is en si'a'j kav'o'j kaj rifuĝ'ej'o'j. Nur la kruel'a'j harpi'o'j ŝat'is fulm'o'tondr'o'n pli ol ĉiu'j'n ali'a'j'n veter'o'j'n, kaj flug'is kri'ant'e ĉirkaŭ la rab'ist'a kastel'o sur Matismonto. Tio ĝen'is Lovison, kiu est'is nask'ont'a infan'o'n, kaj ŝi dir'is al Matiso: ” For'tim'ig'u la bru'ant'a'j'n harpi'o'j'n, ali'e mi ne pov'as aŭd'i, kio'n mi kant'as. ” Loviso nom'e kant'is dum ŝi est'is nask'ant'a. Tio facil'ig'as la akuŝ'o'n, ŝi asert'is, kaj la id'o cert'e hav'os gaj'a'n humor'o'n, se ĝi nask'iĝ'as kun kant'o.
Matiso pren'is si'a'n arbalest'o'n kaj ĵet'is du sag'o'j'n tra la paf'fenestr'et'o.
” For'ir'u, harpi'aĉ'o'j, ” li dir'is. ” Mi ja hav'os infan'o'n ĉi - nokt'e.
Ĉu vi tio'n kompren'as, meger'o'j ! ” ” Hoho, li hav'os infan'o'n ĉi - nokt'e, ” kri'eg'is la harpi'o'j, ” fulm'o'tondr'a'n infan'o'n, sen'dub'e et'a'n kaj mal'bel'a'n, hoho ! ” Tiam Matiso de'nov'e paf'is rekt'e en la harpi'ar'o'n. Sed ili nur mok'rid'is al li kaj flug'is kun koler'a'j kri'o'j for'e'n super la arb'o'pint'o'j.
Dum Loviso kuŝ'is nask'ant'e kaj kant'ant'e, kaj dum Matiso laŭ pov'o pun'is la harpi'o'j'n, li'a'j rab'ist'o'j sid'is ĉe la fajr'o en la grand'a ŝton'hal'o manĝ'ant'e kaj drink'ant'e kaj bru'is kaj bru'eg'is sam'e laŭt'e kiel la harpi'o'j. I'o'n ili ja dev'is far'i dum la atend'o, kaj ĉiu'j dek du ver'e atend'is i'o'n, kio okaz'os tie supr'e en la tur'ĉambr'o. Ĉar en ili'a tut'a rab'ist'a temp'o ne est'is nask'it'a infan'o en la kastel'o de Matiso. Plej mult'e atend'is Kalv'a Petro.
” Ĉu tiu rab'ist'a id'o ne baldaŭ ven'os ? ” li dir'is. ” Mi est'as mal'jun'a kaj kaduk'a kaj baldaŭ fin'viv'is mi'a'n rab'ist'a'n viv'o'n.
Est'us bon'e ek'vid'i nov'a'n rab'estr'o'n antaŭ ol mi fin'os. ” Li est'is ĵus dir'int'a tio'n, kiam la pord'o mal'ferm'iĝ'is kaj Matiso en'kur'is preskaŭ sen'saĝ'a pro ĝoj'o. Kun laŭt'a'j ĝoj'salt'eg'o'j li rond'kur'is en la salon'o kaj kri'is kiel frenez'ul'o.
” Mi ek'hav'is id'o'n ! Ĉu vi aŭd'as, kio'n mi dir'as, mi ek'hav'is id'o'n ! ” ” El kiu spec'o ĝi est'as ? ” demand'is Kalv'a Petro en si'a angul'et'o.
” Rab'ist'a fil'in'o, triumf'o kaj ĝoj'o ! ” kri'is Matiso. ” Rab'ist'a fil'in'o, jen ŝi ven'as ! ” Kaj trans la alt'a sojl'o paŝ'is Loviso kun la infan'o en si'a'j brak'o'j. Tiam far'iĝ'is abrupt'a silent'o inter la rab'ist'o'j.
” Nun ŝajn'as al mi, ke la bier'o fiks'iĝ'is en vi'a'j gorĝ'o'j, ” dir'is Matiso. Li pren'is la knab'in'o'n de Loviso kaj port'is ŝi'n en la rond'o'n de la rab'ist'o'j.
” Jen, se vi vol'as vid'i la plej bel'a'n infan'o'n, kiu iam nask'iĝ'is en rab'ist'a kastel'o. ” La fil'in'o kuŝ'is sur la brak'o kaj rigard'is li'n per vigl'a'j okul'o'j.
” Tiu ĉi id'in'o jam kompren'as iom'et'e de ĉio ajn, tio'n oni vid'as, ” dir'is Matiso.
” Kiu'n nom'o'n ŝi hav'os ? ” sci'vol'is Kalv'a Petro.
” Ronjo, ” dir'is Loviso. ” Kiel mi jam antaŭ long'e decid'is. ” ” Sed se vi est'us nask'int'a knab'o'n ? ” dir'is Kalv'a Petro.
Loviso rigard'is li'n trankvil'e kaj sever'e.
” Se mi decid'is, ke mi'a infan'o hav'u la nom'o'n Ronjo, tiam far'iĝ'os Ronjo. ” Post'e ŝi turn'is si'n al Matiso:
” Ĉu vi dezir'as, ke mi pren'u ŝi'n nun ? ” Sed Matiso ne vol'is for'las'i si'a'n fil'in'o'n. Li star'is mir'ig'it'e, rigard'ant'e ŝi'a'j'n klar'a'j'n okul'o'j'n, ŝi'a'n buŝ'et'o'n, ŝi'a'j'n nigr'a'j'n har'tuf'o'j'n, ŝi'a'j'n sen'help'a'j'n man'o'j'n, kaj li frost'o'trem'is pro am'o.
” Infan'o, en tiu'j et'a'j man'o'j vi jam ten'as mi'a'n rab'ist'a'n kor'o'n, ” li dir'is. ” Mi ne kompren'as tio'n, sed tiel est'as. ” ” Ĉu mi rajt'as ten'i ŝi'n iom'et'e, ” pet'is Kalv'a Petro kaj Matiso met'is Ronjon en li'a'j'n brak'o'j'n, kvazaŭ ŝi est'us or'a ov'o.
” Jen vi hav'as la nov'a'n rab'ist'estr'o'n, pri kiu vi long'e parol'is. Sed ne las'u ŝi'n fal'i, ĉar tiam al'ven'is vi'a last'a moment'o. ” Sed Kalv'a Petro nur rid'et'is al Ronjo per si'a sen'dent'a buŝ'o.
” Ŝi ne mult'e pez'as, ” li dir'is mir'ig'it'e kaj lev'is - mal'lev'is ŝi'n kelk'foj'e.
Tiam Matiso ĉagren'iĝ'is kaj abrupt'e re'pren'is la infan'o'n.
” Kio'n vi atend'is, ŝaf'kap'ul'o ? Grand'a'n dik'a'n rab'ist'estr'o'n kun ventr'eg'o kaj pint'barb'o, aŭ kio'n ? ” Tiam ĉiu'j rab'ist'o'j kompren'is, ke oni ne pov'as far'i rimark'o'j'n koncern'e tiu'n ĉi infan'o'n, se oni dezir'as, ke Matiso rest'u bon'humor'a. Kaj ver'e ne est'is saĝ'e ĉagren'i li'n. Tial ili tuj komenc'is laŭd'i la nov'nask'it'o'n. Ili ankaŭ mal'plen'ig'is mult'a'j'n pokal'o'j'n da bier'o je ŝi'a honor'o kaj tiel gaj'ig'is Matison. Li okup'is la honor'sid'ej'o'n inter ili kaj ĉiam de'nov'e ekspon'is si'a'n mir'ind'a'n infan'o'n.
” Tio ĉi mort'incit'os Borkon, ” dir'is Matiso. ” Li sid'u en si'a kaduk'a rab'ist'ej'o kaj grinc'u la dent'o'j'n pro envi'o, jes, ĝem'o kaj mort'o, far'iĝ'os tia grinc'ad'o, ke ĉiu'j harpi'o'j kaj griz'gnom'o'j en la Borkarbaro dev'os per'man'e ŝirm'i si'a'j'n orel'o'j'n, kred'u mi'n. ” Kalv'a Petro kap'jes'is kontent'e kaj dir'is kun et'a sub'rid'o:
” Jes, tio mort'incit'os Borkon. Ĉar nun plu'viv'os la gent'o de Matiso, sed la gent'o de Borko rapid'e pere'os. ” ” Jes, ” dir'is Matiso, ” rekt'e pere'os, ĉar laŭ mi'a sci'o Borko ne sukces'is ek'hav'i id'o'n, kaj cert'e ne sukces'os. ” Tiam son'is ek'tondr'o, kia'n oni neniam antaŭ'e aŭd'is en Matisarbaro. Ĝi est'is tiel fort'a, ke eĉ la rab'ist'o'j pal'iĝ'is, kaj Kalv'a Petro fal'is plank'e'n, li ja est'is mal'fort'a. De Ronjo oni ne'atend'it'e aŭd'is et'a'n plor'o'n, kaj tio sku'is Matison pli ol la fulm'o'tondr'o.
” Mi'a infan'o plor'as, ” li kri'is. ” Kio'n far'i, kio'n far'i ? ” Sed Loviso star'is trankvil'a. Ŝi pren'is la infan'o'n de li kaj met'is ĝi'n al si'a mam'o, kaj plor'o ne plu est'is.
” Tio tondr'is bon'e, ” dir'is Kalv'a Petro, kiam ankaŭ li iom trankvil'iĝ'is. ” Diabl'o pren'u, se ĝi ne traf'is. ” Jes, la fulm'o traf'is kaj kun grand'a efik'o, tio'n oni pov'is vid'i la sekv'a'n maten'o'n. La pra'temp'a kastel'o de Matiso est'is fend'it'a en du part'o'j'n. De la supr'o ĝis la plej profund'a kel'a ark'aĵ'o ĝi est'is divid'it'a en du part'o'j'n, kaj inter ili est'is profund'a abism'o.
” Ronjo, vi'a infan'a viv'o komenc'iĝ'as grandioz'e, ” dir'is Loviso, kiam ŝi kun la infan'o en la brak'o'j star'is apud la frakas'it'a mur'supr'o kaj rigard'is la plor'ind'aĵ'o'n. Matiso furioz'is kiel sovaĝ'a best'o. Kiel pov'as okaz'i tia afer'o al la mal'nov'a kastel'o de li'a'j pra'ul'o'j ? Sed Matiso neniam long'e el'ten'is en si'a furioz'o, kaj li ĉiam trov'is kaŭz'o'j'n konsol'iĝ'i.
” Nu, ni ne plu hav'as tiom da sekret'a'j ir'ej'o'j kaj kel'a'j ĉambr'o'j kaj rub'aĵ'o'j por pri'zorg'i. Kaj ebl'e neni'u nun mis'ir'os en la kastel'o de Matiso. Vi memor'as kiel est'is, kiam Kalv'a Petro perd'iĝ'is kaj re'aper'is nur post kvar tag'o'j. ” Tio'n Kalv'a Petro prefer'is ne memor'i. Ĉu est'is li'a kulp'o, ke okaz'is tiel mal'feliĉ'e ? Li ja nur vol'is esplor'i kiel grand'a kaj kolos'a ver'e est'as la kastel'o de Matiso, kaj, kiel dir'it'e, trov'is ĝi'n sufiĉ'e grand'a por perd'iĝ'i. La kompat'ind'ul'o est'is preskaŭ du'on'mort'a antaŭ ol li fin'fin'e re'trov'is la grand'a'n ŝton'hal'o'n.
La rab'ist'o'j, dank'o kaj laŭd'o, tiel kri'eg'is kaj bru'is, ke li aŭd'is tio'n de long'e for, ali'e li neniam est'us re'trov'int'a la voj'o'n hejm'e'n.
” La tut'a'n kastel'o'n ni ja ĉiu'okaz'e neniam uz'is, ” dir'is Matiso. ” Kaj ni daŭr'e rest'os en ni'a'j hal'o'j kaj tur'ĉambr'o'j, kie ni ĉiam loĝ'is. Kio ĉagren'as mi'n est'as nur, ke ni perd'is ni'a'n neces'ej'a'n ĉambr'o'n. Jes, lament'o kaj mort'o, ĝi nun trov'iĝ'as ĉe la ali'a flank'o de la abism'o, kaj mi kompat'as tiu'n, kiu ne pov'as si'n brid'i ĝis ni aranĝ'os nov'a'n. ” Sed tiu afer'o baldaŭ est'is far'it'a, kaj la viv'o en la kastel'o de Matiso flu'is ĝust'e kiel antaŭ'e. Nur kun la diferenc'o, ke nun est'is ankaŭ infan'o tie. Et'a infan'o, kiu laŭ Loviso iom post iom tut'e stult'ig'is Matison kaj li'a'j'n rab'ist'o'j'n. Kompren'ebl'e ne mal'util'us al ili far'iĝ'i iom pli delikat'anim'a'j kaj iom pli dec'a'j en si'a kondut'o, sed ĉio dev'as hav'i lim'o'n. Ĉar ja ne est'is natur'e vid'i dek du rab'ist'o'j'n kaj unu rab'ist'a'n estr'o'n sid'i ŝaf'e rid'et'ant'a'j nur pro tio, ke id'in'et'o ĵus lern'is ĉirkaŭ'ramp'i en la ŝton'hal'o, kvazaŭ pli grand'a mirakl'o neniam est'us okaz'int'a sur la ter'o. Ver'dir'e Ronjo mov'is si'n ne'ordinar'e rapid'e, ĉar ŝi hav'is artifik'a'n manier'o'n puŝ'i per si'a mal'dekstr'a pied'o, kiu'n la rab'ist'o'j trov'is unik'a.
” Sed fin'fin'e, plej mult'a'j infan'o'j lern'as ramp'i, ” dir'is Loviso. ” Sen fort'a'j laŭd'o'j kaj sen ke la patr'o pro tio forges'as ĉio'n kaj eĉ neglekt'as si'a'n labor'o'n. ” ” Ĉu est'as vi'a intenc'o, ke Borko trans'pren'u la tut'a'n rab'ad'o'n ĉi tie en Matisarbaro ? ” ŝi demand'is sever'e, kiam la rab'ist'o'j, kaj Matiso unu'a, tro fru'e hejm'e'n'sturm'is nur ĉar ili nepr'e vol'is rigard'i, kiam Ronjo manĝ'as si'a'n vesper'a'n sup'o'n, antaŭ ol Loviso met'os ŝi'n en la pend'lul'il'o'n por la nokt'o.
Sed Matiso ne aŭskult'is tia'n babil'aĉ'o'n.
” Ronjo mi'a, mi'a kolomb'et'o, ” li kri'is, kiam Ronjo puŝ'ant'e per la mal'dekstr'a pied'o fulm'rapid'e ramp'is al li, tuj kiam li aper'is ĉe la pord'o. Kaj post'e li sid'is kun si'a kolomb'et'o sur la genu'o kaj manĝ'ig'is ŝi'n per sup'o, dum li'a'j dek du rab'ist'o'j rigard'is. La sup'uj'o star'is iom for ĉe la fajr'ej'o, kaj kun si'a'j krud'a'j rab'ist'a'j man'o'j Matiso est'is iom mal'lert'a, mult'e da sup'o verŝ'iĝ'is sur la plank'o'n. Krom'e Ronjo jen kaj jen for'puŝ'is la kuler'o'n kaj sup'o flug'is en la brov'o'j'n de Matiso. La unu'a'n foj'o'n kiam tio okaz'is, la rab'ist'o'j rid'eg'is tiel fort'e, ke Ronjo ek'tim'is kaj plor'is, sed ŝi baldaŭ kompren'is, ke ŝi far'is i'o'n amuz'a'n kaj volont'e ripet'is tio'n. Tio pli ĝoj'ig'is la rab'ist'o'j'n ol ĝi amuz'is Matison. Sed ceter'e Matiso opini'is, ke ĉio entrepren'at'a de Ronjo est'as unik'a kaj ke ŝi mem est'as sen egal'ul'o sur la ter'o.
Eĉ Loviso dev'is rid'i, vid'ant'e Matison sid'i kun la in'et'o sur la genu'o kaj sup'o en la brov'o'j.
” Matiso, kar'ul'o, kiu pov'us kred'i, ke vi est'as la plej potenc'a rab'ist'a ĉef'o en ĉiu'j mont'o'j kaj arb'ar'o'j ? Se Borko nun vid'us vi'n, li cert'e en'pis'us si'a'n pantalon'o'n pro rid'o. ” ” Mi zorg'us, ke li rapid'e lern'us tio'n ne far'i, ” Matiso dir'is trankvil'e.
Borko est'is la ĉef'mal'amik'o. Sam'e kiel la patr'o kaj av'o de Borko est'is ĉef'mal'amik'o'j de la patr'o kaj av'o de Matiso. Jes, mult'e pli long'e ol iu pov'is memor'i, la gent'o'j de Borko kaj Matiso est'is mal'amik'o'j. Ili ĉiam est'is rab'ist'o'j, kaj terur'aĵ'o por la honest'a'j hom'o'j, kiu'j kun si'a'j ĉeval'o'j kaj ĉar'o'j kaj transport'o'j dev'is tra'pas'i la dens'a'j'n arb'ar'o'j'n, kie ili viv'is.
” Di'o help'u tiu'n, kiu dev'as tra'pas'i la Rab'ist'a'n pas'ej'o'n, ” hom'o'j kutim'is dir'i, kaj tiam ili alud'is la arb'ar'pas'ej'o'n inter la arb'ar'o'j de Borko kaj Matiso. Ĉiam kuŝ'is tie rab'ist'o'j atend'ant'a'j konven'a'n okaz'o'n por rab'ad'o. Ĉu tem'is pri rab'ist'o'j borkaj aŭ matisaj, tio est'is afer'o indiferent'a por la rab'it'o'j. Sed por Matiso kaj Borko la diferenc'o est'is grand'a. Ili risk'is si'a'j'n viv'o'j'n batal'ant'e pri la rab'aĵ'o, kaj ili ne hezit'is rab'i unu de la ali'a, kiam ne ven'is sufiĉ'e da transport'o'j tra la Rab'ist'a pas'ej'o.
Pri tio Ronjo sci'is neni'o'n, ŝi est'is tro mal'grand'a. Ŝi ne kompren'is, ke ŝi'a patr'o est'as tim'ig'a rab'ist'a ĉef'o. Por ŝi li est'is nur tiu bon'a barb'ul'o Matiso, kiu rid'as kaj kant'as kaj kri'as kaj don'as al ŝi sup'o'n. Li'n ŝi ŝat'is.
Sed ŝi kresk'is tag'o'n post tag'o, kaj iom post iom komenc'is esplor'i la ĉirkaŭ'a'n mond'o'n. Long'e ŝi kred'is, ke la grand'a ŝton'hal'o est'as la tut'a mond'o. Kaj tie ŝi bon'fart'is, tie ŝi sid'is tut'e sekur'a sub la long'a tabl'eg'o kaj lud'is per pin'konus'o'j kaj ŝton'o'j, kiu'j'n Matiso kolekt'is kaj hejm'e'n'port'is por ŝi. Kaj la ŝton'hal'o ver'e ne est'is mal'bon'a lok'o por infan'o. Mult'o'n ĝoj'a'n oni pov'is spert'i kaj mult'o'n lern'i. Ronjo ŝat'is aŭd'i la rab'ist'o'j'n kant'i antaŭ la fajr'o vesper'e. Ŝi sid'is silent'e sub la tabl'o kaj aŭskult'is, ĝis ŝi sci'is ĉiu'j'n rab'ist'a'j'n kant'o'j'n. Post'e ŝi kun'kant'is per si'a plej klar'a voĉ'o, kaj Matiso mir'eg'is pro si'a unik'a infan'o, kiu kant'as tiel bel'e. Ankaŭ danc'i ŝi lern'is. Ĉar se la rab'ist'o'j est'is apart'e bon'humor'a'j, ili danc'is kaj salt'ad'is ĉirkaŭ la salon'o kiel frenez'ul'o'j, kaj Ronjo baldaŭ lern'is, kiel oni far'u.
Ankaŭ ŝi danc'is kaj salt'is kaj far'is rab'ist'a'j'n salt'eg'o'j'n, je ĝoj'o de Matiso. Kaj kiam la rab'ist'o'j post'e ek'sid'is ĉe la long'a tabl'eg'o por re'freŝ'ig'i si'n per pokal'o da bier'o, Matiso fanfaron'is pri si'a fil'in'o.
” Ŝi est'as bel'a kiel fe'in'o, konsent'u tio'n. Sam'e svelt'a, sam'e nigr'okul'a kaj sam'e nigr'a'har'ar'a. Vi neniam vid'is tiel ĉarm'a'n id'o'n, konsent'u tio'n. ” Kaj la rab'ist'o'j kap'jes'is kaj konsent'is. Sed Ronjo sid'is silent'a sub la tabl'o kun si'a'j pin'konus'o'j kaj ŝton'o'j, kaj kiam ŝi vid'is la rab'ist'a'j'n pied'o'j'n en kapr'o'har'a'j pantofl'o'j, ŝi lud'is, ke ili est'as ŝi'a'j mal'obe'em'a'j kapr'in'o'j. Tia'j'n ŝi vid'is en la kapr'in'ej'o, kie'n Loviso kun'pren'is ŝi'n dum la melk'ad'o.
Sed pli mult'e ol tio'n Ronjo apenaŭ vid'is dum si'a et'a viv'o.
Ŝi sci'is neni'o'n pri la mond'o ekster la kastel'o de Matiso. Kaj iu'n bel'a'n tag'o'n Matiso kompren'is — kiom ajn li mal'ŝat'us tio'n — ke nun ven'is la temp'o.
” Loviso, ” li dir'is al si'a edz'in'o. ” Ni'a infan'o dev'as ek'sci'i, kia est'as la viv'o en la Matisarbaro. Las'u ŝi'n liber'a. ” ” Ĉu fin'fin'e vi kompren'is tio'n, ” dir'is Loviso. ” Tio'n ni dev'us far'i antaŭ long'e, laŭ mi'a opini'o. ” ” Gard'u vi'n kontraŭ kruel'a'j harpi'o'j kaj griz'gnom'o'j kaj Borkorabistoj, ” li dir'is.
” Kiel mi sci'u, kiu'j est'as harpi'o'j kaj griz'gnom'o'j kaj Borkorabistoj ? ” demand'is Ronjo.
” Tio'n vi spert'os, ” dir'is Matiso.
” Do, bon'e, ” dir'is Ronjo.
” Kaj krom'e vi est'u atent'em'a, ke vi ne perd'iĝ'u en la arb'ar'o, ” dir'is Matiso.
” Kio'n mi far'u se mi perd'iĝ'as en la arb'ar'o ? ” demand'is Ronjo.
” Vi trov'u la ĝust'a'n voj'o'n, ” dir'is Matiso.
” Do, bon'e, ” dir'is Ronjo.
” Kaj ankaŭ vi est'u atent'em'a, por ke vi ne fal'u en la river'o'n, ” dir'is Matiso.
” Kio'n mi far'u, se mi fal'as en la river'o'n ? ” demand'is Ronjo.
” Vi naĝ'u, ” dir'is Matiso.
” Do, bon'e, ” dir'is Ronjo.
” Kaj vi atent'u, por ke vi ne fal'u en la Faŭk'o'n de l ’ infer'o, ” dir'is Matiso. Tiel li nom'is la abism'o'n, kiu divid'is la Matiskastelon en du part'o'j'n.
” Kio'n mi far'u, se mi fal'as en la Faŭk'o'n de l ’ infer'o ? ” demand'is Ronjo.
” Tiam vi ne plu far'os i'o'n ajn, ” dir'is Matiso kaj post'e li el'ig'is kri'eg'o'n, kvazaŭ subit'e ĉiu'j mal'bon'aĵ'o'j est'us okup'int'a'j li'a'n brust'o'n.
” Do, bon'e, ” dir'is Ronjo kiam Matiso ĉes'is kri'eg'i. ” Do mi ne fal'u en la Faŭk'o'n de l ’ infer'o. Ĉu ankoraŭ io ? ” ” Jes, cert'e, ” dir'is Matiso. ” Sed tio'n vi spert'os iom post iom.
Nun ir'u ! ”
Kaj Ronjo ir'is. Ŝi baldaŭ kompren'is, kiel stult'a ŝi est'is — kiel ŝi pov'is kred'i, ke la grand'a ŝton'hal'o est'as la tut'a mond'o ? Eĉ ne la grand'eg'a Matiskastelo est'as la tut'a mond'o, ne, la mond'o est'as pli grand'a. Ĝi est'as tiel grand'a, ke oni forges'as spir'i. Ŝi ja aŭd'is Matison kaj Lovison pri'parol'i afer'o'j'n ekster la Matiskastelo. Ili menci'is la river'o'n. Sed nur nun, kiam ŝi vid'is, kiel ĝi kun sovaĝ'a'j torent'o'j ven'is muĝ'ant'e profund'e el sub la Matismonto, ŝi kompren'is, kio est'as river'o.
Kaj nur nun, kiam ŝi vid'is ĝi'n mal'lum'a kaj strang'a kun ĉiu'j si'a'j susur'ant'a'j arb'o'j, ŝi kompren'is kio est'as arb'ar'o, kaj ŝi rid'is silent'e nur pro tio, ke ekzist'as river'o kaj arb'o'j. Ŝi apenaŭ pov'is kred'i tio'n, imag'u, ekzist'as grand'a'j arb'o'j kaj grand'a'j akv'o'j kaj ili viv'as, ĉu oni pov'as ne rid'i !
Ŝi sekv'is voj'et'o'n rekt'e en la plej sovaĝ'a'n arb'ar'o'n kaj ven'is al lag'et'o. Pli mal'proksim'e'n ŝi dev'is ne ir'i, laŭ ordon'o de Matiso. Kaj la lag'et'o kuŝ'is tie, inter mal'hel'a'j arb'o'j, nur la akv'o'lili'o'j sur la akv'o lum'is blank'a'j. Ronjo ne sci'is, ke tiu'j est'as akv'o'lili'o'j, sed ŝi rigard'is ili'n long'e kaj rid'is mal'laŭt'e, ĉar ekzist'as akv'o'lili'o'j.
Ĉe la lag'et'o ŝi rest'is la tut'a'n tag'o'n kaj far'is mult'o'n, kio'n ŝi neniam prov'is antaŭ'e. Ŝi ĵet'is abi'konus'o'j'n en la akv'o'n kaj rid'is, kiam ŝi trov'is, ke ŝi pov'as ig'i ili'n ond'o'lul'e for'vel'i, kiam ŝi plaŭd'is per la pied'o'j en la akv'o. Pli bon'e ŝi neniam amuz'is si'n. Ŝi'a'j pied'o'j sent'iĝ'is gaj'a'j kiam ŝi grimp'is. Ĉirkaŭ la lag'et'o est'is grand'a'j musk'o'kovr'it'a'j ŝton'blok'o'j, konven'a'j por ramp'ad'o kaj abi'o'j kaj pin'o'j por grimp'ad'o. Ronjo grimp'is kaj ramp'is ĝis la sun'o komenc'is mal'aper'i mal'antaŭ la arb'o'kovr'it'a'j mont'et'o'j. Tiam ŝi manĝ'is la pan'o'n kaj trink'is la lakt'o'n, kiu'j'n ŝi hav'is en la led'a sak'et'o. Post'e ŝi kuŝ'iĝ'is sur la musk'o por iom'et'e ripoz'i kaj super ŝi susur'is la arb'o'j. Ŝi kuŝ'is kaj rigard'is ili'n kaj rid'is mal'laŭt'e pro tio, ke ili ekzist'as. Fin'e ŝi ek'dorm'is.
Kiam ŝi vek'iĝ'is est'is jam mal'lum'a vesper'o, kaj ŝi vid'is stel'o'j'n bril'i super la arb'o'pint'o'j. Tiam ŝi kompren'is, ke la mond'o est'as ankoraŭ mult'e pli grand'a ol ŝi imag'is. Kaj ŝi far'iĝ'is melankoli'a pro tio, ke stel'o'j ekzist'as sed ne est'as ating'ebl'a'j, kiel ajn oni si'n streĉ'as. Nun ŝi jam est'is en la arb'ar'o pli long'e ol ŝi rajt'is. Nun ŝi dev'as ir'i hejm'e'n, ali'e Matiso far'iĝ'os furioz'a, tio'n ŝi sci'is.
La stel'o'j spegul'is si'n en la lag'et'o, ĉio ceter'a est'is karb'e nigr'a mal'lum'o. Sed al mal'lum'o ŝi al'kutim'iĝ'is. Ĝi ne tim'ig'is ŝi'n. Ĉu la Matiskastelo en la vintr'a'j nokt'o'j, kiam esting'iĝ'is la fajr'o'j, ne est'is mult'e pli mal'lum'a ol ĉiu'j arb'ar'o'j ? Ne, mal'lum'o'n ŝi ne tim'is.
Ĝust'e kiam ŝi est'is ir'ont'a, ŝi memor'is pri la led'a sak'et'o. Ĝi rest'is sur la ŝton'o, sur kiu ŝi manĝ'is, kaj en la mal'lum'o ŝi supr'e'n'grimp'is por pren'i ĝi'n. Ŝi subit'e imag'is, ke tie ĉi, sur la grand'a ŝton'o, ŝi ven'as pli proksim'e'n al la stel'o'j, kaj ŝi supr'e'n'lev'is si'a'j'n man'o'j'n por prov'i, ĉu ŝi ne pov'as kolekt'i kelk'a'j'n por hejm'e'n'port'i en la sak'et'o. Sed tio ne sukces'is. Ŝi pren'is la sak'et'o'n kaj intenc'is mal'supr'e'n'iĝ'i.
Tiam ŝi vid'is i'o'n, kio tim'ig'is si'n. Ĉie inter la arb'o'j bril'et'is okul'o'j. Jes, est'is rond'o de okul'o'j ĉirkaŭ la ŝton'o, kiu'j observ'ad'is ŝi'n, kaj nur nun ŝi rimark'is tio'n. Neniam antaŭ'e ŝi vid'is okul'o'j'n, kiu'j pov'as lum'i en la mal'lum'o, kaj ŝi ne ŝat'is ili'n.
” Kio'n vi vol'as ? ” ŝi kri'is. Sed ŝi ne ricev'is respond'o'n. Anstataŭ'e, la okul'o'j proksim'iĝ'is. Mal'rapid'e, iom post iom, ili pli kaj pli al'proksim'iĝ'is, kaj ŝi aŭd'is murmur'o'n de voĉ'o'j, strang'a'j, mal'jun'a'j griz'a'j voĉ'o'j, kiu'j murmur'is kaj ĉant'is sen'inter'romp'e:
” Griz'gnom'o'j ĉiu'j, hom'o trov'iĝ'as en Griz'gnom'arb'ar'o, griz'gnom'o'j ĉiu'j, mord'u kaj bat'u, griz'gnom'o'j ĉiu'j, mord'u kaj bat'u ! ” Kaj subit'e ili est'is tuj ĉe la ŝton'o, kurioz'a'j, griz'a'j est'aĵ'o'j, kiu'j minac'is ŝi'n. Ŝi ne vid'is ili'n, sed ŝi sent'is kun frost'o'trem'o, ke ili est'as tie. Kaj nun ŝi sci'is, kiel danĝer'a'j ili est'as, la griz'gnom'o'j, kontraŭ kiu'j ŝi dev'as gard'i si'n, tio'n ja dir'is Matiso.
Sed nun est'is tro mal'fru'e.
Ĉar nun ili komenc'is bat'i la ŝton'o'n per klab'o'j kaj baston'o'j aŭ per kio ajn trov'ebl'a. Bru'is kaj krak'is kaj eĥ'is tiel mal'agrabl'e en la arb'ar'a silent'o, kaj Ronjo kri'is, ŝi tim'is pro si'a viv'o.
Kiam ŝi kri'is, la gnom'o'j ĉes'is bat'i. Sed nun ŝi aŭd'is i'o'n pli mal'agrabl'a'n. Ili komenc'is grimp'i la ŝton'o'n. De ĉiu'j flank'o'j ili ven'is el la mal'lum'o. Ŝi aŭd'is ili'a'j'n pied'o'j'n skrap'i kaj ŝi aŭd'is ili'a'n murmur'o'n:
” Griz'gnom'o'j ĉiu'j, mord'u kaj bat'u ! ” Tiam Ronjo sen'esper'e kri'is mult'e pli fort'e kaj bat'is ĉirkaŭ si per la led'a sak'et'o. Baldaŭ ili atak'os kaj mort'mord'os ŝi'n, tio'n ŝi sci'is. Ŝi'a unu'a tag'o en la arb'ar'o est'os ŝi'a last'a.
Sed ĝust'e en tiu moment'o ŝi aŭd'is kri'eg'o'n, kaj tiel furioz'e nur Matiso pov'is kri'eg'i. Jes, jen li ven'as, ŝi'a Matiso, kun ĉiu'j si'a'j rab'ist'o'j. Ili'a'j torĉ'o'j lum'is inter la arb'o'j, kaj la kri'eg'o de Matiso eĥ'is en la arb'ar'o:
” For'ir'u, griz'gnom'o'j. Flug'u en funel'o'n, aŭ vi mort'os ! ” Kaj tiam Ronjo aŭd'is la puŝ'bru'o'n de et'a'j korp'o'j, kiu'j ĵet'is si'n mal'supr'e'n de la ŝton'o. Tuj Matiso est'is tie kaj brak'um'is ŝi'n, kaj ŝi plor'is en li'a'n barb'o'n dum li port'is ŝi'n hejm'e'n al Matiskastelo.
“ Nun vi sci'as, kio est'as griz'gnom'o'j, ” dir'is Matiso, kiam ili sid'is antaŭ la fajr'o kaj varm'ig'is la mal'varm'a'j'n pied'o'j'n de Ronjo.
” Jes, nun mi sci'as, kio est'as griz'gnom'o'j, ” dir'is Ronjo.
” Sed kiel vi trakt'u ili'n, tio'n vi ne sci'as, ” dir'is Matiso. ” Se vi tim'as, ili sent'as tio'n je long'a distanc'o kaj far'iĝ'as danĝer'a'j. ” ” Jes, ” dir'is Loviso. ” Tiel est'as en mult'a'j situaci'o'j. Tial est'as plej sekur'e ne est'i tim'em'a en la Matisarbaro. ” ” Tio'n mi memor'os, ” dir'is Ronjo. Tiam Matiso suspir'is kaj prem'is ŝi'n fort'e al ŝi.
” Sed vi memor'as, pri kio mi dir'is, ke vi est'u atent'em'a ? ” Jes, cert'e ŝi memor'is tio'n. Kaj dum la sekv'a'j tag'o'j Ronjo far'is neni'o'n ali'a'n ol atent'i danĝer'o'j'n kaj ekzerc'i si'n ne tim'i.
Matiso ja dir'is, ke ŝi dev'as evit'i fal'i en la river'o'n, tial ŝi gaj'humor'e salt'ad'is sur la glat'a'j ŝton'o'j ĉe la river'bord'o, kie la kurent'o est'is plej fort'a. Ŝi ja ne pov'is ir'i en la arb'ar'o kaj tie atent'i la river'o'n. Se la ekzerc'ad'o est'u util'a, ĝi dev'as okaz'i ĉe la torent'o'j kaj ne ali'lok'e. Por ven'i al la torent'o, ŝi dev'is mal'supr'e'n'grimp'i la Matismonton, kiu krut'is abrupt'e al la river'o.
Tia'manier'e ŝi ankaŭ pov'is ekzerc'i si'n ne tim'i. La unu'a'n foj'o'n est'is mal'facil'e, tiam ŝi tim'is tiel, ke ŝi dev'is ferm'i la okul'o'j'n. Sed iom post iom ŝi far'iĝ'is pli kuraĝ'a, kaj baldaŭ ŝi sci'is kie trov'iĝ'as la fend'o'j, kie ŝi pov'as met'i si'a'j'n pied'o'j'n kaj kie oni dev'as prem'i per la pied'fingr'o'j por ne fal'i mal'antaŭ'e'n en la torent'o'n.
Kia bon'ŝanc'o, ŝi pens'is, trov'i lok'o'n kie oni pov'as kaj atent'i la torent'o'n kaj ekzerc'ad'i kuraĝ'o'n.
Tiel ŝi'a'j tag'o'j pas'is. Ronjo ekzerc'ad'is kaj atent'is pli mult'e ol Matiso kaj Loviso sci'is kaj far'iĝ'is fin'e kvazaŭ vigl'a best'et'o, facil'mov'a kaj fort'a, kaj ŝi tim'is neni'o'n. Ne griz'gnom'o'j'n, ne harpi'o'j'n, nek ŝi tim'is perd'iĝ'i en la arb'ar'o aŭ fal'i en la river'o'n. Ankoraŭ ŝi ne komenc'is ekzerc'i ne fal'i en la Faŭk'o'n de l ’ infer'o, sed tio'n ŝi baldaŭ far'os, ŝi pens'is.
La Matiskastelon ŝi tamen jam esplor'is eĉ ĝis la supr'o. Ŝi trov'is voj'o'n en ĉiu'j dezert'a'j salon'o'j, kie neni'u krom ŝi met'is si'a'n pied'o'n, kaj ŝi ne perd'iĝ'is en sub'ter'a'j ir'ej'o'j aŭ sur sekret'a'j arb'ar'voj'et'o'j, nun ŝi kon'is ili'n ĉiu'j'n kaj trov'is voj'o'n ĉie. Sed ŝi plej ŝat'is la arb'ar'o'n, kaj tie ŝi kur'ad'is tut'a'j'n tag'o'j'n.
Sed kiam vesper'iĝ'is kaj fal'is la mal'lum'o kaj la fajr'o flam'is en la forn'o de la ŝton'hal'o, tiam ŝi ven'is hejm'e'n, lac'a post tut'tag'a ekzerc'ad'o kaj atent'ad'o. Je tiu hor'o re'ven'is ankaŭ Matiso kaj li'a'j rab'ist'o'j post si'a'j vag'ad'o'j, kaj Ronjo sid'is kun ili antaŭ la fajr'o kaj kant'is ili'a'j'n rab'ist'a'j'n kant'o'j'n. Sed pri ili'a rab'ist'a viv'o ŝi sci'is neni'o'n. Ŝi vid'is ili'n re'ven'i vesper'e kun var'o'j sur la ĉeval'dors'o'j, mult'a'j divers'a'j spec'o'j de var'o'j en sak'o'j kaj led'a'j sak'et'o'j kaj kest'o'j kaj skatol'o'j. Sed de kie ili hav'is tiu'j'n var'o'j'n, tio'n neni'u klar'ig'is al ŝi, kaj ŝi cerb'um'is pri tio sam'e mal'mult'e, kiel ŝi pri'pens'is de kie ven'as la pluv'o. Afer'o'j kaj objekt'o'j simpl'e ekzist'as en la mond'o, tio'n ŝi ja rimark'is.
Kelk'foj'e ŝi aŭd'is, ke oni parol'is pri la Borkorabistoj, kaj tiam ŝi memor'is, ke ŝi dev'as est'i si'n'gard'a ankaŭ koncern'e ili'n. Sed ŝi ankoraŭ neniam vid'is ili'n.
” Se Borko ne est'us tia kanajl'o, mi preskaŭ kompat'us li'n, ” Matiso dir'is unu vesper'o'n. ” La gard'ist'o'j ĉas'as li'n en la Borkoarbaro, li ne hav'as trankvil'a'n moment'o'n nun'temp'e. Kaj baldaŭ ili el'fum'os li'n el li'a rab'ist'ej'o, jes, jes, li est'as fi'ul'o, do ne grav'as, sed tamen. ” ” Ĉiu'j Borkorabistoj est'as fi'ul'o'j, ” dir'is Kalv'a Petro kaj ĉiu'j konsent'is.
Kia bon'ŝanc'o, ke la Matisrabistoj est'as tiom pli bon'a'j, Ronjo pens'is. Ŝi rigard'is ili'n, kiam ili sid'is ĉe la long'a tabl'o kaj sorb'aĉ'is sup'o'n. Barb'a'j ili est'is, kaj mal'pur'a'j kaj kverel'em'a'j kaj sovaĝ'a'j. Sed neni'u nom'u ili'n fi'ul'o'j dum ŝi aŭskult'as. Kalv'a Petro kaj Ĝego, Pelje kaj Fjosok, Jut'is kaj Joen, Lab'a'n kaj Knot'o, Turre kaj Ĉorm, Sturko kaj Klip'et'o, ili ĉiu'j est'is ŝi'a'j amik'o'j kaj pret'us tra'ir'i fajr'o'n kaj akv'o'n por ŝi, tio'n ŝi sci'is.
” Ne, mi prefer'as la Matiskastelon, ” dir'is Matiso. ” Ĉi tie oni est'as sekur'a kiel la vulp'o en la nest'o kaj la agl'o sur la mont'o. Se ven'os iu'j nap'o'kap'o - gard'ist'o'j ĉi tie'n por kverel'i, ili flug'os rekt'e en la funel'o'n, tio'n ili sci'as. ” ” Rekt'e en la funel'o'n kun furz'et'o, ” dir'is Kalv'a Petro kontent'e. Ĉiu'j rab'ist'o'j konsent'is, kaj ili rid'is nur pri'pens'ant'e, kia nap'o'kap'o oni dev'as est'i por prov'i en'penetr'i en la Matiskastelon. Ĝi situ'is sur rok'o, ne'ating'ebl'a de ĉiu'j direkt'o'j. Nur de la sud'a flank'o mal'larĝ'a rajd'voj'et'o konduk'is mal'supr'e'n kaj mal'aper'is en la arb'ar'o'n. Sed de tri flank'o'j la Matiskastelon ĉirkaŭ'is abrupt'a'j krut'eg'o'j. ” Kiu nap'o'kap'o prov'us grimp'i tie, ” rid'kluk'e demand'is si'n la rab'ist'o'j. Ĉar ili ja ne sci'is, ke Ronjo kutim'is ekzerc'i mal'tim'o'n.
” Kaj se ili ven'os laŭ la rajd'voj'et'o, ili ven'os al abrupt'a halt'o ĉe la Lup'o'kapt'il'o, ” dir'is Matiso. ” Tie ni pov'as halt'ig'i ili'n per grand'a'j ŝton'o'j. Kaj ankaŭ per ali'a'j aĵ'o'j, se neces'as. ” ” Kaj per ali'a'j aĵ'o'j, se neces'as, ” dir'is Kalv'a Petro kaj sub'rid'is, kiam li imag'is al si, kiel oni pov'as halt'ig'i la gard'ist'o'j'n ĉe la Lup'o'kapt'il'o. ” Mult'a'j'n lup'o'j'n mi kapt'is tie si'a'temp'e, ” li al'don'is, ” sed nun mi est'as tro mal'jun'a kaj kapt'as neni'o'n krom mi'a'j propr'a'j pul'o'j, ho ve, ho ve. ” Ronjo kompren'is kaj kompat'is Kalv'a'n Petron, kiu est'is tiel mal'jun'a. Sed ŝi ne kompren'is, kial gard'ist'o'j kaj nap'o'kap'o'j vol'us ven'i kaj kverel'i ĉe la Lup'o'kapt'il'o. Krom'e ŝi est'is dorm'em'a kaj ne kapabl'is plu interes'iĝ'i pri tio. Anstataŭ'e ŝi ek'kaŭr'is en si'a dorm'o'benk'o kaj kuŝ'is sen'dorm'a ĝis ŝi aŭd'is Lovison kant'i la Lup'o'kant'o'n, kiel ŝi far'is ĉiu'n vesper'o'n, kiam est'is temp'o por la rab'ist'o'j for'las'i la fajr'o'n kaj serĉ'i si'a'j'n dorm'ĉambr'o'j'n. En la ŝton'a hal'o dorm'is nur tiu'j tri, Ronjo, Matiso kaj Loviso. Ronjo ŝat'is kuŝ'i en si'a kuŝ'ej'o kaj tra la fend'o inter la kurten'o'j vid'i la fajr'o'n trem'bril'i kaj kviet'iĝ'i, dum Loviso kant'is la Lup'o'kant'o'n por la nokt'o. Tiam est'is temp'o ek'dorm'i, tio'n ŝi sci'is, sed antaŭ ol ferm'i la okul'o'j'n, ŝi pens'is kun ĝoj'eg'o: ” Morgaŭ mi el'lit'iĝ'os ! ” Kaj tuj je la tag'iĝ'o ŝi salt'et'is el la kuŝ'ej'o. Kia ajn est'is la veter'o, arb'ar'e'n ŝi nepr'e vol'is, kaj kiel proviant'o'n Loviso don'is al ŝi pan'o'n kaj lakt'o'n en la led'a sak'et'o.
” Infan'o de fulm'o'tondr'o vi est'as, ” dir'is Loviso, ” kaj de harpi'a nokt'o. Tia'j facil'e far'iĝ'as sen'brid'ul'o'j, tio'n mi sci'as. Sed nur atent'u, ke la harpi'o'j ne kapt'u vi'n. ” Ronjo pli ol unu foj'o'n vid'is harpi'o'j'n al'ŝveb'i super la arb'ar'o, kaj tiam ŝi sen'prokrast'e for'ramp'is kaj kaŝ'is si'n. La harpi'o'j est'as la plej danĝer'a'j el ĉiu'j danĝer'o'j de la Matisarbaro, kontraŭ ili oni dev'as si'n gard'i, se oni vol'as viv'i, tiel ja dir'is Matiso. Kaj est'is ĉef'e pro la harpi'o'j, ke ili tiel long'e ten'is Ronjon hejm'e en la kastel'o. Bel'a'j kaj frenez'a'j kaj kruel'a'j est'is la harpi'o'j. Per ŝton'e mal'mol'a'j okul'o'j ili skolt'is super la arb'ar'o por trov'i iu'n, kiu'n ili pov'us sang'e dis'grat'i per si'a'j ung'eg'o'j.
Sed neniu'j harpi'o'j pov'is for'tim'ig'i Ronjon de la voj'et'o'j kaj lok'o'j, kie ŝi pas'ig'is si'a'n sol'ec'a'n arb'ar'a'n viv'o'n. Jes, ŝi est'is sol'a, sed mank'is al ŝi neni'u. Kiu do mank'us al ŝi ? Ŝi'a'j tag'o'j est'is plen'a'j de viv'o kaj feliĉ'o, ili nur tiel rapid'e preter'pas'is.
Nun la somer'o jam fin'iĝ'is, est'is aŭtun'o.
La sovaĝ'a'j harpi'o'j ĉiam far'iĝ'is pli frenez'a'j en la aŭtun'o, iu'n tag'o'n ili persekut'is Ronjon tra la arb'ar'o, ĝis ŝi sent'is, ke est'as ver'a danĝer'o. Cert'e, ke ŝi pov'is kur'i kiel lup'o, kaj cert'e, ke ŝi kon'is ĉiu'j'n kaŝ'ej'o'j'n en la arb'ar'o, sed la harpi'o'j obstin'e ĉas'is ŝi'n kaj ŝi aŭd'is ili'a'j'n akr'a'j'n kri'o'j'n:
” Ho, ho, bel'a hom'et'o, nun flu'os vi'a sang'o, ho, ho ! ” Tiam ŝi plonĝ'is en la lag'et'o'n kaj naĝ'is sub la akv'o ĝis la ali'a flank'o. Tie ŝi el'ramp'is kaj kaŝ'is si'n sub dens'a abi'o. Kaj ŝi aŭd'is la harpi'o'j'n kri'i pro koler'o:
” Kie est'as la hom'et'o, kie ŝi est'as ? Ven'u kaj ni grat'os vi'n kaj ŝir'os vi'n, la sang'o flu'os, ho, ho ! ” Ronjo rest'is en si'a kaŝ'ej'o ĝis ŝi vid'is ili'n mal'aper'i super la arb'o'pint'o'j. Ŝi ne em'is rest'i en la arb'ar'o ĝust'e nun. Sed rest'is mult'a'j hor'o'j ĝis la nokt'o kaj la Lup'o'kant'o, kaj tial ŝi pens'is, ke nun ŝi pov'as far'i i'o'n, kio'n ŝi long'e intenc'is. Ŝi supr'e'n'ir'os sur la tegment'o'n kaj gard'os si'n kontraŭ fal'o en la Faŭk'o'n de l ’ infer'o.
Mult'a'j'n foj'o'j'n ŝi aŭd'is tio'n, kiel la Matiskastelo dis'krev'is en tiu nokt'o, kiam ŝi nask'iĝ'is. Matiso neniam lac'iĝ'is rakont'i tio'n.
” Mort'o kaj lament'o, kia ek'tondr'o ! Tio'n vi dev'us aŭd'i, jes, cert'e vi aŭd'is, et'a nov'nask'it'o. Krak ! kaj ni hav'is du kastel'o'j'n anstataŭ unu, kaj abism'o'n inter ili. Kaj neniam forges'u kio'n mi dir'is, atent'u ke vi ne fal'u en la Faŭk'o'n de l ’ infer'o ! ” Kaj ĝust'e tio'n ŝi nun far'is. Tio est'is la plej bon'a okup'o, dum la harpi'o'j frenez'as en la arb'ar'o. Ŝi jam plur'foj'e est'is sur la tegment'o, sed ŝi neniam ir'is proksim'e al la abism'o, kiu faŭk'is tiel abrupt'e sen gard'a bar'il'o. Nun ŝi ramp'is sur la ventr'o kaj ŝtel'rigard'is en la profund'o'n. Hu, est'is pli terur'e ol ŝi imag'is.
Ŝi pren'is ŝton'o'n, kiu kuŝ'is ĉe la rand'o kaj las'is ĝi'n fal'i, kaj ŝi trem'is, kiam ŝi aŭd'is la mal'proksim'a'n fal'bru'o'n. Ĝi son'is tiel obtuz'e kaj for'e. Jes, tio ĉi est'as ver'a profund'o, kontraŭ kiu oni dev'as si'n gard'i. Sed la fend'o, kiu dis'ig'is ambaŭ du'on'o'j'n de la kastel'o, ne ŝajn'is tro larĝ'a. Per brav'a salt'eg'o oni cert'e pov'us venk'i ĝi'n. Sed tiel idiot'a cert'e est'as neni'u, ĉu ? Ne, sed ebl'e tamen est'us bon'a manier'o atent'i kaj ekzerc'i si'n en la kutim'a manier'o. De'nov'e ŝi rigard'is en la abism'o'n, hu, kia profund'eg'o ! Post'e ŝi serĉ'is per la rigard'o bon'a'n lok'o'n por prov'i tia'n salt'o'n. Kaj tiam ŝi ek'vid'is i'o'n, kio preskaŭ fal'ig'is ŝi'n en la Faŭk'o'n de l ’ infer'o pro surpriz'o.
Je iom'a distanc'o, sur la ali'a flank'o de la fend'o, sid'is iu kun la krur'o'j pend'ant'a'j super la Faŭk'o, iu proksim'um'e sam'grand'a kun ŝi mem.
Ronjo sci'is, ke ŝi ne est'as la sol'a infan'o en la mond'o, nur en la Matiskastelo kaj la Matisarbaro. Sed Loviso rakont'is, ke en ali'a'j lok'o'j trov'iĝ'as abund'e da id'o'j, kaj el du spec'o'j: tia'j, kiu'j plen'kresk'a'j far'iĝ'os Matisoj, kaj tia'j, kiu'j far'iĝ'os Lovisoj.
Ronjo mem far'iĝ'os Loviso. Sed ŝi sent'is, ke tiu, kiu sving'ad'as si'a'j'n krur'o'j'n super la Faŭk'o de l ’ infer'o, cert'e far'iĝ'os Matiso.
Ankoraŭ li ne ek'vid'is ŝi'n. Ronjo rigard'is li'n. Kaj rid'is silent'e pro tio, ke li ekzist'as.
Jen li ek'vid'is ŝi'n, kaj tiam ankaŭ li rid'is.
” Mi sci'as, kiu vi est'as, ” li dir'is. ” Vi est'as tiu rab'ist'a fil'in'o, kiu kur'ad'as en la arb'ar'o. Mi vid'is vi'n foj'e. ” ” Sed kiu vi est'as ? ” dir'is Ronjo. ” Kaj el kiu angul'o de la mond'o vi ven'is ĉi tie'n ? ” ” Mi est'as Birk, fil'o de Borko, kaj mi loĝ'as ĉi tie, ni ven'is pas'int'nokt'e ”.
Ronjo fiks'e rigard'is li'n.
” Kiu'j vi ? ” ” Borko kaj Undiso kaj mi kaj ni'a'j dek du rab'ist'o'j. ” Pas'is moment'o antaŭ ol ŝi kompren'is la ŝok'a'n afer'o'n, kio'n li dir'is, sed fin'e ŝi dir'is:
” Ĉu vi vol'as dir'i, ke la tut'a nord'kastel'o est'as plen'a de fi'ul'o'j ? ” Li rid'is.
” Ne, tie ĉi trov'iĝ'as nur honest'a'j Borkorabistoj. Sed tie ali'flank'e, kie vi loĝ'as, est'as abund'e da fi'ul'o'j, tio'n mi ĉiam aŭd'is. ” Ĉu ver'e, tio'n li ĉiam aŭd'is ! Kia ne'kred'ebl'a ofend'o ! Bol'is en ŝi. Sed tio ne est'is ĉio.
” Ceter'e, ” dir'is Birk, ” tio ĉi ne plu est'as iu nord'kastel'o. De pas'int'nokt'e ĝi nom'iĝ'as Borkfortikaĵo, ne forges'u tio'n. ” Ronjo ek'spir'eg'is, tiel furioz'a ŝi far'iĝ'is. Borkfortikaĵo ! Nun oni ver'e pov'us sufok'iĝ'i ! Kia'j kanajl'o'j, tiu'j Borkorabistoj ! Kaj tiu fi'ul'o, kiu tie rid'aĉ'as, li est'as unu el ili !
” Mort'o kaj lament'o, ” ŝi dir'is. ” Atend'u nur ĝis Matiso ek'sci'os pri tio ĉi, tiam ĉiu'j Borkorabistoj flug'os en la funel'o'n kun furz'et'o ! ” ” Tio'n vi nur pens'as, ” dir'is Birk.
Sed Ronjo pens'is pri Matiso, kaj ŝi trem'is. Ŝi vid'is li'n tut'e ekster si pro furioz'o, kaj ŝi sci'is kiel est'as. Sed nun est'os tiel, ke la Matiskastelo ankoraŭ'foj'e fend'iĝ'os, kaj ŝi ĝem'is je la pens'o.
” Kio est'as, ĉu vi ne fart'as bon'e ? ” dir'is Birk.
Ronjo ne respond'is. Nun ŝi aŭd'is sufiĉ'e, sufiĉ'e da fi'ul'a babil'aĵ'o kaj arogant'aĵ'o'j. Nun neces'is ag'i. La Matisrabistoj baldaŭ ven'os hejm'e'n, kaj tiam, mort'o kaj lament'o, ĉiu et'a fi'ul'o Borkorabista el'flug'os el la Matiskastelo pli rapid'e ol ili ven'is.
Ŝi ek'star'is por for'ir'i. Sed tiam ŝi vid'is, kio'n Birk intenc'as far'i. Ver'e, tiu fi'ul'o intenc'as flug'i trans la Faŭk'o'n de l ’ infer'o !
Li star'is vid'al'vid'e al ŝi kaj nun li al'kur'is. Tiam ŝi kri'is:
” Se vi ven'as tie'n ĉi, vi ricev'os sur la naz'o'n, tiel ke ĝi krev'os ! ” ” Ha ha ! ” dir'is Birk kaj per salt'eg'o li ven'is trans la abism'o'n.
” Imit'u tio'n, se vi pov'as, ” li dir'is kun rid'et'aĉ'o.
Tio'n li ne dev'us dir'i, tio'n ŝi ne toler'is. Est'is sufiĉ'e, ke li kaj li'a'j fi'ul'o'j hav'ig'is al si la fortik'aĵ'o'n en la Matiskastelo, sed ĉi tie neni'u Borkorabisto far'u salt'eg'o'j'n, kiu'j'n Matisrabisto ne pov'us imit'i !
Kaj ŝi far'is tio'n. Ŝi mem ne sci'is, kiel okaz'is, sed subit'e ŝi flug'is trans la Faŭk'o'n de l ’ infer'o kaj sur'ter'iĝ'is sur la ali'a flank'o.
” Vi ne est'as mal'kuraĝ'a, ” dir'is Birk, kaj tuj li re'salt'is post ŝi.
Sed Ronjo ne atend'is li'n. Per nov'a al'kur'o ŝi flug'is re'e'n trans la fend'o. Nun li pov'as star'i kaj laŭ'plaĉ'e rigard'i post ŝi.
” Vi ja dir'is, ke mi ricev'os sur la naz'o'n, kial vi ne far'as tio'n ? ” dir'is Birk. ” Nun mi ven'as. ” ” Mi vid'as tio'n, ” dir'is Ronjo. Kaj li ven'is. Sed ŝi ankaŭ nun ne atend'is li'n. De'nov'e ŝi salt'is, kaj salt'ad'i ŝi intenc'is, se neces'e ĝis perd'o de la spir'pov'o, por liber'iĝ'i de li.
Post'e neni'u dir'is i'o'n plu. Ili nur salt'is. En koler'o kaj furioz'o ili salt'is tie'n kaj re'e'n trans la Faŭk'o'n de l ’ infer'o. Neni'o est'is aŭd'ebl'a krom ili'a'j spir'eg'o'j. Nur la kornik'o'j, kiu'j sid'is sur la mur'o, jen kaj jen grak'is. Ekster'e ĉio est'is mal'agrabl'e silent'a. Est'is kvazaŭ la tut'a Matiskastelo kuŝ'us sur la mont'o kaj re'ten'us la spir'ad'o'n antaŭ io terur'a kaj danĝer'a, kio ebl'e baldaŭ okaz'os.
Jes, baldaŭ ni ambaŭ fal'os en la Faŭk'o'n de l ’ infer'o, pens'is Ronjo. Sed est'os almenaŭ fin'o al la etern'a salt'ad'o.
Nun Birk de'nov'e al'flug'is trans la fend'o'n kaj ankaŭ ŝi prepar'is salt'o'n. Kiom'a'n foj'o'n en la vic'o ŝi ne plu sci'is, ŝi hav'is la sent'o'n kvazaŭ ŝi neniam est'us far'int'a ali'o'n ol salt'i trans abism'o'j'n por evit'i Borkofiulojn.
Tiam ŝi vid'is Birkon glit'i sur ŝton'o kuŝ'ant'a ne'fiks'e ĉe la rand'o, ĝust'e kie li ĵus sur'ter'iĝ'is. Kaj ŝi aŭd'is li'n kri'i antaŭ ol li mal'aper'is en la profund'o'n.
Post'e ŝi aŭd'is nur la kornik'o'j'n. Ŝi ferm'is la okul'o'j'n kaj dezir'is, ke tiu ĉi tag'o est'us neniam okaz'int'a. Kaj ke ili neniam est'us salt'int'a'j.
Fin'e ŝi al'tren'iĝ'is sur la ventr'o kaj rigard'is en la fend'o'n.
Tiam ŝi ek'vid'is Birkon. Li star'is rekt'e sub ŝi sur ŝton'o aŭ ebl'e trab'o, kaj li'a'j man'o'j palp'is sen'esper'e por trov'i i'o'n, kio pov'us mal'help'i li'n fal'i en la abism'o'n. Sed li sci'is, kaj ankaŭ Ronjo sci'is, ke sen help'o li ne pov'os sav'iĝ'i. Li dev'os star'i tie ĝis li'a'j fort'o'j el'ĉerp'iĝ'os, tio'n ili ambaŭ sci'is, kaj post'e ne plu ekzist'os iu Birk Borkofilo.
” Ten'u vi'n tie, ” dir'is Ronjo, kaj li respond'is kun fripon'a rid'et'o:
” Jes, ali'a'j distr'aĵ'o'j mank'as tie ĉi ”.
Sed est'is vid'ebl'e, ke li tim'as. Ronjo de'ŝir'is de si la plekt'it'a'n led'rimen'o'n, kiu'n ŝi ĉiam kun'port'is kun'rul'it'a ĉe la zon'o.
Mult'foj'e en ŝi'a arb'ar'a viv'o tiu rimen'o help'is ŝi'n dum grimp'ad'o kaj ramp'ad'o. Nun ŝi far'is grand'a'n maŝ'o'n en unu fin'o de la rimen'o kaj la ali'a'n ŝi fiks'is ĉirkaŭ si'a'n tali'o'n. Post'e ŝi mal'his'is la rimen'o'n al Birk, kaj ŝi vid'is ek'bril'o'n en li'a'j okul'o'j, kiam ĝi aper'is pend'ant'e super li'a kap'o. Jes, ĝi est'is ĝust'e tiel long'a kiel neces'is, ŝi konstat'is, kaj tio cert'e est'is bon'ŝanc'o por tiu Borkofripono !
” Lig'u vi'n per ĝi, se vi pov'as, ” ŝi dir'is. ” Post'e vi pov'os grimp'i, kiam mi vok'os. Sed ne pli fru'e ! ” La fulm'o traf'int'a tiu'n nokt'o'n, kiam ŝi nask'ig'is, de'ŝir'is ŝton'blok'o'n el la mur'o. Nun ĝi feliĉ'e kuŝ'is je konven'a distanc'o de la fend'o'rand'o. Ronjo kuŝ'iĝ'is sur la ventr'o mal'antaŭ la ŝton'o kaj post'e vok'is:
” Ek ! ” Kaj tuj ŝi sent'is la rimen'o'n streĉ'iĝ'i ĉirkaŭ ŝi'a ventr'o. Dolor'is. Ĉiu ek'tir'o en la rimen'o, dum Birk grimp'is, ig'is ŝi'n ĝem'i.
Baldaŭ mi fend'iĝ'os kiel la Matiskastelo, ŝi pens'is, kaj ŝi kun'mord'is la dent'o'j'n por ne kri'eg'i. Subit'e la rimen'o mal'streĉ'iĝ'is, kaj tie star'is Birk rigard'ant'e ŝi'n. Ŝi rest'is kuŝ'ant'a por konstat'i, ĉu ŝi daŭr'e kapabl'as spir'i. Tiam li dir'is:
” Ho, jen vi kuŝ'as. ” ” Jes, jen mi kuŝ'as, ” dir'is Ronjo. ” Ĉu jam ven'is fin'o al vi'a salt'ad'o ? ” ” Ne, ankoraŭ foj'e mi dev'os salt'i, por ven'i al la ĝust'a flank'o.
Mi ja dev'as hejm'e'n al la Borkfortikaĵo. ” ” Unu'e for'pren'u de vi mi'a'n led'rimen'o'n ” dir'is Ronjo kaj star'iĝ'is. ” Mi ne vol'as rest'i lig'it'a al vi pli long'e ol neces'as. ” Li for'pren'is de si la rimen'o'n.
” Ne, kompren'ebl'e, ” li dir'is. ” Sed post tio ĉi mi ebl'e tamen rest'os lig'it'a al vi. Sen rimen'o. ” ” Ne imag'u al vi i'o'n ! ” dir'is Ronjo. ” Vi kaj vi'a Borkfortikaĵo !
Flug'u en funel'o'n ! ” Ŝi pugn'ig'is si'a'n man'o'n kaj direkt'is bat'o'n rekt'e sur li'a'n naz'o'n.
Li rid'et'is.
” Ne ripet'u tio'n, mi konsil'as al vi. Sed vi est'as bon'a, ĉar vi sav'is mi'a'n viv'o'n. Pro tio mi dank'as. ” ” Flug'u en funel'o'n, mi dir'is ! ” dir'is Ronjo kaj for'kur'is sen rigard'i post si. Sed ĝust'e kiam ŝi star'is ĉe la ŝton'ŝtup'ar'o, kiu konduk'is de la mur'o mal'supr'e'n al la Matiskastelo, ŝi aŭd'is la voĉ'o'n de Birk:
” Rab'ist'fil'in'o, ni re'vid'os ni'n ! ” Ŝi turn'is la kap'o'n kaj vid'is li'n prepar'iĝ'i por la last'a salt'o.
Tiam ŝi kri'is:
” Esper'ebl'e vi fal'os de'nov'e, fripon'o ! ” Far'ig'is pli terur'e ol ŝi supoz'is. Matiso tiel furioz'iĝ'is, ke eĉ li'a'j rab'ist'o'j ek'tim'is.
Sed unu'e neni'u vol'is kred'i ŝi'n, kaj Matiso kontraŭ si'a kutim'o koler'is al ŝi.
” Mensog'et'o'j kaj kapric'o'j est'as foj'e amuz'a'j. Sed tia'j'n stink'a'j'n stult'aĵ'o'j'n vi ne plu kompil'u. Borkorabistoj en la Matiskastelo — kia fabel'o ! Ek'bol'as mi'a sang'o, kvankam mi sci'as, ke est'as mensog'o. ” ” Ne est'as mensog'o, ” dir'is Ronjo. Kaj de'nov'e ŝi prov'is rakont'i, kio'n ŝi ek'sci'is per'e de Birk.
” Vi mensog'as, ” dir'is Matiso. ” Unu'e, Borko ne hav'as fil'o'n.
Li ne kapabl'as gener'i infan'o'j'n, tio'n oni ĉiam aŭd'is. ” Ĉiu'j rab'ist'o'j sid'is silent'a'j. Ili neni'o'n kuraĝ'is dir'i. Sed fin'e Fjosok mal'ferm'is la buŝ'o'n:
” Jes, sed oni tamen dir'as, ke li hav'as bub'aĉ'o'n, kiu'n Undiso nask'is pro nur'a tim'iĝ'o tiu'n nokt'o'n, kiam fulm'o'tondr'is tiel fort'e. Kiam ven'is al ni Ronjo, vi memor'as. ” Matiso rigard'is li'n sever'e.
” Kaj tio'n neni'u rakont'is al mi. Pri kiu'j ceter'a'j diabl'aĵ'o'j mi ankoraŭ ne est'as inform'it'a ? ” Li ĉirkaŭ'rigard'is sovaĝ'e kaj kun kri'aĉ'o li pren'is du bier'kruĉ'o'j'n, unu en ĉiu man'o, kaj ĵet'is ili'n kontraŭ la mur'o'n, tiel ke la bier'o kurent'is.
” Kaj nun la serpent'kov'it'aĵ'o de Borko ĉirkaŭ'promen'as sur la tegment'o de Matiskastelo. Kaj vi, Ronjo, parol'is kun li ? ” ” Li parol'is kun mi, ” dir'is Ronjo.
Kun kri'eg'aĉ'o Matiso pren'is la ŝaf'rost'aĵ'o'n, kiu est'is sur la tabl'o, kaj ĵet'eg'is ĝi'n kontraŭ la mur'o'n, tiel ke la gras'o dis'flug'is.
” Kaj tiu serpent'kov'it'aĵ'o asert'is, vi dir'as, ke li'a hund'idol'an'a patr'o kun tut'a si'a rab'ist'a fatras'o trans'lok'iĝ'is en la nord'kastel'o'n ? ” Kvankam Ronjo tim'is, ke Matiso ne pov'as toler'i kiom ajn sen frenez'iĝ'i pro koler'o, ŝi opini'is, ke neces'as koler'eg'o por for'pel'i la Borkorabistojn. Tial ŝi dir'is:
” Jes, kaj nun ĝi nom'iĝ'as la Borkfortikaĵo, ne forges'u tio'n ! ” Matiso kun kri'eg'o pren'is la sup'kaldron'o'n, kiu pend'is super la fajr'o, kaj jet'is ĝi'n kontraŭ la mur'o'n, tiel ke la sup'o ŝpruc'is.
Loviso ĝis nun sid'is silent'a kaj nur aŭskult'is kaj rigard'is.
Nun ŝi est'is koler'a, tio'n oni rimark'is. Kun pelv'o plen'a de tut'e freŝ'a'j ov'o'j, ĵus pren'it'a'j el la kok'in'ej'o, ŝi al'paŝ'is Matison.
” Jen vi hav'as, ” ŝi dir'is. ” Sed post'e vi mem pur'ig'os, ne forges'u tio'n ! ” Matiso pren'is la ov'o'j'n po unu kaj kun furioz'a'j kri'eg'o'j ĵet'is ili'n kontraŭ la mur'o'n, tiel ke la ov'kaĉ'o flug'is.
Kaj post'e li plor'is.
” Sekur'a kiel la vulp'o en la nest'o kaj la agl'o sur la mont'o, tiel mi dir'is. Kaj nun... ” Li ĵet'is si'n sur la plank'o'n, plen'kresk'a vir'eg'o, kaj tie li kuŝ'is plor'ant'a kaj kri'ant'a kaj sakr'ant'a ĝis Loviso lac'iĝ'is.
” Ne, nun sufiĉ'as. Se vi ek'hav'is pedik'o'j'n en vi'a fel'o, tiam ne help'as kuŝ'i kaj ĝem'i. Ek'star'u kaj far'u i'o'n, jen kio. ” La rab'ist'o'j jam sid'is mal'sat'a'j ĉirkaŭ la tabl'o. Loviso pren'is la ŝaf'rost'aĵ'o'n de sur la plank'o kaj iom pur'ig'is ĝi'n.
” Ĝi cert'e nur far'iĝ'is pli mol'a, ” ŝi dir'is konsol'e kaj komenc'is tranĉ'i dik'a'j'n pec'o'j'n por si'a'j rab'ist'o'j.
Matiso ek'star'is paŭt'e kaj sid'iĝ'is ĉe la tabl'o. Sed li ne manĝ'is. Li sid'is kun si'a nigr'a, hirt'a kap'o apog'it'a sur la man'o'j kaj grumbl'is mal'laŭt'e. Kelk'foj'e li ĝem'is tiel, ke oni aŭd'is tio'n en la tut'a ŝton'hal'o. Tiam Ronjo al'paŝ'is al li. Ŝi met'is si'a'n brak'o'n ĉirkaŭ li'a kol'o kaj si'a'n vang'o'n al li'a.
” Ne mal'ĝoj'u, ” ŝi dir'is. ” Vi dev'as ja nur for'pel'i ili'n. ” ” Kio pov'as est'i sufiĉ'e mal'facil'a, ” Matiso dir'is pez'e.
Ili sid'is antaŭ la fajr'o la tut'a'n vesper'o'n kaj klopod'is el'pens'i, kiel oni real'ig'u tio'n. Kiel oni el'ig'as la pedik'o'j'n el la fel'o, kiam ili jam fiks'mord'is si'n, tio'n Matiso vol'is sci'i. Sed unu'e li vol'is sci'i, kiel tiu'j ĉef'kanajl'o'j, tiu'j ŝtel'hund'aĉ'o'j, sukces'is en'ir'i la nord'kastel'o'n sen est'i vid'it'a'j de eĉ unu el la Matisrabistoj ?
Ĉiu, kiu vol'is per ĉeval'o aŭ pied'e ating'i la kastel'o'n de Matiso, dev'is pas'i la Lup'o'kapt'il'o'n, kaj tie est'is ĉiam gard'ist'o'j. Tamen neni'u vid'is iu'j'n Borkorabistojn.
Kalv'a Petro mok'rid'is.
” Ĉu vi kred'is tio'n, Matiso ? Ke ili ven'us pas'ant'e tra la Lup'o'kapt'il'o, dir'ant'e bon'ton'e: Far'u lok'o'n, kar'a'j amik'o'j, ni nom'e intenc'as en'loĝ'iĝ'i en la nord'kastel'o'n ĉi - nokt'e. ” ” Kiu'n voj'o'n ili do ven'is ĉi tie'n, se vi sci'as tiel bon'e ? ” ” Ja ne tra la Lup'o'kapt'il'o kaj cert'e ne tra la grand'a pord'o, ” dir'is Kalv'a Petro. ” De la nord'a flank'o kompren'ebl'e, kie ni ne hav'as gard'ist'o'j'n. ” ” Ne, kial ni hav'u gard'ist'o'j'n tie ? Tie ne est'as en'ir'ej'o al la kastel'o kaj ceter'e est'as nur krut'eg'a mont'dekliv'o. Sed ebl'e ili est'as kvazaŭ muŝ'o'j, kiu'j sci'as grimp'i laŭ vertikal'a mur'o ? Kaj post'e en'ir'i tra mal'grand'a'j paf'fenestr'et'o'j, ĉu ? ” Tiam li subit'e ek'pens'is pri io kaj al'rigard'is Ronjon sever'e.
” Kio'n vi ceter'e far'is sur la tegment'o ? ” ” Mi atent'is ne fal'i en la Faŭk'o'n de l ’ infer'o, ” dir'is Ronjo.
Ŝi pent'is, ke ŝi ne far'is pli'a'j'n demand'o'j'n al Birk. Tiam ŝi est'us sci'int'a, kia'manier'e la Borkorabistoj sukces'is en'ir'i la nord'kastel'o'n. Sed nun est'is tro mal'fru'e ek'pens'i pri tio.
Matiso star'ig'is gard'ist'o'j'n por la nokt'o, ne nur ĉe la Lup'o'kapt'il'o sed ankaŭ sur la tegment'o.
” La arogant'ec'o de Borko est'as sen'lim'a, ” li dir'is. ” Kiam ajn li pov'as subit'e ven'i trans la Faŭk'o'n kiel sovaĝ'a vir'bov'o por komplet'e el'pel'i ni'n el la Matiskastelo. ” Li pren'is si'a'n bier'kruĉ'o'n kaj ĵet'is ĝi'n al la mur'o, tiel ke la bier'o ŝpruc'is tra la tut'a ŝton'hal'o.
” Mi en'lit'iĝ'os nun, Loviso. Ne por dorm'i, sed por cerb'um'i kaj mal'ben'i, kaj ve al tiu, kiu mi'n ĝen'os. ” Ankaŭ Ronjo mal'dorm'is tiu'n vesper'o'n. Ĉio subit'e far'iĝ'is tiel mis'a kaj mal'ĝoj'a. Kial tio dev'as est'i ? Tiu Birk — ŝi ja tiel ĝoj'is, kiam ŝi unu'e vid'is li'n. Kaj kiam ŝi nun fin'fin'e renkont'is sam'aĝ'ul'o'n, kial li do est'u abomen'ind'a Borkorabisto ?
Ronjo vek'iĝ'is fru'e la sekv'a'n maten'o'n. Ŝi'a patr'o jam sid'is manĝ'ant'e si'a'n kaĉ'o'n. Sed tio'n li far'is mal'vigl'e. Mal'gaj'e li konduk'is la kuler'eg'o'n al la buŝ'o, sed kelk'foj'e li forges'is, ke li dev'as mal'ferm'i ĝi'n. Ne mult'o'n li sukces'is glut'i. Kaj ne far'iĝ'is pli bon'e, kiam Klip'et'o, kiu dum la nokt'o kun'e kun Sturko kaj Ĝego gard'is la Faŭk'o'n de l ’ infer'o, subit'e en'ven'is en la ŝton'hal'o'n kaj kri'is:
” Borko atend'as vi'n, Matiso ! Li star'as je la ali'a flank'o de la Faŭk'o kaj bombast'as kaj vol'as tuj parol'i kun vi ! ” Post'e Klip'et'o rapid'e salt'is flank'e'n, kio est'is saĝ'a ag'o, ĉar tuj post'e lign'a kaĉ'uj'o preter'flug'is preskaŭ tuŝ'ant'e la orel'o'n de Klip'et'o kaj traf'is la mur'o'n, kie la kaĉ'o dis'ŝpruc'is.
” Vi mem pur'ig'os tio'n, ” Loviso memor'ig'is sever'e, sed Matiso ne atent'is ŝi'n.
” Ĉu ? Borko vol'as parol'i kun mi ? Mort'o kaj lament'o, tio'n ni far'u, kaj post'e li cert'e ne mult'e parol'os dum cert'a temp'o !
Se eĉ iam, ” dir'is Matiso kaj grinc'e kun'mord'is si'a'j'n dent'o'j'n.
Nun ĉiu'j rab'ist'o'j ven'is en la ŝton'hal'o'n kaj vol'is sci'i, kio okaz'as.
” Rapid'e manĝ'u vi'a'n kaĉ'o'n kvazaŭ brul'us ĉirkaŭ vi ! ” dir'is Matiso. ” Ĉar post'e ni kapt'os sovaĝ'a'n vir'bov'o'n ĉe la korn'o'j kaj ŝov'os en la Faŭk'o'n de l ’ infer'o ! ” Ronjo rapid'e vest'is si'n. Est'is facil'e, ĉar ekster la ĉemiz'o ŝi kutim'is port'i nur mal'long'a'n jak'et'o'n el ĉeval'id'a led'o kaj braĉ'o'n. Nud'pied'a ŝi ir'is ĉiu'tag'e, ĝis ven'is la neĝ'o. Tial ŝi ne dev'is perd'i temp'o'n per ŝu'o'j aŭ bot'o'j kiam urĝ'is.
Se nur ĉio est'us kiel kutim'e, ŝi tre baldaŭ est'us en la arb'ar'o. Sed neni'o plu est'is kiel kutim'e, kaj nun ŝi dev'is kun'ir'i sur la tegment'o'n por vid'i, kio okaz'os.
Matiso instig'is si'a'j'n rab'ist'o'j'n, kaj kun kaĉ'o ankoraŭ en la buŝ'o'j, ili ĉiu'j, inkluziv'e de Ronjo kaj Loviso, decid'e supr'e'n'marŝ'is laŭ la ŝton'ŝtup'ar'o'j al la tegment'o. Nur Kalv'a Petro rest'is sol'a ĉe la kaĉ'uj'o kaj ĉagren'iĝ'is amar'e, ĉar li ne plu pov'as part'o'pren'i, kiam okaz'as io amuz'a.
” Tro mult'e da ŝtup'ar'o'j tie ĉi, ” li murmur'is. ” Kaj tro kaduk'a'j krur'o'j ĉe iu'j person'o'j. ” Nun est'is klar'a, mal'varm'a maten'o. La unu'a ruĝ'a lum'o de la sun'o ŝveb'is super la vast'a'j dens'a'j arb'ar'o'j ĉirkaŭ la Matiskastelo. Ronjo vid'is tio'n super la rand'o de la mur'o. Ŝi vol'us est'i tie mal'supr'e, en si'a propr'a, kviet'a, verd'a mond'o. Ne ĉe la Faŭk'o de l ’ infer'o, kie Matisrabistoj kaj Borkorabistoj nun star'is en vic'o'j kaj rigard'aĉ'is unu'j la ali'a'j'n trans la fend'o inter si.
Aha, tiel li aspekt'as, la fripon'eg'o, ŝi pens'is kiam ŝi vid'is Borkon star'i kun dis'a'j krur'o'j kaj impertinent'a mien'o antaŭ si'a'j rab'ist'o'j. Li tut'e ne est'is tiel alt'kresk'a kaj bel'a kiel Matiso, tio'n ŝi opini'is bon'a. Sed li aspekt'is fort'a, tio'n oni dev'is konsent'i. Mal'alt'a li cert'e est'is, sed larĝ'a je la ŝultr'o'j kaj fortik'a, krom'e ruĝ'har'a, kun tuf'o'j, kiu'j el'star'is en ĉiu'j direkt'o'j.
Apud li star'is iu, kiu ankaŭ hav'is ruĝ'a'j'n har'o'j'n, sed ili kuŝ'is kvazaŭ glat'a kupr'a kask'o sur la kap'o. Jes, tie star'is Birk kaj ŝajn'e amuz'iĝ'is pro la tut'a spektakl'o. Li kaŝ'e man'salut'is al ŝi, kvazaŭ ili est'us mal'nov'a'j amik'o'j. Jes, tio'n li pov'as imag'i al si, la kanajl'o !
” Bon'e, Matiso, ke vi ven'is tiel rapid'eg'e, ” dir'is Borko.
Matiso fi'rigard'is nigr'e si'a'n mal'amik'o'n.
” Mi ven'us eĉ pli fru'e, ” li dir'is, ” sed mi dev'is pret'ig'i cert'a'n afer'o'n. ” ” Kiu'n afer'o'n ? ” sci'vol'is ĝentil'e Borko.
” Est'as poem'o, kiu'n mi far'is ĉi - maten'e. La titol'o est'as ’ Funebr'a kant'o pri mort'int'a Borkorabisto ’. Ebl'e ĝi iom konsol'os Undison, kiam ŝi est'os vidv'in'o. ” Ĝis nun Borko ebl'e kred'is, ke Matiso est'us pret'a je inter'konsent'a parol'o kaj ne plu vol'us kverel'i tro pri tiu ĉi Borkfortikaĵa afer'o. Sed pri tio li terur'e erar'is, tio'n li nun rimark'is, kaj li far'iĝ'is koler'a:
” Vi dev'us pli zorg'i pri konsol'o al Loviso, kiu konstant'e dev'as sufer'i vi'n kaj vi'a'n grand'a'n buŝ'aĉ'o'n. ” Undiso kaj Loviso, la du konsol'end'a'j, star'is sur kontraŭ'a'j flank'o'j de la Faŭk'o de l ’ infer'o kun kruc'ig'it'a'j brak'o'j kaj rigard'is unu la ali'a'n firm'e en la okul'o'j'n. Ili ŝajn'e ne bezon'is konsol'o'n.
” Nun aŭskult'u mi'n, Matiso, ” dir'is Borko. ” En la Borkarbaro oni ne plu pov'as viv'i kaj loĝ'i. Tie svarm'as gard'ist'o'j kiel muŝ'o'j ĉe brut'o'j, kaj ie mi ja dev'as loĝ'i kun edz'in'o, infan'o kaj ĉiu'j rab'ist'o'j. ” ” Pov'as est'i, ” dir'is Matiso. ” Sed sen'konsider'e kaj abrupt'e rab'okup'i lok'o'n sen demand'i, tio'n ne far'as dec'a hom'o. ” ” Strang'a parol'o de rab'ist'o, ” dir'is Borko. ” Ĉu vi ne ĉiam pren'is kio'n vi dezir'as, sen demand'i ? ” ” Hm, ” dir'is Matiso. Ŝajn'is, ke mank'as al li respond'o. Ronjo ne kompren'is kial. Kio'n Matiso est'us pren'int'a sen demand'i ?
Tio'n ŝi dev'as ek'sci'i.
” Ceter'e, ” dir'is Matiso post paŭz'et'o, ” est'us amuz'e sci'i, kia'manier'e vi en'ven'is. Jes, ĉar tiam oni pov'us for'pel'i vi'n laŭ la sam'a voj'o. ” ” Ne tro rapid'e, ” dir'is Borko. ” Kiel ni en'ven'is ? Nu, vid'u, ni hav'as knab'et'o'n, kiu sci'as grimp'i eĉ la plej krut'a'j'n dekliv'o'j'n kun long'a fort'a ŝnur'eg'o kiel vost'o post si. ” Li kares'is Birkon sur la ruĝ'a vert'o, kaj Birk rid'et'is.
” Kaj post'e la knab'et'o firm'e fiks'as la ŝnur'eg'o'n, por ke ni ĉiu'j pov'u grimp'i post li. Kaj tiel est'as simpl'e en'ir'i la kastel'o'n kaj pret'ig'i al si konven'a'n rab'ist'ej'o'n. ” Matiso dum moment'o grinc'is la dent'o'j'n digest'ant'e tio'n.
Post'e li dir'is:
” Laŭ mi'a sci'o ne trov'iĝ'as en'ir'ej'o ĉe la nord'a flank'o. ” ” Laŭ vi'a sci'o... Ne est'as mult'o, kio'n vi sci'as aŭ memor'as pri tiu ĉi kastel'o, kvankam vi loĝ'is en ĝi dum vi'a tut'a viv'o.
Nu, vid'u, en tiu temp'o, kiam tiu ĉi dom'o est'is pli nobel'ul'a ol nun, la serv'ist'in'o'j dev'is hav'i et'a'n el'ir'ej'o'n por manĝ'ig'i la pork'o'j'n. Vi ja dev'as memor'i, kie situ'is la pork'ej'o, kiam vi est'is infan'o. Tie vi kaj mi kapt'ad'is rat'o'j'n ĝis vi'a patr'o ek'sci'is kaj don'is al mi tia'n vang'o'frap'o'n, ke mi tim'is perd'i la kap'o'n. ” ” Jes, li far'is mult'o'n bon'a'n, mi'a patr'o, ” dir'is Matiso. ” Ĉiu'j'n fripon'a'j'n Borkorabistojn li trakt'is sever'e, kie ajn li trov'is ili'n. ” ” Nu jes, ” dir'is Borko. ” Kaj tiu frap'eg'o instru'is al mi, ke ĉiu'j Matisanoj est'as mi'a'j mal'amik'o'j en viv'o kaj mort'o. Antaŭ tio mi preskaŭ ne sci'is, ke ni aparten'as al divers'a'j klan'o'j, kaj tio'n ankaŭ vi ne konsci'is, ĉu ? ” ” Sed nun mi sci'as, ” dir'is Matiso. ” Kaj nun aŭ sekv'os ’ Funebr'a kant'o pro mort'int'a Borkorabisto ’ aŭ vi kaj vi'a aĉ'a an'ar'o for'ir'os laŭ la sam'a voj'o, kiu'n vi ven'is. ” ” Est'as ver'e, ke pov'os sekv'i plej divers'a'j funebr'a'j kant'o'j, ” dir'is Borko. ” Sed el la Borkfortikaĵo mi nun far'is mi'a'n hejm'o'n kaj tie mi rest'os. ” ” Pri tiu afer'o ni ankoraŭ vid'os, ” dir'is Matiso kaj li'a'j rab'ist'o'j bru'is indign'e. Ili vol'us tuj ek'uz'i si'a'j'n arbalest'o'j'n, sed ankaŭ Borko kaj li'a'j rab'ist'o'j est'is arm'it'a'j, kaj batal'o ĉe la Faŭk'o de l ’ infer'o nepr'e fin'iĝ'us mal'feliĉ'e por ambaŭ flank'o'j, tio'n kompren'is kaj Matiso kaj Borko. Tial ili nun dis'iĝ'is, post iom pli da reciprok'a insult'ad'o.
Matiso ne tre simil'is al venk'int'o, kiam li re'ven'is al la ŝton'hal'o, kaj sam'e ne li'a'j rab'ist'o'j. Kalv'a Petro rigard'is ili'n silent'e, post'e li ruz'e rid'et'is per si'a sen'dent'a buŝ'o.
” Tiu sovaĝ'a vir'bov'o, ” li dir'is, ” kiu'n vi intenc'is pren'i ĉe la korn'o'j kaj ĵet'i en la Faŭk'o'n, ĝi cert'e far'is grand'a'n bru'o'n fal'ant'e, tiel ke trem'is la tut'a Matismonto, ĉu ne ? ” ” Manĝ'u kaĉ'o'n, se vi kapabl'as ĝi'n maĉ'i, kaj las'u la vir'bov'o'j'n al mi, ” dir'is Matiso. ” Kiam ven'os la temp'o, mi zorg'os pri ili. ” Sed ĉar tiu temp'o moment'e ne ŝajn'is ven'int'a, Ronjo rapid'is al si'a arb'ar'o. La tag'o'j nun est'is pli mal'long'a'j. Post kelk'a'j hor'o'j la sun'o sub'ir'os, sed ĝis tiam ŝi vol'is rest'i en si'a arb'ar'o kaj ĉe si'a lag'et'o.
Ĝi kuŝ'is tie en la sun'bril'o kaj lum'is kvazaŭ plej varm'a or'o.
Sed Ronjo sci'is, ke la or'o est'as tromp'a kaj la akv'o glaci'e mal'varm'a. Tamen ŝi rapid'e sen'vest'iĝ'is kaj en'plonĝ'is kap'unu'e.
Unu'e ŝi el'ig'is kri'et'o'n, sed post'e ŝi rid'is pro ĝoj'o, kaj ŝi naĝ'is kaj plonĝ'is ĝis la mal'varm'o pel'is ŝi'n el la akv'o. Frost'o'trem'ant'e ŝi de'nov'e sur'met'is la led'a'n jak'o'n. Sed tio ne help'is, nun ŝi dev'is varm'iĝ'i per kur'ad'o. Ŝi ek'star'is kaj flug'is kiel trol'o inter arb'o'j kaj super ŝton'o'j ĝis la mal'varm'o est'is for el ŝi'a korp'o kaj ŝi'a'j vang'o'j ard'is. Post'e ŝi daŭr'e kur'ad'is nur pro la sent'o de facil'ec'o. Kun ĝoj'kri'o'j ŝi penetr'is inter du dens'a'j abi'o'j. Tie ŝi sur'kur'is Birkon. Tiam la koler'o flam'is en ŝi, eĉ ne en la arb'ar'o oni pov'is est'i trankvil'a.
” Atent'u, rab'ist'fil'in'o, ” dir'is Birk. ” Tiel urĝ'e ne pov'as est'i. ” ” Kiel urĝ'e est'as por mi, tio ne tuŝ'as vi'n, ” ŝi mal'afabl'is, kaj post'e ŝi plu'kur'eg'is. Sed baldaŭ ŝi brems'is si'n. Ŝi ek'hav'is la ide'o'n ŝtel'e el'trov'i, kio'n Birk far'as en ŝi'a arb'ar'o.
Li kaŭr'is ekster la kavern'o, kie loĝ'as ŝi'a vulp'o'famili'o. Tio koler'ig'is ŝi'n eĉ pli. Ĉar ili ja est'is ŝi'a'j vulp'o'j. Ŝi atent'e sekv'is ili'n de post la nask'iĝ'o de la vulp'id'o'j printemp'e. Nun la id'o'j est'is grand'a'j, sed tamen lud'em'a'j. Ili salt'is kaj mord'et'is kaj inter'batal'is ekster la kavern'o, kaj Birk observ'ad'is tio'n. Li turn'is la dors'o'n al ŝi, tamen li en iu strang'a manier'o sent'is, ke ŝi trov'iĝ'as mal'antaŭ li, kaj vok'is sen turn'iĝ'i:
” Kio'n vi vol'as, rab'ist'fil'in'o ? ” ” Mi vol'as, ke vi las'u mi'a'j'n vulp'id'o'j'n kaj for'ir'u el mi'a arb'ar'o. ” Tiam li ek'star'is kaj proksim'iĝ'is al ŝi.
” Vi'a'j vulp'id'o'j. Vi'a arb'ar'o. La vulp'id'o'j est'as si'a'j propr'a'j, ĉu vi ne kompren'as tio'n ? Kaj ili viv'as en la arb'ar'o de la vulp'o'j.
Kiu ankaŭ aparten'as al la lup'o'j kaj la urs'o'j kaj la alk'o'j kaj la sovaĝ'a'j ĉeval'o'j. Ĝi est'as la arb'ar'o ankaŭ de la guf'o'j, la bule'o'j, la arb'ar'kolomb'o'j, la akcipitr'o'j kaj la kukol'o'j. Ĝi est'as la arb'ar'o de la limak'o'j, la arane'o'j kaj la formik'o'j. ” ” Mi kon'as ĉiu'j'n viv'a'j'n est'aĵ'o'j'n en tiu ĉi arb'ar'o, ” dir'is Ronjo. ” Al mi vi bezon'as neni'o'n instru'i. ” ” Tiam vi ankaŭ sci'as, ke ĝi est'as la arb'ar'o de la harpi'o'j kaj griz'gnom'o'j kaj pugoniĉjoj kaj krepusk'a'j trol'o'j. ” ” Dir'u al mi i'o'n nov'a'n, ” dir'is Ronjo, ” i'o'n, kio'n mi ne sci'as pli bon'e ol vi. Ali'e vi pov'as silent'i. ” ” Krom tio ĝi est'as ankaŭ mi'a arb'ar'o. Kaj vi'a arb'ar'o, rab'ist'fil'in'o. Jes, ankaŭ vi'a arb'ar'o. Sed se vi vol'as akapar'i ĝi'n por nur vi mem, tiam vi est'as pli stult'a ol mi supoz'is, kiam mi unu'e vid'is vi'n. ” Li fi'rigard'is ŝi'n kaj li'a'j hel'blu'a'j okul'o'j nigr'iĝ'is pro indign'o.
Li ne ŝat'is ŝi'n, tio est'is rimark'ebl'a, kaj pri tio ŝi est'is kontent'a.
Li opini'u pri ŝi kio'n ajn, mem ŝi nun vol'is hejm'e'n, por ne plu vid'i li'n.
” Mi volont'e divid'as la arb'ar'o'n kun la vulp'o'j kaj guf'o'j kaj arane'o'j, sed ne kun vi, ” ŝi dir'is kaj for'ir'is.
Tiam ŝi ek'vid'is la nebul'o'n ven'i super la arb'ar'o. Lan'ec'a kaj griz'a ĝi lev'iĝ'is el la ter'o kaj rul'iĝ'is inter la arb'o'j'n. Tre rapid'e la sun'o mal'aper'is kaj la or'bril'o est'is for. Oni vid'is nek voj'et'o'n nek ŝton'o'n. Sed tio ne tim'ig'is ŝi'n. Palp'ant'e ŝi cert'e pov'us trov'i la Matiskastelon en plej dens'a nebul'o, kaj ŝi cert'e est'os hejm'e antaŭ ol Loviso kant'os la Lup'o'kant'o'n.
Sed kiel est'is pri Birk ? Ebl'e li kon'is ĉiu'j'n voj'et'o'j'n kaj ir'ej'o'j'n en la Borkarbaro, sed tie ĉi en la Matisarbaro li ne est'is hejm'a. Do, li dev'os rest'i ĉe la vulp'o'j, ŝi pens'is, ĝis ebl'e ven'os ali'a tag'o sen'nebul'a.
Tiam ŝi aŭd'is li'n vok'i el la nebul'o:
” Ronjo ? ” Jen — nun li subit'e sci'as ŝi'a'n nom'o'n ! Nun ŝi ne plu est'as nur rab'ist'a fil'in'o. De'nov'e li vok'is:
” Ronjo ! ” ” Kio'n vi vol'as ? ” ŝi kri'is. Sed tiam li jam est'is ĉe ŝi.
” Tiu nebul'o iom'et'e tim'ig'as mi'n, ” li dir'is.
” Jes, ebl'e vi tim'as, ke vi nun ne re'trov'os vi'a'n ŝtel'ist'ej'o'n.
Do vi pov'as hav'i la kavern'o'n kun'e kun la vulp'o'j, vi ja ŝat'as divid'i ! ” Birk rid'is.
” Vi est'as pli mal'mol'a ol ŝton'o, rab'ist'a fil'in'o. Sed vi pli bon'e ol mi trov'as la voj'o'n al la Matiskastelo. Permes'u al mi ten'i la pint'o'n de vi'a jak'o, ĝis ni ven'os el la arb'ar'o. ” ” Tio'n mi nepr'e ne permes'as, ” ŝi dir'is. Sed ŝi mal'fiks'is si'a'n led'o'rimen'o'n, tiu'n, kiu jam unu foj'o'n sav'is li'n, kaj etend'is al li la fin'o'n.
” Jen. Sed ten'u ŝnur'long'a'n distanc'o'n de mi, tio'n mi konsil'as al vi ! ” ” Kiel vi vol'as, koler'a rab'ist'fil'in'o, ” dir'is Birk.
Kaj post'e ili komenc'is la marŝ'o'n. La nebul'o en'volv'is ili'n, kaj ili ir'is silent'a'j — je ŝnur'long'a distanc'o, kiel decid'is Ronjo.
Nun est'is neces'e ne de'flank'iĝ'i de la voj'et'o, plej et'a mis'paŝ'o pov'us konduk'i al perd'iĝ'o. Sed ŝi ne tim'is. Per man'o'j kaj pied'o'j ŝi palp'is ŝton'o'j'n, arb'o'j'n kaj arbust'o'j'n, kiu'j est'is ŝi'a'j voj'mark'o'j. Ir'is mal'rapid'e, sed ŝi cert'e est'os hejm'e antaŭ ol Loviso kant'os la Lup'o'kant'o'n. Ŝi ne hav'is kaŭz'o'n tim'i.
Sed pli strang'a'n marŝ'o'n ŝi neniam prov'is. Est'is kvazaŭ ĉio viv'ant'a en la arb'ar'o est'us mort'int'a kaj silent'a, kaj tio prem'is ŝi'n. Ĉu ĉi tio est'as ŝi'a arb'ar'o, tiu, kiu'n ŝi kon'as kaj am'as ? Kial ĝi nun est'as tiel silent'a kaj tim'ig'a ? Kaj kio kaŝ'as si'n en la nebul'o ? Io est'as tie, io ne'kon'at'a kaj danĝer'a, sed kio, tio'n ŝi ne sci'is. Kaj tio tim'ig'is ŝi'n.
Baldaŭ mi est'os hejm'e, ŝi pens'i por konsol'i si'n, baldaŭ mi kuŝ'os en mi'a lit'o kaj aŭd'os Lovison kant'i la Lup'o'kant'o'n.
Sed tio ne help'is. La tim'eg'o lev'iĝ'is en ŝi kaj ŝi tim'is pli ol iam ajn en si'a viv'o. Ŝi vok'is al Birk, sed est'is vok'o tre mizer'a. Son'is tiel terur'e, kaj ŝi tim'is eĉ pli. Mi frenez'iĝ'os, ŝi pens'is, est'os fin'o por mi.
Tiam ven'is el la profund'o de la nebul'o kelk'a'j kviet'a'j, dolĉ'a'j son'o'j. Est'is kant'o, kant'o plej mir'ind'a. Neniam antaŭ'e ŝi aŭd'is i'o'n simil'a'n. Ho, kiel rav'a ĝi est'is, kiel ĝi plen'ig'is la arb'ar'o'n per si'a bel'ec'o. Ĝi for'ig'is ĉi'a'n tim'o'n, ĝi konsol'is ŝi'n. Ŝi star'is sen'mov'a kaj las'is si'n konsol'iĝ'i. Kiel agrabl'e tio est'as.
Kaj kiel la kant'o log'as kaj tir'as. Jes, ŝi sent'is, ke la voĉ'o'j vol'as, ke ŝi for'las'u la voj'o'n kaj sekv'u la vok'o'j'n en la nebul'o'n.
La kant'o pli'laŭt'iĝ'is. Ĝi ig'is ŝi'a'n kor'o'n trem'i, kaj subit'e ŝi forges'is la Lup'o'kant'o'n, kiu atend'is hejm'e. Ĉio'n ŝi forges'is, nun ŝi nur vol'is ven'i al tiu'j, kiu'j vok'as ŝi'n el la nebul'o.
” Jes, mi ven'os, ” ŝi vok'is kaj far'is kelk'a'j'n paŝ'o'j'n for de la voj'et'o. Sed fort'a ek'tir'o per la led'o'rimen'o fal'ig'is ŝi'n.
” Kie'n vi ir'as ? ” vok'is Birk. ” Se vi las'os vi'n log'i de la sub'ter'ul'in'o'j, vi est'os perd'it'a, tio'n vi sci'as. ” La sub'ter'ul'in'o'j, ŝi aŭd'is pri ili. Ŝi sci'is, ke ili kutim'as el'ven'i el si'a'j mal'lum'a'j profund'ej'o'j nur kiam est'as nebul'o. Ŝi neniam renkont'is iu'n de tiu popol'o, sed ŝi tamen nun vol'is sekv'i ili'n kie'n ajn. Ŝi vol'is viv'i kun ili'a'j kant'o'j, eĉ se ŝi dev'as viv'i sub'ter'e la tut'a'n viv'o'n.
” Jes, mi ven'os, ” ŝi vok'is de'nov'e kaj vol'is ir'i. Sed tiam Birk est'is ĉe ŝi kaj ten'is ŝi'n firm'e.
” Las'u mi'n ! ” ŝi kri'is kaj bat'is sovaĝ'e ĉirkaŭ si. Sed Birk ten'is ŝi'n firm'e.
” Ne far'u vi'n mal'feliĉ'a, ” li dir'is. Sed pro la kant'o ŝi ne aŭd'is li'n. Ĝi est'is tiel fort'a nun kaj plen'ig'is la tut'a'n arb'ar'o'n per si'a zum'ad'o kaj ŝi'n per ne'kontraŭ'star'ebl'a sopir'o.
” Jes, mi ven'os, ” ŝi vok'is de'nov'e, kaj ŝi batal'is kun Birk por liber'iĝ'i. Ŝi grat'is kaj tir'is kaj kri'is kaj plor'is kaj post'e ŝi fort'e mord'is li'a'n vang'o'n. Sed li ten'is ŝi'n firm'e.
Long'e li ten'is ŝi'n. Tiam subit'e la nebul'o mal'aper'is sam'e rapid'e kiel ĝi antaŭ'e ven'is. En la sam'a moment'o ĉes'is la kant'o. Ronjo rigard'is ĉirkaŭ si. Est'is kvazaŭ ŝi vek'iĝ'us el dorm'o.
Ŝi vid'is la voj'et'o'n, kiu konduk'is hejm'e'n kaj la ruĝ'a'n sun'o'n, kiu sub'ir'is mal'antaŭ la arb'o'j. Kaj ŝi vid'is Birkon star'ant'a'n tuj apud ŝi.
” Je ŝnur'long'a distanc'o, mi dir'is, ” ŝi memor'ig'is al li. Post'e ŝi vid'is li'a'n sang'a'n vang'o'n kaj demand'is:
” Ĉu la vulp'o mord'is vi'n ? ” Birk ne respond'is. Li kun'volv'is la led'o'rimen'o'n kaj re'don'is ĝi'n al ŝi.
” Mi dank'as vi'n. Nun mi mem trov'as la voj'o'n hejm'e'n al la Borkfortikaĵo. ” Ronjo ŝtel'rigard'is al li. Subit'e est'is mal'facil'e mal'ŝat'i li'n, ŝi ne sci'is kial.
” Flug'u en funel'o'n, ” ŝi dir'is afabl'e kaj ek'kur'is.
Tiu'n vesper'o'n Ronjo sid'is antaŭ la fajr'o kun si'a patr'o, kaj tiam ŝi re'memor'is, kio'n ŝi vol'is ek'sci'i.
” Kio'n vi do pren'is sen demand'i ? Kiel Borko dir'is ? ” ” Hm, ” dir'is Matiso. ” Kiel mi tim'is, ke vi ne trov'os la voj'o'n hejm'e'n en la nebul'o, Ronjo mi'a. ” ” Sed tio'n mi ja far'is, ” dir'is Ronjo. ” Dir'u, kio'n vi pren'is sen demand'i ? ” ” Jen, rigard'u, ” dir'is Matiso kaj montr'is fervor'e al la ard'ant'a'j karb'o'j en la fajr'o. ” Ĉu vi ne vid'as, aspekt'as preciz'e kiel vir'o. Simil'as al Borko, fi ! ” Sed Ronjo ne pov'is vid'i iu'n Borkon en la fajr'o, kaj tio ankaŭ ne interes'is ŝi'n.
” Kio est'as tio, kio'n vi pren'is sen demand'i ? ” ŝi obstin'is.
Ĉar Matiso ne respond'is, Kalv'a Petro respond'is anstataŭ li.
” Tio est'as mult'eg'o ! Ho jes, ho jes, est'as mult'a'j afer'o'j ! Mi pov'as nombr'i... ” ” Ne, tio'n vi ne far'os, ” dir'is Matiso koler'e. ” Tio'n ĉi mi mem pri'zorg'os. ” Ĉiu'j rab'ist'o'j krom Kalv'a Petro jam ir'is al si'a'j dorm'o'ĉambr'o'j, kaj Loviso for'est'is por pri'zorg'i la kok'in'o'j'n kaj kapr'o'j'n kaj ŝaf'o'j'n antaŭ la nokt'o. Tial nur Kalv'a Petro pov'is aŭd'i kiam Matiso klar'ig'is al Ronjo, kio ver'e est'as rab'ist'o. Hom'o, kiu pren'as divers'a'j'n aĵ'o'j'n sen demand'i.
Matiso ne kutim'is hont'i pri tio, eĉ mal'e ! Li est'is fier'a kaj fanfaron'is pri tio, ke li est'as la plej potenc'a rab'ist'a ĉef'o en ĉiu'j mont'o'j kaj arb'ar'o'j. Sed nun li hezit'is iom'et'e, kiam li dev'is rakont'i pri tio al Ronjo. Kompren'ebl'e li hav'is la intenc'o'n sci'ig'i ŝi'n iom post iom, tio ja est'is ne'evit'ebl'a. Sed li prefer'e em'us prokrast'i tio'n dum ankoraŭ kelk'a temp'o.
” Ĉar vi est'as pur'anim'a infan'et'o, mi ne vol'is rakont'i tro detal'e pri tio ĉi antaŭ'e. ” ” Ne, vi dir'is eĉ ne unu vort'o'n ” cert'ig'is Kalv'a Petro. ” Kaj ankaŭ ni ali'a'j ne rajt'is i'o'n dir'i. ” ” Mal'jun'ul'o, ĉu vi ne baldaŭ en'lit'iĝ'os ? ” Matiso demand'is.
Sed Kalv'a Petro dir'is ne. Tio'n ĉi li vol'is aŭd'i.
Kaj Ronjo kompren'is. Nun ŝi fin'fin'e kompren'is, de kie ĉio ven'as. Ĉio, kio'n la rab'ist'o'j transport'is sur la dors'o'j de la ĉeval'o'j, kiam ili ven'is hejm'e'n en la vesper'o'j, ĉiu'j var'o'j en la sak'o'j kaj pak'aĵ'o'j, ĉiu'j trezor'o'j en skatol'o'j kaj kest'o'j. Tiu'j objekt'o'j ne kresk'is sur arb'o'j en la arb'ar'o. Ŝi'a patr'o tut'e simpl'e for'pren'is ili'n de ali'a'j hom'o'j.
” Sed ĉu ili ne iĝ'as furioz'e koler'eg'a'j, kiam oni pren'as ili'a'j'n posed'aĵ'o'j'n ? ” demand'is Ronjo.
Kalv'a Petro sub'rid'is.
” Tiel koler'a'j, ke ili sibl'as, ” li cert'ig'is. ” Ho, ho, ho, tio'n vi dev'us nur aŭd'i ! ” ” Mal'jun'ul'o, est'us bon'e se vi fin'fin'e en'lit'iĝ'us, ” dir'is Matiso.
Sed Kalv'a Petro daŭr'e ne vol'is aŭskult'i tio'n.
” Kelk'a'j ankaŭ plor'as, ” li rakont'is al Ronjo, sed tiam Matiso koler'iĝ'is:
” Nun vi silent'os, aŭ mi el'ĵet'os vi'n ! ” Post'e li kares'is la vang'o'n de Ronjo.
” Vi dev'as kompren'i tio'n, Ronjo. Simpl'e est'as tiel. Tiel ĉiam est'is. Ne ind'as cerb'um'i pri tio. ” ” Ne, ne ind'as, ” dir'is Kalv'a Petro. ” Sed hom'o'j neniam al'kutim'iĝ'as. Ili nur blek'as kaj plor'as kaj sakr'as. Est'as ĝoj'o aŭskult'i ! ” Matiso fi'rigard'is koler'e al li, sed post'e de'nov'e turn'is si'n al Ronjo:
” Mi'a patr'o est'is rab'ist'a ĉef'o, sam'e kiel mi'a av'o kaj mi'a pra'av'o, tio'n mi sci'as. Kaj mi ne est'as degener'int'a. Ankaŭ mi est'as rab'ist'a ĉef'o, la plej potenc'a en ĉiu'j mont'o'j kaj arb'ar'o'j, kaj tio ankaŭ vi est'os, Ronjo mi'a ! ” ” Ĉu mi ! ” kri'is Ronjo. ” Ne ! Neniam, se hom'o'j koler'iĝ'as kaj plor'as ! ” Matiso grat'is si'a'n kap'o'n. Nun li hav'is problem'o'n. Li vol'is, ke Ronjo am'u kaj admir'u li'n, sam'e kiel li am'as kaj admir'as ŝi'n. Kaj nun ŝi kri'as: ” Neniam ! ” kaj ne vol'as far'iĝ'i rab'ist'a ĉef'o kiel la patr'o. Tio mal'feliĉ'ig'is Matison. Ia'manier'e li dev'as konvink'i ŝi'n pri tio, ke li'a okup'o est'as ĝust'a kaj bon'a.
” Vi kompren'as, Ronjo mi'a, ke mi pren'as nur de riĉ'a'j hom'o'j, ” li asert'is. Post'e li iom pri'pens'is.
” Kaj mi don'as al mal'riĉ'ul'o'j, tio'n mi far'as. ” Tiam Kalv'a Petro sub'rid'is.
” Jes, jes, mi konsent'as. Tut'a'n sak'o'n da farun'o vi don'is al tiu mal'riĉ'a vidv'in'o kun ok infan'o'j, ĉu vi memor'as ? ” ” Ĝust'e, ” dir'is Matiso, ” tio'n mi efektiv'e far'is. ” Li kontent'e kares'is si'a'n nigr'a'n barb'o'n. Nun li est'is tut'e kontent'a pri si mem kaj pri Kalv'a Petro.
Kalv'a Petro sub'rid'is de'nov'e.
” Vi hav'as bon'a'n memor'kapabl'o'n, Matiso ! Tio est'is antaŭ, hm, jes, antaŭ proksim'um'e dek jar'o'j. Jes ja, vi cert'e don'as al la mal'riĉ'ul'o'j, ne mal'pli oft'e ol ĉiu'n dek'a'n jar'o'n. ” Tiam Matiso kri'eg'is:
” Se vi nun ne mem en'lit'iĝ'os, mi sci'as, kiu help'os vi'n stern'iĝ'i ! ” Sed tio ne est'is bezon'at'a, ĉar nun en'ven'is Loviso. Kalv'a Petro mal'aper'is sen help'o. Ronjo en'lit'iĝ'is kaj la fajr'o esting'iĝ'is, dum Loviso kant'is la Lup'o'kant'o'n. Ronjo kuŝ'is kaj aŭskult'is, kaj ne plu pri'pens'is, ĉu ŝi'a patr'o est'as rab'ist'a ĉef'o aŭ ne. Li est'is ŝi'a Matiso, kio'n ajn li far'as, kaj ŝi am'as li'n.
Tiu'n nokt'o'n ŝi dorm'is mal'trankvil'e, kaj sonĝ'is pri la sub'ter'ul'in'o'j kaj ili'a'j log'kant'o'j, sed ŝi memor'is neni'o'n, kiam ŝi vek'iĝ'is.
Ŝi ek'memor'is Birkon. Dum la sekv'ant'a'j tag'o'j ŝi kelk'foj'e pens'is pri li kaj sci'vol'is pri li'a viv'o en la Borkfortikaĵo. Kaj pri tio, kiel long'e daŭr'os, ĝis Matiso fin'fin'e for'pel'os li'a'n patr'o'n kaj li'a'n aĉ'a'n an'ar'o'n el la kastel'o.
Matiso ĉiu'tag'e far'is nov'a'j'n grandioz'a'j'n plan'o'j'n koncern'e tiu'n afer'o'n, sed neniu'j est'is tre bon'a'j.
” Mal'taŭg'e, ” dir'is Kalv'a Petro, kio'n ajn el'pens'is Matiso. ” Vi dev'as est'i ruz'a kiel old'a vulp'in'o, ĉar per per'fort'o vi ne sukces'os. ” Ne est'is en la karakter'o de Matiso est'i ruz'a kiel old'a vulp'in'o, sed li far'is si'a'n plej'ebl'o'n. Kaj dum'e ne okaz'is mult'e da rab'ad'o. Ankaŭ la Borkorabistoj cert'e hav'is ali'a'j'n afer'o'j'n por far'i. Kaj la hom'o'j, kiu'j dev'is tra'pas'i la Rab'ist'a'n pas'ej'o'n, mir'is pri tio, kiel mal'mult'a'j rab'ist'o'j tie est'as nun'temp'e. Ili ne pov'is kompren'i, kial est'as tiel trankvil'e. Kie'n mal'aper'is ĉiu'j bandit'o'j ? La gard'ist'o'j, kiu'j tiel obstin'e ĉas'ad'is Borkon, trov'is la kavern'o'n, kie li hav'is si'a'n rab'ist'a'n nest'o'n, sed nun ĝi est'is vak'a kaj dezert'a. Neni'u Borko est'is vid'ebl'a, kaj la soldat'o'j est'is ĝoj'a'j for'las'i la Borkarbaron, kiu nun en la aŭtun'o est'is mal'lum'a, mal'varm'a kaj pluv'a. Ke rab'ist'o'j trov'iĝ'as ankaŭ en la for'a Matiskastelo, tio'n ili ja sci'is, sed prefer'is ne memor'i. Pli mal'agrabl'a lok'o ne ekzist'as, kaj la rab'ist'a ĉef'o tie est'as pli mal'facil'e kapt'ebl'a ol agl'o sur la mont'o. Li'n oni prefer'is las'i trankvil'a.
Matiso for'uz'is plej'part'o'n el la temp'o por el'gvat'i, kio'n la Borkorabistoj far'as en la nord'kastel'o, kaj kiel plej bon'e atak'i ili'n. Pro tio li ĉiu'tag'e organiz'is esplor'patrol'o'n. Kun kelk'a'j el si'a'j vir'o'j li ĉirkaŭ'rajd'is en la arb'ar'o ĉe la nord'a flank'o, sed la uzurp'ant'o'j ne est'is vid'ebl'a'j. Plej oft'e tie est'is kviet'e kaj mort'e, kvazaŭ ne ekzist'us iu'j Borkorabistoj. Ili tamen est'is far'int'a'j al si long'a'n fortik'a'n ŝnur'ŝtup'ar'o'n por pov'i oportun'e supr'e'n - kaj mal'supr'e'n'ir'i la kastel'mont'o'n. Nur unu foj'o'n Matiso vid'is ĝi'n mal'his'it'a. Tiam li perd'is la prudent'o'n kaj impet'is kiel frenez'ul'o por supr'e'n'grimp'i ĝi'n. Li'a'j rab'ist'o'j sekv'is li'n kun ard'a batal'em'o. Sed tiam ven'is kurent'o de sag'o'j el la paf'fenestr'et'o'j de la kastel'o, kaj Klip'et'o est'is traf'it'a en la femur'o, tiel ke li dev'is rest'i en la lit'o dum du tag'o'j. Est'is evident'e, ke tiu'n ŝnur'ŝtup'ar'o'n oni mal'his'is nur dum plej sever'a gard'ad'o.
La aŭtun'a mal'lum'o nun kuŝ'is pez'e super la Matiskastelo, kaj la rab'ist'o'j fart'is mal'bon'e pro mal'sufiĉ'a ekzerc'iĝ'o. Ili far'iĝ'is mal'kviet'a'j kaj kverel'is pli ol kutim'e, tiel ke Loviso dev'is dir'i:
” Vi baldaŭ romp'os al mi la orel'o'j'n per vi'a bru'ad'o. Flug'u en funel'o'n, se vi ne pov'as amik'iĝ'i. ” Tiam ili silent'is, kaj Loviso dev'ig'is ili'n al util'a labor'o pri pur'ig'ad'o de la kok'in'ej'o, la kapr'in'ej'o kaj la ŝaf'ej'o. Tiu'n labor'o'n ili abomen'is, sed neni'u rajt'is rifuz'i, krom Kalv'a Petro kaj tiu'j, kiu'j moment'e gard'o'star'is ĉe la Lup'o'kapt'il'o kaj ĉe la Faŭk'o de l ’ infer'o.
Ankaŭ Matiso far'is si'a'n plej'ebl'o'n por don'i okup'o'n al la rab'ist'o'j. Li kun'pren'is ili'n al alk'o'ĉas'ad'o. Kun ĵet'lanc'o'j kaj arbalest'o'j ili ir'is en la aŭtun'a'n arb'ar'o'n kaj Kalv'a Petro rid'et'is kontent'e, kiam ili tren'is hejm'e'n kvar fal'ig'it'a'j'n vir'alk'o'j'n.
” Nur'a kok'in'sup'o, ŝaf'sup'o kaj kaĉ'o, tio far'iĝ'as ne'toler'ebl'a, ” li dir'is. ” Jen ven'as io maĉ'ebl'a, kaj la plej delikat'a'j pec'o'j est'as por la sen'dent'ul'o, tio'n ĉiu kompren'as. ” Kaj Loviso rost'is alk'o'viand'o'n kaj fum'aĵ'is alk'o'viand'o'n kaj sal'konserv'is alk'o'viand'o'n, tiel ke ĝi, komplet'ig'it'a per rost'it'a'j kok'in'o'j kaj fum'aĵ'it'a'j ŝaf'femur'o'j, sufiĉ'os por la tut'a vintr'o.
Ronjo est'is en la arb'ar'o, kiel kutim'e. Tie est'is nun tre kviet'e, sed ankaŭ la aŭtun'a'n arb'ar'o'n ŝi ŝat'is. La musk'o sur la ter'o est'is mal'sek'et'a kaj verd'a kaj mol'a sub ŝi'a'j pied'o'j, la odor'o de la aŭtun'o est'is tiel agrabl'a kaj la branĉ'o'j de la arb'o'j bril'is de akv'o'gut'o'j. Pluv'is oft'e. Ŝi ŝat'is kaŭr'i sub dens'a abi'o kaj aŭskult'i la trankvil'a'n gut'ad'o'n ekster'e. Kelk'foj'e pluv'eg'is, tiel ke la tut'a arb'ar'o muĝ'is de pluv'o, ankaŭ tio'n ŝi ŝat'is. Ne mult'a'j best'o'j montr'is si'n. Ŝi'a'j vulp'o'j rest'is en si'a kavern'o. Sed en la krepusk'o okaz'is, ke alk'o'j pas'is per long'a'j paŝ'o'j kaj sovaĝ'a'j ĉeval'o'j paŝt'is si'n inter la arb'o'j. Ŝi tre dezir'is kapt'i sovaĝ'a'n ĉeval'o'n por si mem, kaj mult'foj'e ŝi prov'is, sed neniam sukces'is. Ili est'is tiel tim'em'a'j kaj cert'e mal'facil'e dres'ebl'a'j. Sed est'is ver'e jam temp'o, ke ŝi hav'u propr'a'n ĉeval'o'n. Tio'n ŝi dir'is ankaŭ al Matiso.
” Jes, kiam vi est'os sufiĉ'e fort'a por mem kapt'i ĝi'n, ” est'is li'a respond'o.
Kaj iam mi far'os tio'n, ŝi pens'is. Mi kapt'os et'a'n, bel'a'n ĉeval'o'n kaj pren'os ĝi'n hejm'e'n al la Matiskastelo kaj dres'os ĝi'n, kiel Matiso dres'is si'a'j'n ĉeval'o'j'n.
Ceter'e la aŭtun'a arb'ar'o est'is strang'e mal'plen'a. Mal'aper'int'a'j est'is ĉiu'j est'aĵ'o'j, kiu'j kutim'e est'is tie. Cert'e ili kaŭr'is en si'a'j kav'o'j kaj rifuĝ'ej'o'j. Kelk'foj'e, sufiĉ'e mal'oft'e, harpi'o'j al'ŝveb'is de la mont'o'j, sed ŝajn'e ili kviet'iĝ'is kaj prefer'is rest'i en si'a'j mont'kavern'o'j. Ankaŭ la griz'gnom'o'j kaŝ'is si'n. Nur unu foj'o'n Ronjo vid'is kelk'a'j'n el ili gvat'i ŝi'n mal'antaŭ ŝton'o. Sed griz'gnom'o'j'n ŝi ne plu tim'is.
” Flug'u en funel'o'n, ” ŝi kri'is, kaj tiam ili mal'aper'is kun raŭk'a'j sibl'o'j.
Birk neniam montr'is si'n en ŝi'a arb'ar'o. Pro tio ŝi est'is nur ĝoj'a. Aŭ, ĉu ver'e ŝi est'is ? Foj'e ŝi mem ne sci'is dir'i.
Ven'is la vintr'o. Fal'is neĝ'o, ven'is frost'o kaj la prujn'o trans'form'is ŝi'a'n arb'ar'o'n en glaci'arb'ar'o'n, pli bel'a'n ne ebl'as imag'i. Ŝi ski'ad'is en ĝi, kaj kiam ŝi en la krepusk'o re'ven'is hejm'e'n, ŝi hav'is prujn'o'n en la har'ar'o kaj ŝi'a'j ung'o'j est'is frost'mord'it'a'j, malgraŭ led'a'j gant'o'j kaj led'a'j bot'o'j. Sed neĝ'o kaj frost'o ne pov'is for'tim'ig'i ŝi'n de la arb'ar'o. La post'a'n tag'o'n ŝi de'nov'e est'is tie.
Foj'e Matiso far'iĝ'is mal'trankvil'a, kiam li vid'is ŝi'n rapid'e glit'i laŭ la dekliv'o en la direkt'o de la Lup'o'kapt'il'o, kaj tiam li dir'is al Loviso, kiel li kutim'is oft'e far'i:
” Se nur ĉio ir'os bon'e ! Se nur neni'u danĝer'o traf'os ŝi'n ! Ĉar tiam mi ne pov'us plu'viv'i. ” ” Pri kio vi lament'as ? ” dir'is Loviso. ” Ĉi tiu infan'o est'as pli kompetent'a ol ajn'a rab'ist'o, kiel oft'e neces'as tio'n ripet'i ? ” Kaj cert'e Ronjo sci'is zorg'i pri si mem. Sed unu tag'o'n okaz'is io, kio'n Matiso ne el'ten'us sci'i.
Pli da neĝ'o fal'is dum la nokt'o kaj detru'is ĉiu'j'n ski - sulk'o'j'n de Ronjo. Ŝi dev'is prepar'i nov'a'j'n, kaj tio est'is pen'a labor'o.
Est'is jam mal'dik'a krust'o sur la neĝ'o, sed ĝi ne est'is sufiĉ'e fort'a. Ĝi romp'iĝ'is konstant'e, kaj pro lac'iĝ'o Ronjo ne pov'is daŭr'ig'i la sulk'ad'o'n. Ŝi vol'is re'ir'i hejm'e'n.
Ŝi est'is sur mont'et'o kaj intenc'is mal'supr'e'n'glit'i ĝi'n. La dekliv'o est'is tre krut'a, sed ŝi ja hav'is si'a'n ski'baston'o'n por brems'i, kaj sen tim'o ŝi ĵet'is si'n tiel, ke la neĝ'o dis'flug'is. Tie est'is tuber'o, sed ĝi'n ŝi trans'flug'is. En la salt'o ŝi tamen perd'is unu ski'o'n, kaj sur'ter'iĝ'ant'e la sen'ski'a pied'o penetr'is la neĝ'o'n kaj traf'is rekt'e en iu'n sub'neĝ'a'n tru'o'n. Ŝi vid'is si'a'n ski'o'n mal'aper'i en la dekliv'o, sed ŝi mem est'is fiks'it'a en la tru'o ĝis la genu'o.
Unu'e ŝi rid'is, sed ŝi ĉes'is rid'i, kiam ŝi kompren'is la serioz'ec'o'n de la situaci'o. Ŝi ne sukces'is liber'iĝ'i, kiel ajn ŝi barakt'is.
Ŝi aŭd'is murmur'o'n el la tru'o kaj komenc'e ne kompren'is, kio ĝi pov'as est'i. Sed subit'e ŝi vid'is ar'o'n da pugoniĉjoj el'fos'iĝ'i el la neĝ'o. Ili est'is facil'e re'kon'ebl'a'j pro si'a'j larĝ'a'j post'aĵ'o'j kaj sulk'a'j vizaĝ'et'o'j kaj hirt'a har'ar'o. Kutim'e la pugoniĉjoj est'is pac'em'a'j kaj ne far'is i'o'n mal'bon'a'n. Sed ĉi tiu'j, kiu'j nun fiks'rigard'is ŝi'n per si'a'j sen'sprit'a'j okul'o'j, est'is mal'kontent'a'j, tio'n oni rimark'is. Ili grunt'is kaj ĝem'is kaj unu dir'is mal'gaj'e:
” Pro kio do ŝi tio'n far'as ? ” Kaj la ali'a'j al'iĝ'is al la grumbl'ad'o.
” Pro kio do ŝi tio'n far'as ? Plafon'o'n tru'i. Pro kio do ? ” Ronjo kompren'is, ke ŝi'a pied'o tra'penetr'is en ili'a'n ter'kav'aĵ'o'n. Pugoniĉjoj ja far'as tia'j'n, se ili ne trov'as kav'a'n trunk'o'n por loĝ'ej'o.
” Ne est'is mi'a kulp'o, ” ŝi dir'is. ” Help'u mi'n liber'iĝ'i ! ” Sed la pugoniĉjoj nur rigard'ad'is ŝi'n kaj ĝem'is sam'e mal'gaj'e kiel antaŭ'e.
” Fiks'e star'as en plafon'o. Pro kio do ŝi tio'n far'as ? ” Ronjo far'iĝ'is sen'pacienc'a.
” Sed help'u mi'n do, por ke mi pov'u for'ir'i ! ” Sed ŝajn'is, ke ili ne aŭd'as aŭ kompren'as. Ili nur stult'e rigard'ad'is ŝi'n kaj post'e mal'aper'is en si'a'n kav'aĵ'o'n. Ŝi aŭd'is ili'a'n mal'kontent'a'n murmur'o'n de mal'supr'e. Sed subit'e ili komenc'is kri'ad'i kaj jubil'i, kvazaŭ ili ĝoj'us pro io.
” Funkci'as, ” ili kri'is. ” Pri lul'il'o, do ! Funkci'as ! ” Kaj Ronjo sent'is, ke oni pend'ig'as i'o'n je ŝi'a pied'o, i'o'n pez'a'n.
” Jen knab - et'ul'o bon'e pend'as, ” kri'is la pugoniĉjoj. ” En lul'il'o, do ! Kiam tamen est'as fi'pied'o en plafon'o, do. ” Sed Ronjo ne vol'is kuŝ'i en mal'varm'o kaj neĝ'o kaj ten'i la lul'il'o'n por stult'a'j pugoniĉjoj. Ŝi klopod'is de'nov'e, ŝi puŝ'is kaj tir'eg'is ĉiu'fort'e por liber'iĝ'i. Kaj tiam ĝoj'kri'is la pugoniĉjoj:
” Do, bon'a lul'o por knab - et'ul'o ! ” En la Matisarbaro oni dev'as ne tim'i, tio'n ŝi aŭd'is de kiam ŝi est'is et'ul'in'o, kaj ŝi ja klopod'is liber'iĝ'i de tim'o. Sed kelk'foj'e tio ne sukces'is. Ĝust'e nun tio ne sukces'is. Imag'u, se tut'e ne ebl'os liber'iĝ'i, imag'u, se ŝi dev'os rest'i ĉi tie kaj mort'i pro frost'o dum la nokt'o ! Ŝi vid'is la nigr'a'j'n neĝ'nebul'o'j'n super la arb'ar'o, ven'os pli da neĝ'o, mult'e pli ! Ebl'e ŝi kuŝ'os kaŝ'it'a de ĝi, mort - frost'ig'it'a, kaj lul'os pugoniĉjeton per si'a pend'ant'a pied'o ĝis la printemp'o ! Nur tiam ebl'e Matiso ven'os kaj trov'os si'a'n kompat'ind'a'n fil'in'o'n, frost'mort'int'a'n en la vintr'a arb'ar'o.
” Ne, ne, ” ŝi kri'is. ” Help'o'n ! Ven'u help'i mi'n ! ” Sed kiu en tiu ĉi dezert'a arb'ar'o pov'us aŭd'i ŝi'n ? Neni'u, tio'n ŝi sci'is. Sed ŝi tamen kri'ad'is, ĝis ŝi ne pov'is plu. Kaj tiam ŝi aŭd'is la pugoniĉjojn plend'i sub ŝi:
” Ĉu jam fin'o al lul'kant'o ! Pro kio do ? ” Sed post'e Ronjo ne aŭd'is i'o'n pli'a'n, ĉar nun ŝi vid'is la harpi'o'n. Simil'a al grand'a, bel'a rab'o'bird'o ĝi ven'is ŝveb'ant'a super la arb'ar'o, alt'e sub la nigr'a'j nub'o'j. Jen ĝi mal'lev'iĝ'is kaj al'proksim'iĝ'is. Ĝi flug'is rekt'e al Ronjo, kaj Ronjo ferm'is la okul'o'j'n. Nun ne plu est'as sav'ebl'o, tio'n ŝi kompren'is.
Kri'ant'e kaj rid'ant'e la harpi'o al'ter'iĝ'is apud ŝi.
” Bel'a hom'et'o ” ĝi kri'is akr'e kaj tir'is la har'o'j'n de Ronjo. ” Jen kuŝ'ad'as kaj nur ripoz'as, ho jes ! ” Ĝi rid'is de'nov'e kaj la rid'o est'is terur'a.
” Labor'i vi dev'os ! Ĉe ni en la mont'o'j ! Ĝis flu'os la sang'o !
Ali'e ni grat'os vi'n kaj ŝir'os vi'n ! ” Ĝi komenc'is tir'i kaj ŝir'i Ronjon per si'a'j akr'a'j ung'eg'o'j, kaj kiam Ronjo tamen rest'is fiks'it'a, ĝi furioz'iĝ'is.
” Ĉu vi vol'as, ke mi ŝir'u vi'n kaj grat'u vi'n ? ” Ĝi klin'iĝ'is super Ronjo kaj ĝi'a'j ŝton'e nigr'a'j okul'o'j bril'is de malic'o. Ĝi far'is nov'a'n prov'o'n el'tir'i Ronjon, sed malgraŭ ĉiu'j klopod'o'j tio ne sukces'is, kaj fin'e ĝi lac'iĝ'is.
” Tiam mi ven'ig'os mi'a'j'n frat'in'o'j'n, ” ĝi kri'is. ” Morgaŭ ni kun'pren'os vi'n. Post'e vi neniam plu ripoz'os tie ĉi, neniam, neniam ! ” Kaj post tio ĝi for'flug'is super la arb'o'j kaj mal'aper'is inter la mont'o'j.
Morgaŭ, kiam ven'os la harpi'o'j, kuŝ'os tie ĉi nur pec'o de glaci'o, pens'is Ronjo.
Sub'e, ĉe la pugoniĉjoj, est'is tut'e silent'e. La tut'a arb'ar'o est'is silent'a kaj nur atend'is la nokt'o'n. Ankaŭ Ronjo jam ne atend'is i'o'n ali'a'n. Ŝi kuŝ'is sen'mov'a kaj ne plu barakt'is. Ĝi ven'u do, ŝi pens'is, la last'a frost'a nigr'a sol'ec'a nokt'o, kiu ĉes'ig'os mi'a'n viv'o'n.
Komenc'is neĝ'i. Grand'a'j neĝ'er'o'j fal'is sur ŝi'a'n vizaĝ'o'n. Ili degel'is kaj miks'iĝ'is kun ŝi'a'j larm'o'j. Ĉar nun ŝi plor'is. Ŝi pens'is pri Matiso kaj Loviso. Neniam plu ŝi vid'os ili'n, kaj en la Matiskastelo ili neniam plu est'os gaj'a'j. Kompat'ind'a Matiso, li frenez'iĝ'os pro mal'ĝoj'o. Kaj neni'u Ronjo est'os tie por konsol'i li'n, kiel ŝi kutim'is far'i, kiam li est'is mal'ĝoj'a. Ne, jam ne est'is konsol'o, nek por konsol'ant'o, nek por konsol'at'o, tut'e ne est'is !
Tiam ŝi aŭd'is iu'n dir'i ŝi'a'n nom'o'n. Tut'e klar'e ŝi aŭd'is tio'n, sed ŝi kompren'is, ke tio dev'as est'i sonĝ'o. Kaj ŝi plor'is pro tio, ke neniam plu, krom en sonĝ'o, iu dir'os si'a'n nom'o'n. Kaj baldaŭ ŝi eĉ ne plu sonĝ'os.
Sed tiam ŝi aŭd'is la voĉ'o'n de'nov'e.
” Ronjo, ĉu ne est'as temp'o ir'i hejm'e'n ? ” Sen'vol'e Ronjo mal'ferm'is la okul'o'j'n. Kaj tie star'is Birk ! Jes, tie star'is Birk sur si'a'j ski'o'j.
” Mi trov'is vi'a'n ski'o'n, kaj tio cert'e est'is bon'ŝanc'o, ĉar ali'e vi dev'us rest'i ĉi tie. ” Li star'ig'is la ski'o'n en la neĝ'o'n apud ŝi.
” Ŝajn'as, ke vi bezon'as help'o'n ? ” Tiam ŝi ek'plor'is tiel fort'e, ke ŝi hont'is. Ŝi ne pov'is respond'i al li pro la plor'o, kaj kiam li klin'iĝ'is por lev'i ŝi'n, ŝi brak'um'is li'n kaj murmur'is sen'esper'e:
” Ne for'las'u mi'n ! Neniam plu for'las'u mi'n ! ” Li rid'et'is pri tio.
” Ne, se vi nur ten'os vi'n je ŝnur'long'a distanc'o. Las'u mi'n kaj ĉes'u plor'i, por ke mi pov'u liber'ig'i vi'n. ” Li for'pren'is si'a'j'n ski'o'j'n kaj kuŝ'iĝ'is sur'ventr'e apud la tru'o kaj en'ŝov'is si'a'n brak'o'n tiel profund'e'n, kiel nur ebl'is. Post long'a fos'um'ad'o okaz'is la mirakl'o. Ronjo pov'is el'tir'i si'a'n krur'o'n, ŝi est'is liber'a !
Sed sub'e la pugoniĉjoj est'is koler'a'j kaj la id'o plor'aĉ'is.
” Tiel vek'as knab - et'ul'o'n, sabl'o fal'as en okul'o'j'n, pro kio do ŝi tio'n far'as ? ” Ronjo plor'is. Ŝi ne pov'is ĉes'i. Birk etend'is al ŝi la ski'o'n.
” Ĉes'u jam plor'i, ” li dir'is, ” ali'e vi ne kapabl'os ski'i hejm'e'n. ” Ronjo en'spir'is profund'e. Jes, la plor'ad'o dev'as ĉes'i. Ŝi ek'star'is sur si'a'j'n ski'o'j'n por kontrol'i, ĉu ŝi'a'j krur'o'j pov'as port'i ŝi'n.
” Mi dev'as prov'i, ” ŝi dir'is. ” Kaj vi ven'os kun mi, ĉu ne ? ” ” Mi ven'os kun vi, ” dir'is Birk.
Ronjo start'is kaj glit'is laŭ la dekliv'o, kaj Birk sekv'is ŝi'n. La tut'a'n temp'o'n, dum ŝi pen'e ski'ad'is hejm'e'n en la kirl'iĝ'ant'a neĝ'blov'o, li est'is mal'antaŭ ŝi. Ĉiam de'nov'e ŝi dev'is kontrol'i, ĉu li est'as tie. Ŝi tim'eg'is, ke li subit'e mal'aper'os, las'ant'e ŝi'n sol'a. Sed li sekv'is je ŝnur'long'a distanc'o, ĝis ili proksim'iĝ'is al la Lup'o'kapt'il'o. Tie ili dev'is dis'iĝ'i. Post'e Birk la sekret'a'j voj'o'j ski'os al la Borkfortikaĵo.
Dum moment'o ili star'is sen'mov'a'j en la fal'ant'a neĝ'o por adiaŭ'i unu la ali'a'n. Est'is mal'facil'e, Ronjo sent'is, ŝi vol'is ĉiel rest'ig'i li'n kun ŝi.
” Birk, ” ŝi dir'is. ” Kiel mi dezir'us vi'n kiel mi'a frat'o. ” Birk rid'et'is.
” Tio ja ebl'as, se vi vol'as, rab'ist'fil'in'o. ” ” Tio'n mi vol'as, ” ŝi dir'is. ” Sed nur se vi nom'as mi'n Ronjo ! ” ” Ronjo, frat'in'o mi'a, ” dir'is Birk. Kaj post'e li mal'aper'is en la kirl'iĝ'ant'a neĝ'blov'o.
” Vi rest'is long'e en la arb'ar'o hodiaŭ, ” dir'is Matiso, kiam Ronjo jam sid'is ĉe la fajr'o por prov'i varm'iĝ'i. ” Ĉu est'is bon'e ? ” ” Jes, sufiĉ'e bon'e, ” dir'is Ronjo kaj etend'is si'a'j'n glaci'e mal'varm'a'j'n man'o'j'n al la fajr'o.
Tiu'n nokt'o'n est'is tia neĝ'ad'o super la Matiskastelo kaj la ĉirkaŭ'a'j arb'ar'o'j, ke eĉ Kalv'a Petro ne pov'is memor'i i'o'n simil'a'n. Neces'is kvar vir'o'j por puŝ'e mal'ferm'i la pord'eg'o'n nur tiom, ke ebl'is el'ir'i kaj for'ig'i la plej grand'a'j'n neĝ'amas'o'j'n.
Ankaŭ Kalv'a Petro ven'is por rigard'i la blank'a'n, dezert'a'n pejzaĝ'o'n, kie ĉio nun est'is kaŝ'it'a sub neĝ'o. La Lup'o'kapt'il'o est'is komplet'e ferm'it'a. Tra ĝi ne ebl'os pas'i ĝis la printemp'o, se tio ĉi daŭr'os, est'is la opini'o de Kalv'a Petro.
” Hej, Fjosok, ” li dir'is, ” se vi'a plej grand'a plezur'o est'as ŝovel'i neĝ'o'n, mi pov'as promes'i al vi mult'a'n ĝoj'o'n dum la ven'ont'a temp'o. ” Kalv'a Petro plej oft'e prav'e supoz'is, kaj tiel ankaŭ nun.
Dum long'a temp'o fal'eg'is neĝ'o tag'e kaj nokt'e. La rab'ist'o'j ŝovel'is kaj blasfem'ad'is pro ĝi, sed ĝi kun'port'is tamen la avantaĝ'o'n, ke ne neces'is gard'ist'o'j kontraŭ la Borkanoj ĉe la Lup'o'kapt'il'o kaj Faŭk'o de l ’ infer'o.
” Eĉ se Borko est'as pli stult'a ol pork'o, ” dir'is Matiso, ” li ne pov'as est'i tiel ne'kred'ebl'e mal'prudent'a, ke li vol'us batal'i en neĝ'o ĝis la aksel'o'j. ” Tiel stult'a ankaŭ Matiso ne est'is, kaj ceter'e li moment'e ne mult'e interes'iĝ'is pri Borko. Li hav'is pli grav'a'j'n afer'o'j'n por pri'pens'i. Ronjo est'is mal'san'a, por la unu'a foj'o en si'a viv'o. En la maten'o post la tag'o en la vintr'a arb'ar'o, kiu preskaŭ far'iĝ'is ŝi'a last'a, ŝi vek'iĝ'is kun alt'a febr'o kaj sent'is kun mir'o, ke ŝi tut'e ne em'as el'lit'iĝ'i kaj re'komenc'i si'a'n kutim'a'n viv'o'n.
” Kiel vi fart'as ? ” kri'is Matiso kaj sur'genu'is apud ŝi'a lit'o.
” Kio'n vi dir'as ? Vi ne est'as mal'san'a, ĉu ? ” Li pren'is ŝi'a'n man'o'n kaj sent'is, kiel varm'eg'a ĝi est'as. Jes, li rimark'is, ke la tut'a knab'in'o est'as ard'e varm'eg'a. Vigl'a kaj san'a ŝi ĉiam est'is. Sed jen ŝi nun kuŝ'as, li'a fil'in'o, kiu'n li am'eg'as, kaj li sci'is tuj. Li sci'is, kio okaz'os ! Li perd'os Ronjon, ŝi mort'os. Tio'n li sent'is tiel cert'e, ke dolor'is li'a kor'o. Kaj li ne sci'is, kio'n far'i pri si'a frenez'a mal'esper'o. Plej'e li em'is kap'frap'i la mur'o'n kaj kri'eg'i, kiel li kutim'is. Sed li ne rajt'as tiel tim'ig'i la kompat'ind'a'n infan'o'n, tio'n li tamen kompren'is. Tial li nur met'is si'a'n man'o'n sur ŝi'a'n varm'a'n frunt'o'n kaj murmur'is:
” Est'as bon'e, ke vi ten'as vi'n varm'a, Ronjo mi'a ! Kiel oni dev'as far'i, kiam oni est'as mal'san'a. ” Sed Ronjo kon'is si'a'n patr'o'n, kaj malgraŭ la febr'o, kiu brul'is en si'a korp'o, ŝi prov'is konsol'i li'n:
” Ne stult'um'u, Matiso ! Tio ĉi est'as neni'o ! Pov'us est'i mult'e pli mal'bon'e. ” Pov'us est'i tiel, ke mi de vintr'o ĝis printemp'o kuŝ'us kaŝ'it'a sub la neĝ'o en la arb'ar'o, ŝi pens'is. Kompat'ind'a Matiso, de'nov'e ŝi imag'is al si, kiel tio est'us romp'int'a li'a'n kor'o'n, kaj larm'o'j ven'is en ŝi'a'j'n okul'o'j'n. Tio'n Matiso vid'is, kaj li pens'is, ke ŝi plor'as pro tio, ke ŝi dev'as mort'i tiel jun'a.
” Infan'et'o, kompren'ebl'e vi re'san'iĝ'os, ne plor'u, ” li dir'is kaj per'fort'e sufok'is si'a'j'n propr'a'j'n plor'ĝem'o'j'n. ” Sed kie est'as vi'a patr'in'o ? ” li kri'is kaj el'kur'is plor'ant'e tra la pord'o.
Kial Loviso ne star'as pret'a kun si'a'j kurac'a'j herb'o'j, kiam la viv'o de Ronjo pend'as de har'et'o, tio'n li volont'e sci'us.
Li serĉ'is ŝi'n en la ŝaf'ej'o, sed tie ŝi ne est'is. La ŝaf'o'j blek'is mal'sat'e en si'a apart'ej'o. Sed ili baldaŭ rimark'is, ke ne al'ven'is la ĝust'a person'o. Ĉar ĉi tiu star'is kun si'a vil'a kap'o kontraŭ la bar'il'o kaj plor'is tiel sovaĝ'e, ke ili ĉiu'j terur'iĝ'is.
Matiso plor'eg'is, ĝis Loviso, post pri'zorg'o de la kok'in'o'j kaj kapr'o'j, en'ven'is tra la pord'o. Tiam li ek'kri'is:
” Vir'in'o, kial vi ne est'as ĉe vi'a mal'san'a infan'o ? ” ” Ĉu mi hav'as mal'san'a'n infan'o'n ? ” respond'is Loviso. ” Tio'n mi ne sci'is. Sed tuj kiam mi est'os pret'a pri la ŝaf'o'j, mi... ” ” Tio'n mi pov'as far'i. Ir'u al Ronjo, ” li kri'is, kaj post'e li du'on'plor'e flustr'is: ” Se ŝi ankoraŭ viv'as ! ” Li komenc'is ĵet'eg'i garb'o'j'n de tremol'o el la proviz'ej'o kaj post for'ir'o de Loviso li manĝ'ig'is si'a'j'n ŝaf'o'j'n kaj pri'plend'is si'a'j'n ĉagren'o'j'n al ili.
” Vi ne imag'as, kiel est'as hav'i infan'o'j'n ! Vi ne sci'as, kiel est'as perd'i si'a'n plej am'at'a'n ŝaf'id'et'o'n ! ” Subit'e li silent'is, ĉar li ek'memor'is, ke printemp'e ĉiu'j ŝaf'o'j hav'is ŝaf'id'o'j'n. Kaj kio far'iĝ'is el ili... ŝaf'stek'o'j preskaŭ ĉiu'j !
Loviso don'is al si'a fil'in'o sen'febr'ig'a'j'n herb'o'suk'o'j'n, kaj post tri tag'o'j Ronjo est'is san'a. Je surpriz'o kaj ĝoj'o de Matiso. Ronjo est'is kiel kutim'e, nur iom pli pens'em'a. Dum la tri tag'o'j en'lit'e ŝi hav'is temp'o'n pri'pens'i afer'o'j'n. Kiel est'os nun ? Pri Birk ? Nun ŝi hav'is frat'o'n, sed kiel ŝi pov'os est'i kun li ? Tio dev'as okaz'i sekret'e. Ŝi ja ne pov'as rakont'i al Matiso, ke ŝi amik'iĝ'is kun Borkorabisto. Est'us kvazaŭ bat'i li'a'n kap'o'n per martel'eg'o, nur pli terur'e, kaj li far'iĝ'us pli aflikt'it'a kaj pli furioz'a ol oni iam vid'is li'n. Ronjo ĝem'is. Kial ŝi'a patr'o dev'as est'i tiel ekstrem'a pri io ? Ĉu li est'is gaj'a aŭ koler'a aŭ mal'gaj'a, ĉiam est'is la sam'o — sovaĝ'a kaj sen'brid'a li est'is, sufiĉ'e por tut'a rab'ist'ar'o.
Ronjo ne kutim'is mensog'i al si'a patr'o. Ŝi nur pri'silent'is tia'j'n afer'o'j'n, kiu'j cert'e far'os li'n mal'ĝoj'a aŭ koler'a. Aŭ mal'ĝoj'a kaj koler'a, kiel li far'iĝ'us, se li aŭd'us pri Birk. Sed kio'n far'i ? Se ŝi ek'hav'is frat'o'n, ŝi vol'as est'is kun li, eĉ se tio dev'os okaz'i kaŝ'e.
Sed kie'n kaŝ'ir'i en tiu neĝ'eg'o ? En la arb'ar'o'n ne ebl'is el'ir'i, ĉar la Lup'o'kapt'il'o est'is ferm'it'a, kaj ceter'e tiu vintr'a arb'ar'o iom tim'ig'is ŝi'n. Ŝi spert'is sufiĉ'e da ĝi por kelk'a temp'o.
La neĝ'o'ŝtorm'o'j daŭr'e muĝ'ad'is ĉirkaŭ la Matiskastelo. Far'iĝ'is ĉiam pli mal'facil'e, kaj fin'e Ronjo kompren'is, kiel serioz'e stat'as la afer'o — nur en la printemp'o ŝi pov'os re'vid'i Birkon. Li est'is tiom for de ŝi, kvazaŭ ili loĝ'us mil mejl'o'j'n unu de la ali'a.
Kaj pri tio kulp'is la neĝ'o. Ronjo sent'is pli kaj pli da indign'o pro ĝi, kaj la rab'ist'o'j abomen'is ĝi'n sam'e tut'kor'e. Ĉiu'n maten'o'n ili kverel'is pri la vic'o labor'i. Iu'j dev'is el'ŝovel'i voj'et'o'n al la put'o, de kie oni pren'is la akv'o'n. Ĝi situ'is du'on'voj'e al la Lup'o'kapt'il'o kaj est'is pen'a labor'o ŝovel'e ating'i ĝi'n kun la neĝ'o flug'ant'a ĉirkaŭ la kap'o, kaj post'e hejm'e'n'port'i pez'a'j'n sitel'o'j'n kun akv'o en sufiĉ'a kvant'o por hom'o'j kaj best'o'j.
” Vi est'as pigr'a'j kiel bov'o'j, ” dir'is Loviso. ” Krom kiam tem'as pri batal'ad'o aŭ rab'ad'o, tiam vi vigl'as. ” Kaj la mal'labor'em'a'j rab'ist'o'j sopir'is la printemp'o'n, kiam la rab'ist'a viv'o de'nov'e komenc'iĝ'os. La long'a'n atend'ad'o'n ili pas'ig'is ŝovel'ant'e ĉiam pli da neĝ'o kaj far'ant'e ski'o'j'n kaj pri'zorg'ant'e si'a'j'n arm'il'o'j'n kaj strigl'ant'e si'a'j'n ĉeval'o'j'n kaj lud'ant'e per ĵet'kub'o'j kaj danc'ant'e rab'ist'a'j'n danc'o'j'n kaj kant'ant'e rab'ist'a'j'n kant'o'j'n kiel ili ĉiam far'is.
Ronjo part'o'pren'is en la kub'ĵet'ad'o kaj kant'ad'o kaj danc'ad'o kun ili, sed ŝi tre sopir'is la printemp'o'n sam'e kiel la rab'ist'o'j kaj si'a'n arb'ar'o'n en printemp'a vest'o. Tiam ŝi fin'fin'e renkont'os Birkon, parol'os kun li kaj ek'sci'os, ĉu li ver'e vol'as est'i ŝi'a frat'o, kiel li promes'is en la blov'ant'a neĝ'o.
Sed la atend'ad'o est'is mal'facil'a kaj Ronjo abomen'is est'i en'ferm'it'a. Ŝi far'iĝ'is mal'kviet'a kaj la temp'o sent'iĝ'is long'a. Tial ŝi unu tag'o'n mal'supr'e'n'ir'is en la sub'ter'a'j'n kel'a'j'n volb'ej'o'j'n, kiu'j'n ŝi ne vizit'is de long'a temp'o. Mal'nov'a'j'n karcer'o'j'n ŝi ne ŝat'is. Est'is tie tut'a vic'o de tia'j ĉel'o'j, el'hak'it'a'j el la rok'o. Kalv'a Petro ja asert'is, ke neni'u kapt'it'o sid'is tie de post temp'o ne'memor'ebl'a, kiam potenc'ul'o'j kaj reĝ'et'o'j reg'is la Matiskastelon, long'e antaŭ ol ĝi far'iĝ'is rab'ist'a kastel'o. Sed kiam Ronjo en'ir'is la mucid'a'n mal'varm'o'n sub la volb'o'j, ŝi tamen sent'is, kvazaŭ en la mur'o'j rest'as iom de la ĝem'ad'o kaj lament'ad'o de la mort'int'a'j kapt'it'o'j, kaj ŝi sent'is kor'prem'o'n. Per si'a korn'lamp'o ŝi lum'ig'is la kavern'o'j'n, kie la kompat'ind'a'j mizer'ul'o'j iam sid'is sen ajn'a esper'o re'vid'i la sun'o'n. Dum moment'o ŝi star'is sen'mov'a, funebr'ant'e pro la kruel'aĵ'o'j okaz'int'a'j en la Matiskastelo. Post'e ŝi kun frost'trem'et'o kun'tir'is la lup'a'n pelt'o'n ĉirkaŭ ŝi kaj paŝ'is laŭ la sub'ter'a koridor'o, kiu preter la karcer'o'j plu'ir'is sub la tut'a kastel'o. Ĉi tie ŝi iam ir'is kun Kalv'a Petro. Li montr'is al ŝi, kio'n far'is la fulm'o'tondr'o tiu'n nokt'o'n, kiam ŝi nask'iĝ'is. Ĝi ne nur fend'is la Faŭk'o'n de l ’ infer'o.
Rekt'e sub la abism'o la fulm'o ankaŭ frakas'is la mont'o'n, kaj tial la sub'ter'a pas'ej'o est'is en'fal'int'a en la mez'o kaj ŝtop'it'a per rok'er'o'j.
” Jen est'as halt'o, ne ebl'as plu'ir'i, ” dir'is Ronjo, ĝust'e kiel dir'is Kalv'a Petro, kiam ŝi ven'is tie'n kun li. Sed post'e ŝi komenc'is cerb'um'i. Je la ali'a flank'o de la en'fal'int'a ŝton'amas'o la koridor'o ja plu'ir'as, tio'n ŝi sci'is, kaj ankaŭ Kalv'a Petro tio'n dir'is. Jam tiam incit'is ŝi'n, ke ne ebl'as plu'ir'i, kaj nun incit'is pli ol iam.
Ĉar, kiu sci'as, ebl'e ie mal'antaŭ tiu rok'aĵ'o nun trov'iĝ'as Birk ?
En'pens'iĝ'int'a, ŝi rigard'ad'is la en'fal'int'a'n ŝton'amas'o'n. Kaj baldaŭ ŝi'a pens'ad'o est'is fin'it'a.
Dum la sekv'ant'a temp'o oni ne oft'e vid'is Ronjon en la ŝton'hal'o. Ĉiu'maten'e ŝi mal'aper'is, neni'u sci'is kie'n, kaj nek Matiso nek Loviso cerb'um'is pri tio. Ili supoz'is, ke ŝi ŝovel'as neĝ'o'n kiel ĉiu'j ali'a'j, kaj ceter'e ili kutim'is vid'i ŝi'n ir'i kaj ven'i laŭ ŝi'a plaĉ'o.
Ronjo ne ŝovel'is neĝ'o'n. Ŝi kolekt'is rok'er'o'j'n ĝis dolor'is ŝi'a'j brak'o'j kaj dors'o. Kaj kiam ŝi vesper'e, el'ĉerp'it'a, rul'is si'n en la lit'o'n, est'is unu afer'o, kiu'n ŝi cert'e sci'is. Neniam plu en si'a viv'o ŝi lev'os pli'a'n ŝton'o'n, ĉu grand'a'n, ĉu mal'grand'a'n. Sed apenaŭ est'is maten'o kaj jam ŝi de'nov'e est'is sub'ter'e. Kaj tie ŝi kiel furioz'ul'o plen'ig'is unu sitel'o'n post ali'a per ŝton'o'j. Ŝi mal'am'eg'is la ŝton'amas'o'n tiel intens'e, ke ĝi dev'us fand'iĝ'i pro tio. Sed tio ne okaz'is. Ĝi rest'is, kie ĝi est'is, kaj ŝi dev'is mem, sitel'o'n post sitel'o, for'port'i ĝi'n al la plej proksim'a karcer'o.
Sed ven'is tag'o, kiam tiu karcer'o est'is plen'a, kaj tiam la ŝton'mont'et'o jam tiel mal'grand'iĝ'is, ke oni kun iom da pen'o ebl'e pov'us ĝi'n trans'grimp'i. Se oni kuraĝ'us ! Ronjo sent'is, ke ŝi dev'as pri'pens'i. Ĉu ŝi hav'as la kuraĝ'o'n ir'i rekt'e en la Borkfortikaĵon ? Kaj kio pov'us okaz'i al ŝi tie ? Tio'n ŝi ne sci'is, sed ke ŝi el'met'as si'n al grand'a risk'o, tio'n ŝi sci'is. Tamen ver'ŝajn'e ne ekzist'is manier'o tiel danĝer'a, ke ŝi ne est'us pret'a prov'i ĝi'n por ven'i al Birk. Ŝi sopir'is li'n. Kiel tio pov'as est'i, tio'n ŝi ne pov'is kompren'i ! Antaŭ'e ŝi ja abomen'is li'n kaj dezir'is li'n kaj ĉiu'j'n Borkorabistojn en funel'o'n. Kaj jen ŝi nun star'as kaj ŝi'a sol'a dezir'o est'as trans'ir'i la ŝton'amas'o'n por prov'i trov'i Birkon.
Tiam ŝi ek'aŭd'is i'o'n. Je la ali'a flank'o ven'is iu, ŝi aŭd'is paŝ'o'j'n. Kiu pov'us est'i krom Borkorabisto ? Ŝi re'ten'is si'a'n spir'o'n kaj ne kuraĝ'is mov'iĝ'i, ŝi star'is sen'mov'a kaj aŭskult'is kaj dezir'is si'n for, antaŭ ol la ali'flank'ul'o rimark'os ŝi'n.
Tiam li komenc'is fajf'i, la Borkorabisto ! Et'a'n simpl'a'n melodi'o'n. Kiu'n ŝi re'kon'is, jes, efektiv'e, ŝi re'kon'is ĝi'n ! Birk fajf'is ĝi'n dum li pen'is liber'ig'i ŝi'n de la pugoniĉjoj. Ĉu do ver'e est'as Birk, tiel proksim'a al ŝi, aŭ ĉu ĉiu'j Borkorabistoj fajf'ad'as tiu'n sam'a'n melodi'o'n ?
La sci'vol'em'o brul'is en ŝi, sed demand'i ŝi ne pov'is, est'us danĝer'e. Tamen, iel ŝi dev'is el'trov'i, kiu fajf'as, kaj ŝi ek'hav'is la ide'o'n mem fajf'i. Tre mal'laŭt'e kaj la sam'a'n melodi'o'n. Tiam ek'est'is silent'o je la ali'a flank'o. Dum long'a moment'o reg'is mal'agrabl'a silent'o, kaj ŝi pret'iĝ'is for'kur'i, se iu ne'kon'at'a Borkorabisto subit'e el'ramp'us por kapt'i ŝi'n.
Sed tiam ŝi aŭd'is la voĉ'o'n de Birk. Mal'laŭt'a kaj hezit'em'a, kvazaŭ li ne sci'us, kio'n pens'i.
” Ronjo ? ” ” Birk, ” ŝi kri'is tiel ĝoj'eg'a, ke ŝi preskaŭ ne pov'is spir'i. ” Birk, ho, Birk ! ” Post'e ŝi silent'is, antaŭ ol dir'i:
” Ĉu est'as ver'o, ke vi vol'as est'i mi'a frat'o ? ” Ŝi aŭd'is li'n rid'i trans la ŝton'amas'o.
” Frat'in'o mi'a, ” li dir'is. ” Mi ŝat'as aŭd'i vi'a'n voĉ'o'n, sed mi vol'us ankaŭ vid'i vi'n. Ĉu vi'a'j okul'o'j daŭr'e est'as sam'e nigr'a'j ? ” ” Ven'u kaj rigard'u mem, ” Ronjo dir'is.
Post'e ŝi dir'is neni'o'n. Ĉar nun ŝi aŭd'is i'o'n, kio far'is ŝi'n sen'spir'a kaj silent'a. Ŝi aŭd'is de mal'proksim'e la pez'a'n kel'a'n pord'o'n unu'e mal'ferm'iĝ'i, post'e krak'e re'ferm'iĝ'i, kaj nun iu ven'is laŭ la ŝtup'ar'o. Jes, iu ven'as, kaj se ŝi ne tuj pov'as i'o'n el'pens'i, ŝi est'os perd'it'a ! Kaj ankaŭ Birk ! Ŝi aŭd'is la paŝ'o'j'n, ili pli kaj pli al'proksim'iĝ'is. Tra la long'a koridor'o iu paŝ'is mal'rapid'e sed cel'konsci'e. Ŝi aŭd'is tio'n kaj sci'is, kio'n ĝi signif'as, tamen ŝi nur stult'e star'is, tim'eg'a kaj sen'mov'a. Nur kiam preskaŭ est'is tro mal'fru'e, tiam ŝi vigl'iĝ'is kaj urĝ'e flustr'is al Birk:
” Morgaŭ ! ” Post'e ŝi kur'is por renkont'i la ven'ant'o'n. Est'u li kiu ajn, li nepr'e ne vid'u, kio'n ŝi far'is al la ŝton'amas'o.
Est'is Kalv'a Petro. Ek'vid'ant'e ŝi'n, li'a vizaĝ'o hel'iĝ'is:
” Kiel mi serĉ'ad'is, ” li dir'is. ” Kio'n do, je ĉiu'j harpi'o'j, vi far'as ĉi tie ? ” Rapid'e ŝi pren'is li'a'n brak'o'n kaj sukces'is ĝust'a'temp'e turn'i li'n.
” Oni ne ĉiam pov'as nur ŝovel'ad'i neĝ'o'n, ” ŝi dir'is. ” Ven'u, nun mi vol'as for de tie ĉi. ” Kaj tio'n ŝi efektiv'e vol'is ! Nur nun ŝi ver'e kompren'is, kio'n ŝi far'is. Ŝi mal'ferm'is al'ir'ej'o'n al la Borkfortikaĵo — se Matiso nur sci'us tio'n ! Li ja apenaŭ est'is ruz'a kiel old'a vulp'in'o, sed tiel mult'e li tamen kompren'us, ke jen fin'fin'e trov'iĝ'is ebl'ec'o atak'i Borkon. Tio'n li dev'us mem el'pens'i jam antaŭ long'e, Ronjo pens'is. Sed ŝi ĝoj'is, ke li tio'n ne far'is. Ver'e est'is strang'e, ŝi ne plu vol'is, ke oni el'pel'u la Borkorabistojn el la Matiskastelo. Ili dev'as rest'i tie, pro Birk. Birk ne est'u el'pel'it'a, kaj se ŝi pov'as tio'n mal'help'i, neni'u uz'u ŝi'a'n voj'o'n por en'ir'i la Borkfortikaĵon. Tial ŝi nun dev'is cert'ig'i, ke Kalv'a Petro ne cerb'um'u tro. Li ir'is apud ŝi kaj aspekt'is tiel ruz'et'a. Sed tio ja est'is li'a ordinar'a aspekt'o. Oni pov'us pens'i, ke li sci'as ĉiu'j'n sekret'o'j'n. Sed kiel ajn ruz'a li est'is, ĉi - foj'e Ronjo est'is pli ruz'a. Ŝi'a'n sekret'o'n li ne el'trov'is. Almenaŭ ankoraŭ ne.
” Ne, oni ne pov'as nur ŝovel'ad'i neĝ'o'n, ” pri tio Kalv'a Petro konsent'is. ” Sed lud'i per ĵet'kub'o'j, tio'n oni pov'as far'i tag'e kaj nokt'e. Aŭ kiel opini'as vi, Ronjo ? ” ” Lud'i per ĵet'kub'o'j, tio'n oni pov'as far'i tag'e kaj nokt'e. Kaj plej taŭg'as nun, ” dir'is Ronjo kaj tir'is li'n fervor'e supr'e'n laŭ la krut'a ŝtup'ar'o.
Ŝi lud'is ĵet'kub'e kun Kalv'a Petro ĝis la Lup'o'kant'o. Sed Birk est'is konstant'e en ŝi'a'j pens'o'j. Morgaŭ ! Tio est'is ŝi'a last'a pens'o, antaŭ ol en'dorm'iĝ'i. Morgaŭ !
Kaj ven'is maten'o, kaj nun ŝi ir'os al Birk. Ŝi vol'is rapid'i. Ŝi dev'is kapt'i la okaz'o'n dum ŝi est'is sol'a en la ŝton'hal'o kaj ĉiu'j est'is okup'it'a'j pri maten'a'j far'end'aĵ'o'j. Kalv'a Petro pov'us aper'i en ajn'a moment'o, kaj li'a'j'n demand'o'j'n ŝi vol'is evit'i.
Kial ne manĝ'i en la kel'o, ŝi pens'is. Tie ĉi ja mank'os trankvil'o.
Rapid'e ŝi pak'is pan'o'n en la led'a'n sak'et'o'n kaj verŝ'is kapr'in'a'n lakt'o'n en si'a'n lign'a'n botel'o'n. Kaj rimark'it'a de neni'u ŝi mal'aper'is en la kel'o'n. Baldaŭ ŝi star'is ĉe la ŝton'amas'o.
” Birk, ” ŝi vok'is, tim'ant'e ke li ne est'os tie. Neni'u respond'is, kaj ŝi preskaŭ plor'is pro el'rev'iĝ'o. Ebl'e li ne ven'os ! Ebl'e li forges'is ĉio'n, aŭ, eĉ pli terur'e, li ek'pent'is. Ŝi ja est'is Matisrabisto kaj mal'amik'o de la Borkanoj, ebl'e li fin'fin'e ne vol'is inter'rilat'i kun tia hom'o.
Tiam iu tir'is ŝi'a'j'n har'o'j'n de mal'antaŭ'e. Ŝi ek'kri'et'is pro tim'o. Ĉu Kalv'a Petro de'nov'e spion'as kaj ĉio'n fuŝ'as !
Sed ne est'is Kalv'a Petro. Est'is Birk. Li star'is antaŭ ŝi kaj rid'et'is, kaj li'a'j dent'o'j lum'is en la mal'hel'o. Preskaŭ nur tio'n ŝi pov'is vid'i en la lum'o de si'a korn'lamp'o.
” Mi jam long'e atend'is, ” li dir'is.
Ronjo sent'is et'a'n ĝoj'o'n salt'i en ŝi. Imag'u, ŝi hav'is frat'o'n, kiu de long'e atend'as ŝi'n.
” Kaj kio'n pri mi ? ” ŝi dir'is. ” Mi atend'as jam de post mi'a liber'iĝ'o de la pugoniĉjoj. ” Post'e ili ne sci'is, kio'n dir'i. Ili nur star'is silent'a'j, sed tre ĝoj'a'j est'i kun'e.
Birk lev'is si'a'n seb'a'n kandel'o'n kaj lum'ig'is ŝi'a'n vizaĝ'o'n.
” La nigr'a'j'n okul'o'j'n vi ankoraŭ hav'as, ” li dir'is. ” Vi aspekt'as kiel antaŭ'e, nur iom pli pal'a. ” Nur nun Ronjo rimark'is, ke Birk ne aspekt'as tia, kia ŝi memor'is li'n. Li mal'dik'iĝ'is, li'a vizaĝ'o est'is tiel mal'larĝ'a kaj la okul'o'j tiel grand'a'j.
” Kio okaz'is al vi ? ” ŝi demand'is.
” Neni'o, ” Birk dir'is. ” Mi nur ne tre mult'o'n manĝ'is. Tamen mi ricev'is pli mult'e ol ĉiu'j ali'a'j en la Borkfortikaĵo. ” Daŭr'is iom, antaŭ ol Ronjo kompren'is, kio'n li dir'as.
” Ĉu vi vol'as dir'i, ke vi ne hav'as sufiĉ'e da manĝ'o ? Ke vi ne pov'as sat'manĝ'i ? ” ” Jam de long'e neni'u el ni est'is sat'a. Ni'a'j proviz'o'j el'ĉerp'iĝ'as. Se la printemp'o ne ven'os baldaŭ, ni ĉiu'j fin'os en funel'o. Ĝust'e kiel vi dezir'is, tio'n vi memor'as, ” li dir'is kaj rid'is de'nov'e.
” Tio est'is tiam, ” Ronjo dir'is. ” Tiam mi ne hav'is frat'o'n. Sed nun mi hav'as. ” Ŝi mal'ferm'is la led'a'n sak'et'o'n kaj don'is al li la pan'o'n.
” Manĝ'u, se vi mal'sat'as, ” ŝi dir'is.
Birk el'ig'is strang'a'n son'o'n, kvazaŭ kri'et'o'n. Kaj li pren'is la krud'a'j'n pan'pec'o'j'n en ambaŭ man'o'j'n kaj manĝ'is. Est'is kvazaŭ Ronjo ne star'us tie. Li est'is sol'a kun la pan'o kaj vor'is ĝi'n ĝis la last'a pec'et'o. Tiam Ronjo don'is al li la lakt'o'botel'o'n kaj li met'is ĝi'n avid'e al la buŝ'o kaj mal'plen'ig'is ĝi'n.
Post'e li rigard'is al Ronjo hont'em'e.
” Ĉu tio ne est'is por vi ? ” ” Hejm'e trov'iĝ'as pli, ” ŝi dir'is. ” Mi ne mal'sat'eg'as. ” Kaj ŝi vid'is antaŭ si la riĉ'a'j'n proviz'o'j'n de Loviso: la bon'eg'a'j'n pan'o'j'n, kapr'in'a'n fromaĝ'o'n, selakt'a'n buter'o'n kaj ov'o'j'n, la barel'o'j'n kun sal'it'aĵ'o'j, la fum'aĵ'it'a'j'n ŝaf'femur'o'j'n pend'ant'a'j'n de la plafon'o, la kest'eg'o'j'n kun farun'o kaj gri'o'j kaj piz'o'j, la pot'o'j kun miel'o, la korb'o'j'n kun avel'o'j kaj la sak'et'o'j'n plen'a'j'n de herb'o'j kaj foli'o'j, kolekt'it'a'j'n de Loviso por en'met'i en la kok'in'a'n sup'o'n, per kiu ŝi foj'e regal'is. Tiu kok'in'a sup'o. Ronjo sent'is mal'sat'o'n pens'ant'e, kiel bon'e ĝi gust'is post ĉiu'j sal'it'a'j kaj fum'aĵ'it'a'j manĝ'aĵ'o'j, kiu'j'n oni ordinar'e manĝ'is dum la vintr'o.
Sed ĉe Birk oni mal'sat'eg'is, ŝi ne pov'is kompren'i kial. Li dev'is klar'ig'i al ŝi.
” Nu, vid'u, nun'temp'e ni est'as rab'ist - mizer'ul'o'j. Ankaŭ ni hav'is kapr'o'j'n kaj ŝaf'o'j'n, antaŭ ol ni ven'is al la Matiskastelo.
Nun rest'as nur ni'a'j ĉeval'o'j, kaj ili'n ni dum la vintr'o pri'zorg'ig'as ĉe iu kamp'ar'an'o long'e for, trans la Borkarbaro. Ni est'u dank'a'j pro tio, ĉar ali'e ni cert'e jam for'manĝ'us ili'n. Farun'o'n kaj bet'o'j'n kaj piz'o'j'n kaj sal'it'a'n fiŝ'o'n ni iom'et'e hav'is, sed nun ankaŭ tio preskaŭ el'ĉerp'iĝ'is. Fi, kia'n vintr'o'n ni hav'is ! ” Ronjo sent'is, kvazaŭ est'us la kulp'o de ŝi kaj de la Matiskastelo, ke Birk hav'is mal'facil'aĵ'o'j'n kaj nun star'is tie tiel mal'gras'a kaj mal'sat'eg'a. Sed li daŭr'e kapabl'is rid'i, malgraŭ ĉio.
” Rab'ist - mizer'ul'o'j, jes ja ! Ĉu vi ne sent'as la odor'o'n de mal'pur'o kaj mal'riĉ'o ? ” li dir'is kun rid'et'o. ” Ni apenaŭ hav'is akv'o'n, eĉ. Ni dev'is degel'ig'i neĝ'o'n, ĉar kelk'foj'e est'is tut'e mal'ebl'e penetr'i tra la arb'ar'o kaj for'ŝov'i la neĝ'o'n por ating'i la river'et'o'n. Kaj post'e supr'e'n'port'i akv'o'sitel'o'n laŭ ŝnur'ŝtup'et'ar'o dum neĝ'o'ŝtorm'o, ĉu iam vi prov'is tio'n ? Ne, ĉar tiam vi kompren'us, kial mi odor'as kiel ver'a kot'rab'ist'o ! ” ” Ankaŭ ni'a'j rab'ist'o'j tiel odor'as, ” dir'is Ronjo por iom konsol'i. Ŝi mem odor'is sufiĉ'e agrabl'e, ĉar Loviso frot'eg'is ŝi'n en la grand'a lign'a kuv'o antaŭ la fajr'o ĉiu'n sabat'a'n vesper'o'n kaj per komb'il'o sen'pedik'ig'is ŝi'n kaj Matison ĉiu'n dimanĉ'a'n maten'o'n. Matiso plend'is, ke ŝi for'tir'as li'a'j'n har'o'j'n, kaj ne vol'is est'i komb'it'a. Sed tio ne help'is.
” Dek du tuf'har'a'j kaj pedik'infest'it'a'j rab'ist'o'j est'as pli ol sufiĉ'e, ” Loviso kutim'is dir'i. ” La ĉef'o'n mi komb'ad'os ĝis la mort'o, se nur mi kapabl'os ten'i komb'il'o'n. ” Ronjo pri'rigard'is Birkon en la lum'o de la lamp'o. Eĉ se li ne est'is sen'pedik'ig'it'a, li'a'j har'o'j tamen kuŝ'is kvazaŭ kupr'a kask'o sur li'a kap'o, kiu tiel bel'e sid'is sur la mal'dik'a kol'o kaj la rekt'a'j ŝultr'o'j. Bel'a frat'o li est'as, pens'is Ronjo.
” Ne grav'as, ĉu vi est'as mal'riĉ'a kaj pedik'a kaj mal'pur'a, ” ŝi dir'is. ” Sed mi ne vol'as, ke vi est'u mal'sat'a. ” Birk rid'is.
” Kiel vi sci'as, ke mi hav'as pedik'o'j'n ? Jes, kompren'ebl'e mi hav'as. Sed mi prefer'as hav'i pedik'o'j'n ol mal'sat'i, tio est'as cert'a. ” Nun li far'iĝ'is serioz'a.
” Fi al mal'sat'o. Sed mi ver'e dev'us est'i ŝpar'int'a almenaŭ pec'et'o'n da pan'o al Undiso. ” ” Mi cert'e pov'os hav'ig'i pli, ” Ronjo dir'is. Sed Birk kap'ne'is.
” Ne, mi ja ne pov'os ven'i hejm'e'n kun pan'o al Undiso, sen klar'ig'i, de kie mi hav'as ĝi'n. Kaj Borko frenez'iĝ'us pro koler'o, se li ek'sci'us, ke mi akcept'as pan'o'n de vi kaj krom'e far'iĝ'is vi'a frat'o. ” Ronjo suspir'is. Ŝi ja kompren'is, ke Borko nepr'e abomen'as Matisrabistojn sam'grad'e, kiel Matiso abomen'as Borkorabistojn, sed ho ve, kiel komplik'e ĉio far'iĝ'as por ŝi kaj Birk !
” Neniam ni pov'os renkont'ig'i krom kaŝ'e, ” ŝi dir'is mal'gaj'e kaj Birk konsent'is.
” Tiel est'as ! Kaj mi mal'am'as far'i afer'o'j'n kaŝ'e. ” ” Ankaŭ mi, ” dir'is Ronjo. ” Mi abomen'as mal'nov'a'n sal'fiŝ'o'n kaj tro long'a'j'n vintr'o'j'n, sed eĉ pli mi abomen'as sekret'um'i, kiam tio est'as tut'e sen'senc'a. ” ” Sed vi tamen far'os ? Por mi ? Kaj printemp'e ĉio est'os pli facil'a, ” dir'is Birk. ” Tiam ni pov'os renkont'iĝ'i en la arb'ar'o anstataŭ tiu ĉi mal'varm'a kel'aĉ'o. ” Ili ambaŭ frost'is tiel, ke klak'is la dent'o'j, kaj fin'e Ronjo dir'is:
” Prefer'e mi ir'u nun, antaŭ ol ni frost'mort'as. ” ” Sed vi ja re'ven'os morgaŭ, ĉu ne ? Al vi'a pedik'a frat'o ? ” ” Mi kun'port'os pedik'a'n komb'il'o'n kaj divers'a'j'n ali'a'j'n afer'o'j'n. ” Kaj tiu'n promes'o'n ŝi plen'um'is. Fru'e en la maten'o'j tra la tut'a vintr'o ŝi renkont'is Birkon en la kel'o kaj viv'ten'is li'n per manĝ'aĵ'o'j el la proviz'ej'o de Loviso.
Birk kelk'foj'e hont'is akcept'i ŝi'a'j'n donac'o'j'n.
” Mi sent'as, kvazaŭ mi ŝtel'us de vi, ” li dir'is.
Sed pri tio Ronjo nur rid'is.
” Ĉu mi ne est'as fil'in'o de rab'ist'o ? Kial mi ne rab'u do ? ” Ceter'e ŝi sci'is, ke grand'a part'o de tio, kio'n Loviso hav'is en si'a proviz'ej'o, si'a'vic'e est'is rab'it'a de riĉ'a'j komerc'ist'o'j tra'pas'ant'a'j la arb'ar'o'n.
” Rab'ist'o pren'as sen demand'i kaj sen permes'o, almenaŭ tio'n mi fin'fin'e lern'is, ” Ronjo dir'is. ” Kaj nun mi praktik'as, kio'n mi lern'is. Do manĝ'u sen'zorg'e. ” Ĉiu'tag'e ŝi ankaŭ don'is al li po unu sak'et'o'n da farun'o kaj piz'o'j por ke li kaŝ'e met'u ili'n en la proviz'ej'o'n de Undiso.
Nun mi do ven'is al tio, ŝi pens'is, ke mi liber'vol'e viv'ten'as Borkorabistojn ! Ve al mi, se sci'us Matiso !
Birk dank'is por ŝi'a mal'avar'ec'o.
” Undin'o ĉiu'tag'e surpriz'iĝ'as, trov'ant'e ankoraŭ iom da farun'o kaj piz'o'j en si'a'j kest'eg'o'j. Tio dev'as est'i pro iu'j harpi'a'j sorĉ'aĵ'o'j, ŝi pens'as, ” dir'is Birk kaj rid'is laŭ si'a kutim'o. Li jam re'hav'is si'a'n antaŭ'a'n aspekt'o'n kaj ne plu hav'is la mal'sat'a'n rigard'o'n. Ronjo ĝoj'is pro tio.
” Kiu sci'as, ” dir'is Birk, ” ebl'e mi'a patr'in'o prav'as koncern'e la harpi'aĵ'o'j'n. Ĉar vi fakt'e simil'as al mal'grand'a harpi'o, Ronjo. ” ” Tamen bon'kor'a kaj sen ung'eg'o'j, ” dir'is Ronjo.
” Jes, bon'kor'a sen kompar'o ! Kiom da foj'o'j vi sav'os mi'a'n viv'o'n, frat'in'et'o ? ” ” Tiel oft'e, kiel vi sav'is mi'a'n, ” dir'is Ronjo. ” Est'as simpl'a fakt'o, ke ni nepr'e bezon'as unu la ali'a'n. Tio'n mi nun kompren'is. ” ” Jes, tiel est'as, ” dir'is Birk. ” Matiso kaj Borko opini'u kio'n ajn. ” Sed Matiso kaj Borko ne hav'is opini'o'n, ĉar ili sci'is neni'o'n pri la ge'frat'a'j renkont'iĝ'o'j en la kel'a'j volb'ej'o'j.
” Ĉu vi jam est'as sat'a ? ” demand'is Ronjo. ” Ĉar nun mi ven'as el'komb'i pedik'o'j'n. ” Ŝi lev'is la komb'il'o'n kvazaŭ arm'il'o'n kaj proksim'iĝ'is al li.
Kompat'ind'a'j Borkorabistoj ! En si'a mizer'o ili eĉ ne posed'is komb'il'o'n por sen'pedik'iĝ'i. Sed des pli bon'e ! Ŝi ŝat'is sent'i la delikat'a'j'n har'o'j'n de Birk sub ŝi'a'j man'o'j kaj komb'is li'n pli oft'e ol est'is nepr'e neces'e.
” Mi jam est'as tiel sen'mezur'e sen'pedik'a, ” dir'is Birk, ” ke vi van'e komb'ad'as. ” ” Tio'n ni vid'os, ” Ronjo dir'is kaj komb'is kun impet'o.
La sever'a vintr'o iom post iom mild'iĝ'is. La neĝ'o komenc'is degel'i, kaj iu'n tag'o'n kun fort'a sun'varm'o, Loviso el'pel'is la rab'ist'o'j'n en la neĝ'o'n por ke ili for'lav'u la plej ĝen'a'n mal'pur'aĵ'o'n. Ili ne vol'is tio'n far'i kaj obstin'e rezist'is. Tio pov'as mal'util'i al la san'o, asert'is Fjosok. Sed Loviso insist'is. Est'u fin'o al la vintr'a odor'o, ŝi dir'is, eĉ se pere'os ĉiu rab'ist'o. Sen kompat'o ŝi el'puŝ'is ili'n en la neĝ'o'n, kaj baldaŭ rul'iĝ'is nud'a'j, sovaĝ'e hurl'ant'a'j rab'ist'o'j ĉie en la dekliv'o'j ĉe la Lup'o'kapt'il'o. Ili ard'e mal'ben'is la ne'human'a'n karakter'o'n de Loviso, sed frot'pur'ig'is si'n laŭ ŝi'a ordon'o. Ili ne kuraĝ'is ne obe'i.
Nur Kalv'a Petro firm'e rifuz'is rul'iĝ'i en la neĝ'o.
” Mi mort'os eĉ sen tio, ” li dir'is. ” Kaj tiam mi est'u natur'e mal'pur'a. ” ” Laŭ vi'a plaĉ'o, ” dir'is Loviso, ” sed unu'e vi pov'as almenaŭ pri'tond'i la har'o'j'n kaj barb'o'j'n de la ali'a'j vir'ŝaf'o'j. ” Jes, tio'n Kalv'a Petro volont'e konsent'is far'i. Li lert'e manipul'is la tond'il'o'n dum sen'lan'ig'o de ŝaf'o'j kaj ŝaf'id'o'j, do cert'e li sci'is fason'ig'i ajn'a'n vir'ŝaf'o'n.
” Sed mi'a'j'n propr'a'j'n du har'tuf'et'o'j'n mi ne ced'os. Super'flu'as rafin'aĵ'o'j, ĉar baldaŭ mi kuŝ'os en tomb'o, ” li dir'is kaj kares'is kontent'e si'a'n kalv'a'n kap'o'n.
Tiam Matiso pren'is li'n per si'a'j grand'eg'a'j man'o'j kaj lev'is li'n alt'e'n super la plank'o.
” Mort'i, tio'n vi las'u ! Ĝis nun mi eĉ unu tag'o'n ne viv'is sen vi, mal'jun'a stult'ul'o, kaj tiam vi simpl'e ne pov'as perfid'e for'mort'i al mi, tio'n vi dev'as kompren'i ! ” ” Nu, knab'et'o, pri tio ni vid'os, ” dir'is Kalv'a Petro kaj aspekt'is sufiĉ'e kontent'a.
Dum la rest'o de la tag'o Loviso lav'is la mal'pur'a'j'n vest'aĵ'o'j'n de la rab'ist'o'j. Kaj en la vest'ej'o la rab'ist'o'j serĉ'is provizor'a'j'n vest'aĵ'o'j'n, dum la propr'a'j sek'iĝ'as. Plej'part'e tem'is pri afer'o'j rab'it'a'j kaj hejm'e'n'port'it'a'j de la av'o de Matiso. Sed kiel iu saĝ'a hom'o iam vol'us vest'i si'n tiel, Fjosok demand'is kaj hezit'em'e sur'met'is ruĝ'a'n ĉemiz'o'n. Li tamen hav'is kaŭz'o'n est'i kontent'a. Pli terur'e est'is por Knot'o kaj Klip'et'o, kiu'j pro mank'o de vir'a'j vest'aĵ'o'j dev'is kontent'iĝ'i per jup'o'j kaj sub'korsaĵ'o'j. Tio ne pli'bon'ig'is ili'a'n humor'o'n. Sed Matiso kaj Ronjo bon'e amuz'iĝ'is.
En la vesper'o Loviso regal'is per kok'in'a sup'o por re'pac'iĝ'i kun si'a'j rab'ist'o'j. Ili sid'is kun mal'bon'humor'a'j mien'o'j ĉirkaŭ la long'a tabl'o, pur'a'j kaj tond'it'a'j kaj preskaŭ ne're'kon'ebl'a'j. Eĉ la odor'o est'is ali'a.
Sed kiam la potenc'a odor'o de la kok'in'sup'o ŝveb'is super la tabl'o, la rab'ist'o'j ĉes'is paŭt'i. Kaj tuj post la manĝ'o ili kant'is kaj danc'is laŭ si'a kutim'o, nur iom mal'pli verv'e ol ordinar'e. Precip'e Knot'o kaj Klip'et'o de'ten'is si'n de ĉiu'j alt'eg'a'j salt'o'j.
Kaj fin'e ven'is la printemp'o kiel kri'o de ĝoj'o super la arb'ar'o'j ĉirkaŭ la Matiskastelo. Degel'is la neĝ'o. Ĝi torent'is laŭ ĉiu'j mont'dekliv'o'j kaj flu'is en la river'o'n. Kaj la river'o muĝ'is kaj ŝaŭm'is kaj kant'is per ĉiu'j si'a'j torent'o'j kaj kaskad'o'j sovaĝ'a'n printemp'a'n kant'o'n sen fin'o. Ronjo aŭd'is ĝi'n dum la tut'a tag'o kaj eĉ en la nokt'a'j sonĝ'o'j. Pas'is la long'a terur'a vintr'o. La Lup'o'kapt'il'o est'is sen'neĝ'a de long'e. Tie nun flu'is muĝ'ant'a river'et'o kaj la akv'o plaŭd'is ĉirkaŭ la ĉeval'a'j huf'o'j, kiam Matiso kaj li'a'j rab'ist'o'j en fru'a maten'o rajd'is tra la mal'larĝ'a pas'ej'o. Rajd'ant'e ili kant'is kaj fajf'is, hej ! nun fin'fin'e re'komenc'iĝ'os la glor'a rab'ist'a viv'o !
Kaj fin'fin'e Ronjo pov'is re'ven'i al si'a tiel sopir'at'a arb'ar'o.
Jam antaŭ long'e ŝi dev'us est'i tie por vid'i, kio okaz'is en ŝi'a'j teritori'o'j de post la for'degel'o de la neĝ'o kaj glaci'o. Sed Matiso obstin'e ten'is ŝi'n hejm'e. En la fru'a printemp'o la arb'ar'o est'as plen'a de danĝer'o'j, laŭ Matiso, kaj nur kiam est'is temp'o por li mem el'rajd'i kun si'a'j rab'ist'o'j, li las'is ŝi'n ir'i.
” Ir'u do, ” li dir'is. ” Sed ne dron'u en iu perfid'a lag'et'o. ” ” Jes, tio'n mi far'os, ” dir'is Ronjo. ” Tiel vi fin'e hav'os kaŭz'o'n furioz'i. ” Matiso rigard'is ŝi'n kun aflikt'o.
” Ronjo mi'a, ” li dir'is kun suspir'o. Post'e li ĵet'is si'n sur la sel'o'n kaj for'rapid'is kun si'a'j rab'ist'o'j.
Apenaŭ Ronjo vid'is la last'a'n ĉeval'a'n vost'o'n mal'aper'i tra la Lup'o'kapt'il'o, ŝi jam kur'is en la sam'a'n direkt'o'n. Ankaŭ ŝi kant'is kaj fajf'ad'is, kiam ŝi vad'is tra la mal'varm'a akv'o de la river'et'o. Post'e ŝi kur'is, kur'eg'is, ĝis ŝi ven'is al la lag'et'o.
Kaj tie est'is Birk. Laŭ si'a promes'o. Li kuŝ'is sur'dors'e sur plat'a rok'o. Ronjo ne sci'is, ĉu li dorm'as aŭ ne, kaj ŝi pren'is ŝton'o'n kaj ĵet'is ĝi'n en la akv'o'n por prov'i, ĉu li aŭd'os la plaŭd'o'n. Tio'n li far'is, rapid'e ek'star'is kaj ven'is al ŝi.
” Mi long'e atend'is, ” li dir'is kaj de'nov'e Ronjo sent'is la et'a'n ĝoj'o'n salt'i en ŝi, ĉar ŝi hav'as frat'o'n, kiu atend'as kaj vol'as, ke ŝi ven'u.
Kaj jen ŝi star'is, plonĝ'int'a kap'o'n unu'a en la printemp'o'n.
Ĝi trov'iĝ'is tiel grandioz'a ĉie ĉirkaŭ ŝi, jes, ĝi tut'e plen'ig'is ŝi'n, kaj ŝi kri'is kiel bird'o, laŭt'e kaj akut'e, ĝis ŝi dev'is klar'ig'i al Birk:
” Mi dev'as kri'i printemp'a'n kri'o'n, aŭ mi krev'os ! Vi ja aŭd'as la printemp'o'n, ĉu ne ? ” Dum moment'o ili star'is silent'a'j kaj aŭskult'is al la pep'ad'o kaj susur'o kaj murmur'o kaj kant'ad'o kaj zum'ad'o en si'a arb'ar'o. En ĉiu'j arb'o'j kaj ĉiu'j akv'o'j kaj ĉiu'j verd'a'j dens'ej'o'j est'is viv'o. Ĉie son'is la freŝ'a, sovaĝ'a kant'o de la printemp'o.
” Mi sent'as la vintr'o'n el'flu'i el mi, ” dir'is Ronjo. ” Baldaŭ mi est'os sufiĉ'e mal'pez'a por flug'i. ” Birk puŝ'et'is ŝi'n.
” Do flug'u. Cert'e flug'as pli'a'j harpi'o'j, al'iĝ'u al ili. ” Ronjo rid'is.
” Jes, mi pri'pens'as tio'n. ” Sed en tiu moment'o ŝi aŭd'is la ĉeval'o'j'n. Ili ven'is galop'e ie ĉe la river'o, kaj tio plen'ig'is ŝi'n per ag'em'o.
” Ven'u ! Mi dezir'eg'as kapt'i propr'a'n ĉeval'o'n. ” Kaj ili kur'is, ĝis ili ek'vid'is la ĉeval'o'j'n, cent'o'j'n da ĉeval'o'j, kiu'j kun flirt'ant'a'j kol'har'o'j tra'galop'is la arb'ar'o'n tiel ke la ter'o tondr'is sub ili'a'j huf'o'j.
” Cert'e urs'o aŭ lup'o tim'ig'is ili'n, ” dir'is Birk. ” Kial ili ali'e tiel tim'us ? ” Ronjo kap'ne'is.
” Ili ne tim'as, ili simpl'e for'kur'ig'as la vintr'o'n el la korp'o, sed kiam ili laĉ'ig'os kaj komenc'os si'n paŝt'i, tiam mi kapt'os unu kaj kun'pren'os ĝi'n al la Matiskastelo, tio'n mi long'e intenc'is. ” ” Al la Matiskastelo ? Por kio util'us ĉeval'o tie ? Oni rajd'as en la arb'ar'o. Kial ne kapt'i par'o'n da ili kaj tuj rajd'i ? ” Ronjo iom pri'pens'is kaj dir'is:
” Ŝajn'e eĉ Borkgentanoj pov'as hav'i i'o'n en la kap'o. Tio'n ni far'u ! Ven'u, ni prov'u. ” Ŝi mal'fiks'is si'a'n led'o'rimen'o'n. Ankaŭ Birk nun hav'is tia'n, kaj kun pret'a'j laz'o'j ili kaŝ'is si'n mal'antaŭ ŝton'o ĉe la mal'dens'ej'o, kie la sovaĝ'a'j ĉeval'o'j kutim'is paŝt'iĝ'i.
La neces'a atend'ad'o ne ĝen'is ili'n.
” Tut'e bon'e est'as por mi nur sid'i kaj est'i en la printemp'o, ” dir'is Birk.
Ronjo kaŝ'e rigard'is li'n kaj murmur'is mal'laŭt'e:
” Pro tio mi ŝat'as vi'n, Borkofilo. ” Long'e ili sid'is tut'e kviet'a'j kaj est'is en la printemp'o. Ili aŭd'is la kant'o'n kaj kri'ad'o'n de turd'o kaj kukol'o plen'ig'i la tut'a'n arb'ar'o'n. Nov'nask'it'a'j vulp'id'o'j ĉirkaŭ'kur'ad'is antaŭ si'a nest'o tut'e proksim'e al ili. Sciur'o'j si'n ĵet'ad'is en la pin'o'j, kaj ili vid'is lepor'o'j'n salt'i sur la musk'o kaj mal'aper'i en la dens'aĵ'o'j'n. Vipur'in'o baldaŭ nask'ont'a kuŝ'is pac'e en la sun'varm'o proksim'e al ili. Ĝi ne ĝen'is ili'n, kaj ili ne ĝen'is ĝi'n. La printemp'o est'is por ĉiu'j.
” Birk, vi prav'as, ” dir'is Ronjo. ” Por kio mi kun'tren'us ĉeval'o'n for de la arb'ar'o, kie ĝi est'as hejm'a ? Sed rajd'i mi vol'as, kaj est'as jam temp'o. ” Subit'e la mal'dens'ej'o est'is plen'a de paŝt'iĝ'ant'a'j ĉeval'o'j. Ili ir'is trankvil'e kaj manĝ'et'is la freŝ'a'n herb'o'n.
Birk montr'is al du bel'a'j brun'a'j vir'ĉeval'o'j, kiu'j paŝt'iĝ'is iom for de la ali'a'j.
” Kio'n vi dir'us pri tiu'j du ? ” Ronjo kap'jes'is sen'vort'e. Kun si'a'j laz'o'j pret'a'j por ĵet'o ili proksim'iĝ'is al la cel'at'a'j ĉeval'o'j. Ili ven'is de mal'antaŭ'e, mal'rapid'e kaj silent'e, pli kaj pli proksim'e'n. Tiam krak'is et'a branĉ'o sub la pied'o de Ronjo, kaj tuj la tut'a ĉeval'ar'o ek'atent'is, fuĝ'pret'a. Sed ĉar neni'o danĝer'a est'is vid'ebl'a, neni'u urs'o, lup'o, link'o aŭ ali'a mal'amik'o, ili de'nov'e trankvil'iĝ'is kaj daŭr'ig'is si'a'n paŝt'iĝ'o'n.
Ankaŭ la du jun'ĉeval'o'j, kiu'j'n Birk kaj Ronjo elekt'is por si.
Nun ili est'is je ating'ebl'a distanc'o. Ronjo kaj Birk kap'sign'is inter si kaj en la sam'a moment'o ambaŭ laz'o'j ĵet'iĝ'is ĉirkaŭ la kol'o'j'n de la jun'ĉeval'o'j. En la post'a sekund'o aŭd'ebl'is nur la sovaĝ'a hen'ad'o de la du kapt'it'a'j ĉeval'o'j kaj la huf'tondr'o de la for'kur'ant'a ĉeval'ar'o.
Du vir'ĉeval'id'o'j'n ili kapt'is, du sovaĝ'a'j'n jun'a'j'n vir'ĉeval'o'j'n, kiu'j baŭm'is kaj kalcitr'is kaj tir'is kaj mord'is kaj barakt'is furioz'e por liber'iĝ'i, kiam Birk kaj Ronjo vol'is al'lig'i ili'n al arb'o.
Fin'e ili tamen sukces'is lig'i la ĉeval'o'j'n kaj post'e rapid'e salt'i flank'e'n por evit'i la flug'ant'a'j'n huf'o'j'n. Ili star'is anhel'ant'a'j kaj rigard'is la ĉeval'o'j'n, kiu'j pied'frap'is kaj barakt'is ĝis ŝaŭm'o flu'is sur ili.
” Ni intenc'is rajd'i, ” dir'is Ronjo. ” Tio'n ili ne tuj permes'os. ” Tio'n ankaŭ Birk kompren'is.
” Unu ni dev'as kompren'ig'i al ili, ke ni ne hav'as mal'bon'a'j'n intenc'o'j'n. ” ” Tio'n mi jam prov'is, ” dir'is Ronjo. ” Per pec'o da pan'o. Kaj se mi ne re'tir'us mi'a'n man'o'n tiel rapid'eg'e, mi cert'e re'ven'us hejm'e'n kun du aŭ tri for'mord'it'a'j fingr'o'j pend'ant'a'j ĉe la zon'o. Kaj pri tio Matiso apenaŭ ĝoj'us kaj jubil'us. ” Birk pal'iĝ'is.
” Ĉu vi vol'as dir'i, ke la fripon'o prov'is mord'i vi'n, kiam vi don'is al li pan'o'n ? Kaj efektiv'e intenc'is tio'n ? ” ” Demand'u li'n mem, ” Ronjo dir'is mal'bon'humor'e.
Ŝi rigard'is deprim'it'a la sovaĝ'a'n vir'ĉeval'o'n, kiu daŭr'e nur bru'is kaj furioz'is.
” Fripon'o est'as konven'a nom'o, ” ŝi dir'is. ” Tiel mi nom'os li'n. ” Birk rid'is.
” Do vi dev'as inter'ŝanĝ'e don'i nom'o'n al mi'a ĉeval'o. ” ” Jes, li ja est'as sam'e furioz'a, ” dir'is Ronjo. ” Vi nom'u li'n Sovaĝ'ul'o. ” ” Sci'u do, ĉeval - sovaĝ'ul'o'j, ” kri'is Birk, ” ke nun ni don'is nom'o'j'n al vi. Vi nom'iĝ'os Fripon'o kaj Sovaĝ'ul'o, kaj vi aparten'os al ni, ĉu vi vol'as aŭ ne. ” Fripon'o kaj Sovaĝ'ul'o ne vol'is, tio est'is evident'a. Ili tir'is kaj mord'is la rimen'o'j'n, la ŝvit'o flu'eg'is, tamen ili ne ĉes'is baŭm'i kaj kalcitr'i, kaj ili'a sovaĝ'a hen'ad'o tim'ig'is best'o'j'n kaj bird'o'j'n vast'e ĉirkaŭ'e.
Sed la tag'o pas'is kaj proksim'iĝ'is la vesper'o, kaj iom post iom la ĉeval'o'j lac'iĝ'is. Fin'e ili star'is sen'mov'a'j ĉe si'a'j arb'o'j kun pend'ant'a'j kap'o'j, nur iam ili hen'is, humil'e kaj trist'e.
” Ili cert'e soif'as, ” dir'is Birk. ” Ni dev'as don'i akv'o'n al ili. ” Kaj ili mal'lig'is si'a'j'n nun sufiĉ'e bon'kondut'a'j'n ĉeval'o'j'n kaj konduk'is ili'n al la lag'et'o, for'pren'is la rimen'o'j'n kaj las'is ili'n trink'i.
Long'e ili trink'is. Post'e ili star'is sen'mov'a'j kaj kontent'a'j kaj rigard'is rev'em'e al Ronjo kaj Birk.
” Fin'fin'e ni dres'is ili'n, ” Birk dir'is kontent'e.
Ronjo kares'is si'a'n ĉeval'o'n, rigard'is profund'e en ĝi'a'j'n okul'o'j'n kaj klar'ig'is al ĝi: ” Se mi dir'is, ke ni rajd'os, tiam ni rajd'os, ĉu vi kompren'as tio'n ? ” Kaj ŝi firm'e kapt'is ĝi'a'j'n kol'har'o'j'n kaj sving'is si'n supr'e'n sur ĝi'a'n dors'o'n.
” Nun Fripon'o, ” ŝi dir'is. Post'e ŝi flug'is en vast'a ark'o rekt'e en la lag'et'o'n. Ŝi el'akv'iĝ'is en la ĝust'a moment'o por vid'i Fripon'o'n kaj Sovaĝ'ul'o'n for'galop'i inter la arb'o'j.
Birk etend'is al ŝi la man'o'n kaj el'tir'is ŝi'n. Tut'e silent'e kaj sen rigard'i ŝi'n li far'is tio'n. Sam'e silent'e Ronjo el'ir'is el la akv'o.
Ŝi sku'is si'n, tiel ke la akv'o ŝpruc'is ĉirkaŭ ŝi, post'e ŝi dir'is kun laŭt'a rid'eg'o:
” Mi cert'e ne rajd'os plu hodiaŭ. ” Tiam ven'is kri'rid'eg'o de Birk:
” Tio'n ankaŭ mi ne far'os. ” Ven'is vesper'o. La sun'o sub'ir'is, krepusk'o ven'is, krepusk'o de printemp'a vesper'o, kio est'is nur strang'a mal'hel'o inter la arb'o'j kaj neniam far'iĝ'is mal'lum'o kaj nokt'o. En la arb'ar'o reg'is silent'o. Turd'o kaj kukol'o ne plu aŭd'iĝ'is, ĉiu'j vulp'id'o'j ramp'is en si'a'n kav'o'n, ĉiu'j sciur'id'o'j kaj lepor'id'o'j en si'a'j'n nest'o'j'n, la vipur'in'o sub si'a'n ŝton'o'n. Neni'o est'is aŭd'ebl'a krom mal'seren'a hoado de mal'proksim'e, kaj baldaŭ eĉ ĝi silent'is. Est'is kiel se la tut'a arb'ar'o dorm'us. Sed nun ĝi mal'rapid'e vek'iĝ'is al krepusk'a viv'o, ĉiu'j krepusk'a'j est'aĵ'o'j, kiu'j viv'is tie, komenc'is mov'iĝ'i. Susur'is kaj ramp'is kaj kaŭr'is en la musk'o. Pugoniĉjoj paŝ'et'is inter la arb'o'j, vil'a'j krepusk'a'j trol'o'j ramp'is mal'antaŭ grand'a'j ŝton'o'j, kaj griz'gnom'o'j ven'is en amas'o'j krabl'ant'e el si'a'j kaŝ'ej'o'j kaj sibl'is por tim'ig'i ĉiu'j'n, kie ili pas'is. Mal'supr'e'n de la mont'o'j ŝveb'is la sovaĝ'a'j harpi'o'j, la plej kruel'a'j kaj plej frenez'a'j el ĉiu'j krepusk'a'j est'aĵ'o'j. Ili est'is tut'e nigr'a'j kontraŭ la lum'a printemp'a ĉiel'o. Ronjo vid'is ili'n, kaj ŝi ne ŝat'is tio'n.
” Ĉi tie est'as pli da fantom'aĵ'o'j ol est'as util'e. Kaj nun mi vol'as ir'i hejm'e'n, mal'sek'a kaj blu'frap'it'a kia mi est'as. ” ” Mal'sek'a kaj blu'frap'it'a vi est'as, ” Birk dir'is. ” Sed nun vi ankaŭ est'is en la printemp'o dum la tut'a tag'o. ” Ronjo sci'is, ke ŝi rest'is tro long'e en la arb'ar'o. Post kiam ŝi dis'iĝ'is de Birk, ŝi prov'is el'pens'i, kiel ŝi pov'us manipul'i Matison por ig'i li'n kompren'i, kial ŝi dev'is rest'i en la printemp'o ĝis mal'fru'a vesper'o.
Sed nek Matiso nek iu ali'a rimark'is aŭ atent'is, kiam ŝi al'ven'is en la ŝton'hal'o'n. Tie ili hav'is ali'a'n problem'o'n.
Sur fel'o antaŭ la fajr'o kuŝ'is Sturko, pal'a kaj kun ferm'it'a'j okul'o'j. Apud li kuŝ'is Loviso sur'genu'e kaj pri'zorg'is vund'o'n sur li'a kol'o. Ĉiu'j ali'a'j rab'ist'o'j star'is sen'kuraĝ'e ĉirkaŭ'e kaj rigard'is. Nur Matiso trot'is tie'n kaj re'e'n sur la plank'o kiel koler'eg'a urs'o. Li kri'is kaj bru'eg'is.
” Ho, tiu'j fekul'o'j de la Borka gent'o kaj ili'a'j fek'rab'ist'o'j. Ho, tiu'j bandit'o'j. Ho, sed mi for'ig'os ili'n, unu post la ali'a, ĝis neni'u el ili mov'os man'o'n aŭ pied'o'n plu en ĉi tiu viv'o. Ho, ho ! ” Post'e mank'is al li vort'o'j, kaj ven'is nur kri'eg'o'j, kiu'j ne ĉes'is antaŭ ol Loviso sever'e montr'is al Sturko. Tiam Matiso kompren'is, ke la kompat'ind'ul'o ne bon'fart'as de tro'a bru'o, kaj li kontraŭ'vol'e silent'is.
Ronjo kompren'is, ke Matiso nun ne est'as la ĝust'a person'o por inter'parol'o. Est'is pli bon'e demand'i al Kalv'a Petro, kio okaz'is.
” Tia'j kia'j Borko dev'us est'i pend'ig'at'a'j, ” dir'is Kalv'a Petro.
Kaj li klar'ig'is kial.
” Ĉe la Rab'ist'a pas'ej'o Matiso kaj li'a'j facil'mov'a'j knab'o'j est'is kuŝ'ant'a'j por embusk'i, ” rakont'is Kalv'a Petro. ” Kaj bon'ŝanc'e ven'is mult'e da pas'ant'o'j, komerc'ist'o'j kun grand'a'j pak'aĵ'o'j, manĝ'aĵ'o'j kaj led'aĵ'o'j, kaj krom'e mult'e da mon'o. Ili ne hav'is la prudent'o'n si'n defend'i kaj tial ankaŭ perd'is si'a'j'n hav'aĵ'o'j'n. ” ” Ĉu ili ne koler'iĝ'is ? ” Ronjo demand'is mal'vigl'e.
” Diven'u, vi. Kiel ili blasfem'is kaj bru'is. Kaj urĝ'e ili mal'aper'is. Ili est'is sur'voj'e al la inspekt'ist'o por plend'i, mi kred'as. ” Kalv'a Petro rid'ad'is. Sed Ronjo ne pov'is opini'i, ke tio est'as rid'ind'a afer'o.
” Kaj post'e imag'u, ” daŭr'ig'is Kalv'a Petro, ” kiam ni jam ŝarĝ'is ĉio'n sur la ĉeval'a'j'n dors'o'j'n kaj est'is turn'ont'a'j hejm'e'n, tiam ven'is Borko kaj li'a an'ar'o kaj vol'is divid'i kun ni la akir'aĵ'o'n. Kaj ili paf'is, tiu'j fripon'o'j. Sturko ricev'is sag'o'n en la kol'o'n.
” Kaj tiam kompren'ebl'e ankaŭ ni paf'is, jes, jes, cert'e est'is du aŭ tri el ili, kiu'j vund'iĝ'is kiel Sturko. ” Matiso ven'is en la ĝust'a moment'o por aŭd'i la last'a'j'n vort'o'j'n kaj li grinc'is la dent'o'j'n.
” Atend'u, ĉi tio est'as nur komenc'o, ” li dir'is. ” Mi mort'ig'os ĉiu'j'n laŭ'vic'e. Ĝis nun mi est'is kviet'a. Sed nun fin'fin'e mal'aper'os ĉiu'j Borkorabistoj. ” Ronjo sent'is, ke furioz'o nask'iĝ'as en ŝi.
” Sed tiam ankaŭ mal'aper'os ĉiu'j Matisrabistoj, pri tio vi ne pens'is. ” ” Mi ne intenc'as pens'i pri tio, ” Matiso dir'is. ” Ĉar tio ne okaz'os. ” ” Pri tio vi nur mal'mult'o'n sci'as, ” Ronjo dir'is.
Post'e ŝi ek'sid'is apud Sturko. ∑ i met'is si'a'n man'o'n sur li'a'n frunt'o'n kaj sent'is, ke li hav'as febr'o'n. Li mal'ferm'is la okul'o'j'n kaj rigard'is ŝi'n, kaj tiam li rid'et'is.
” Mi'n oni ne for'ig'os en la unu'a moment'o, ” li dir'is iom fuŝ'babil'e. Ronjo pren'is li'a'n man'o'n kaj ten'is ĝi'n en si'a.
” Ne Sturko, vi'n oni ne for'ig'os en la unu'a moment'o. ” Long'e ŝi sid'is tie kaj ten'is li'a'n man'o'n. Ŝi ne verŝ'is larm'o'j'n.
Sed intern'e ŝi plor'is tre mal'gaj'e.
Sturko hav'is vund'o'febr'o'n dum tri tag'o'j. Li est'is tre mal'san'a kaj kuŝ'is sen'konsci'a. Loviso kon'is mult'a'j'n kurac'metod'o'j'n kaj pri'zorg'is li'n kiel patr'in'o per si'a'j herb'o'j kaj pak'um'o'j, kaj je surpriz'o de ĉiu'j li el'lit'iĝ'is la kvar'a'n tag'o'n, mal'fort'a en la krur'o'j, sed sufiĉ'e vigl'a. La sag'o est'is traf'int'a kol'tenden'o'n, kaj dum la re'san'iĝ'o ĝi pli kaj pli kun'tir'iĝ'is. Pro tio la kap'o de Sturko iom klin'iĝ'is, kio don'is al li iom mal'gaj'a'n aspekt'o'n, sed tamen li est'is sam'e vigl'a kaj ŝerc'em'a kiel ĉiam.
Ĉiu'j rab'ist'o'j ĝoj'is, ke li tra'viv'is, kaj se ili vok'is li'n ” tord'kap'ul'o, ” kiam ili vol'is i'o'n de li, tio est'is nur ŝerc'o. Kaj Sturko ne far'iĝ'is mal'ĝoj'a.
Mal'ĝoj'a est'is nur Ronjo. La mal'pac'o inter Matiso kaj Borko mal'facil'ig'is ŝi'a'n viv'o'n. Ŝi esper'is, ke tiu mal'pac'o iom post iom mort'os de si mem. Nun ĝi tut'e mal'e re'flam'is kaj far'iĝ'is danĝer'a. Ĉiu'n maten'o'n, kiam Matiso el'rajd'is tra la Lup'o'kapt'il'o kun si'a'j rab'ist'o'j, ŝi dev'is si'n demand'i, kiom da ili re'ven'os sen difekt'o'j. Kontent'a ŝi est'is nur, kiam ĉiu'j sid'is kun'e ĉirkaŭ la long'tabl'o. Sed la sekv'a'n maten'o'n la mal'kviet'o re'ven'is kaj ŝi demand'is si'a'n patr'o'n:
” Kial vi vol'as mort'ig'i unu la ali'a'n, Borko kaj vi ? ” ” Demand'u Borkon, ” Matiso dir'is. ” Li paf'is la unu'a'n sag'o'n.
Tio'n Sturko pov'as rakont'i al vi. ” Sed ankaŭ Loviso fin'e re'ag'is:
” La infan'o est'as pli saĝ'a ol vi, Matiso. Tio ĉi pov'os fin'iĝ'i nur per sang'o'flu'o kaj mizer'o, kaj al kio tio util'os ? ” Matiso far'iĝ'is koler'a, kiam li hav'is kaj Ronjon kaj Lovison kontraŭ si.
” Al kio tio util'os ? ” li kri'is. ” Al kio tio util'os, bon'e ? Al tio, ke Borko fin'e est'u for'pel'it'a el Matiskastelo. Ĉu vi pov'as kompren'i tio'n, vi stult'ul'in'o'j ? ” ” Ĉu tio ver'e dev'as okaz'i per sang'o'flu'o, tiel ke ĉiu'j mal'aper'os, antaŭ ol vi fin'as ? ” demand'is Ronjo ? ” Ĉu ne ekzist'as ali'a metod'o ? ” Matiso rigard'is ŝi'n acid'e. Diskut'i pri tio kun Loviso est'is toler'ebl'e. Sed ke Ronjo ne sub'ten'as li'a'n opini'o'n, tio'n li ne pov'is toler'i.
” El'trov'u ali'a'n metod'o'n, vi do, vi kiu est'as tiel lert'a. El'ig'u Borkon el la Matiskastelo, vi. Post'e li kuŝ'u kviet'a kiel vulp'o'fek'aĵ'o en la arb'ar'o kaj ankaŭ ĉiu'j li'a'j ŝtel'ist'hund'o'j. Mi ne tuŝ'os ili'n. ” Li silent'is kaj iom pri'pens'is, post'e li murmur'is:
” Sed se mi ne pov'os almenaŭ mort'ig'i Borkon, mi est'os nom'at'a mizer'ul'o inter rab'ist'o'j. ” Ronjo renkont'is Birkon en la arb'ar'o ĉiu'tag'e. Tio est'is konsol'o. Sed nun ŝi ne plu pov'is nur est'i sen'zorg'a en la printemp'o, kaj tio'n ankaŭ Birk ne pov'is.
” Eĉ la printemp'o est'as detru'it'a po ni, ” Birk dir'is. ” De du mal'jun'a'j obstin'a'j rab'ist'a'j ĉef'o'j, kiu'j est'as sen prudent'o. ” Est'is mal'ĝoj'e, opini'is Ronjo, ke Matiso far'iĝ'is mal'jun'a obstin'a rab'ist'a ĉef'o sen prudent'o. Ŝi'a Matiso, ŝi'a pin'o en la arb'ar'o, ŝi'a fort'o — kial ŝi nun sent'as, ke Birk est'as tiu, al kiu ŝi nun dev'as rifuĝ'i kun si'a'j mal'facil'aĵ'o'j ?
” Se mi ne hav'us vi'n, frat'o mi'a, ” ŝi dir'is, ” mi ne sci'as... ? ” Ili sid'is ĉe la lag'et'o, kaj ĉirkaŭ ili est'is la agrabl'eg'o de la printemp'o, sed ili apenaŭ rimark'is tio'n.
Ronjo cerb'um'is.
” Sed se mi ne hav'us vi'n kiel frat'o'n, ebl'e mi ne ĉagren'us pri la fakt'o, ke Matiso vol'as eksterm'i Borkon. ” Ŝi rigard'is al Birk kaj ek'rid'is.
” Do, est'as vi'a kulp'o, ke mi hav'as ĉagren'o'j'n. ” ” Mi ne vol'as, ke vi hav'u ĉagren'o'j'n, ” Birk dir'is, ” sed est'as mal'facil'e ankaŭ al mi. ” Ili sid'is long'e kun'e, kaj tio est'is konsol'o. Facil'e tamen ne est'is.
” Est'as mal'facil'e ne sci'i, kiu'j viv'as kaj kiu'j mort'is, kiam ven'as la vesper'o, ” Ronjo dir'is.
” Sed ankoraŭ neni'u mort'is, ” Birk dir'is. ” Kaj tio de'pend'as nur de tio, ke la inspektor'a'j soldat'o'j komenc'is svarm'i mult'nombr'e en ni'a'j arb'ar'o'j de'nov'e. Matiso kaj Borko tut'simpl'e ne hav'as sufiĉ'a'n temp'o'n por mort'ig'i unu la ali'a'n. Plen'e okup'as ili'n evit'i kontakt'o'n kun la soldat'o'j. ” ” Jes, tiel est'as, kaj tio est'as feliĉ'a, ” Ronjo dir'is.
Birk rid'is.
” Pens'u, ke inspektor'a'j soldat'o'j pov'as est'i util'a'j por io. Kiu pov'is kred'i tio'n ? ” ” Ne'sekur'e tamen est'as, ” Ronjo dir'is. ” Kaj mal'sekur'e ni kred'ebl'e viv'os en ĉiu'j ni'a'j tag'o'j, vi kaj mi. ” Ili ir'is rigard'i, kiel la sovaĝ'ĉeval'o'j si'n paŝt'is. Ankaŭ Fripon'o kaj Sovaĝ'ul'o kun'est'is en la ar'o. Birk fajf'is al ili. Ambaŭ lev'is la kap'o'j'n kaj aspekt'is pri'pens'em'a'j, post'e ili kviet'e daŭr'ig'is si'a'n paŝt'ad'o'n. Ne est'is io, kio'n ili intenc'is atent'i, tio est'is rimark'ebl'a.
” Monstr'o'j vi est'as, ” Birk dir'is. ” Sed nun vi est'as tiel afabl'a'j. ” Ronjo vol'is ir'i hejm'e'n. Pro du mal'jun'a'j obstin'a'j rab'ist'a'j ĉef'o'j ŝi ne est'is sufiĉ'e kviet'a por pli long'e rest'i en la arb'ar'o.
Tiu'n tag'o'n sam'e kiel ĉiu'j'n ali'a'j'n tag'o'j'n ili dis'iĝ'is, ŝi kaj Birk, long'e for de la Lup'o'kapt'il'o kaj for de ĉiu'j rab'ist'a'j voj'et'o'j. Ili sci'is, kie Matiso kutim'as rajd'i, kaj kie Borko hav'as si'a'j'n voj'o'j'n. Tamen ili ĉiam tim'is, ke iu pov'os vid'i ili'n kun'e.
Ronjo las'is, ke Birk ir'u unu'a.
” Mi vid'os vi'n morgaŭ, ” li dir'is kaj ek'kur'is.
Ronjo rest'is iom pli long'e por rigard'i la nov'a'j'n vulp'id'o'j'n.
Ili salt'is kaj lud'is, kaj est'is ĝoj'o rigard'i ili'n. Sed Ronjo ne sent'is ĝoj'o'n, kaj ŝi demand'is si'n, ĉu iam pov'os est'i kiel antaŭ'e.
Ebl'e ŝi neniam plu pov'os ĝoj'i en si'a arb'ar'o en la mal'nov'a manier'o.
Ŝi ek'ir'is hejm'e'n kaj ven'is al la Lup'o'kapt'il'o. Tie gard'o'star'is Joeno kaj Klip'et'o, kaj ili ŝajn'is pli gaj'a'j ol kutim'e.
” Rapid'u hejm'e'n, kaj vi vid'os kio okaz'is, ” dir'is Joeno.
” Io gaj'a dev'as est'i, tio'n mi rimark'as je vi. ” ” Jes, tio'n vi kred'u, ” dir'is Klip'et'o rid'ant'e. ” Vi vid'os mem. ” Ronjo kur'is. I'o'n gaj'a'n ŝi ver'e bezon'is. Baldaŭ ŝi star'is antaŭ la ferm'it'a pord'o de la ŝton'hal'o kaj aŭd'is Matison rid'i.
Grand'a tondr'a rid'o, kiu varm'ig'is ŝi'n kaj for'ig'is ĉiu'n mal'kviet'o'n. Kaj nun ŝi vol'is sci'i, kio tiel rid'ig'is li'n.
Vigl'e ŝi en'ir'is la ŝton'hal'o'n. Tuj kiam Matiso ek'vid'is ŝi'n, li al'kur'is, kaj brak'um'is ŝi'n. Li lev'is ŝi'n alt'e kaj ŝi'n rond'sving'is.
” Ronjo mi'a, ” li kri'is, ” vi prav'is. Sang'o'flu'o ne est'os neces'a.
Borko nun ir'os al la funel'o pli rapid'e ol li el'las'as si'a'n unu'a'n maten'a'n furz'o'n, kred'u mi'n. ” ” Kiel do ? ” Ronjo demand'is.
Matiso fingr'o'montr'is. ” Vid'u tie. Vid'u, kiu'n mi ĵus kapt'is propr'a'man'e. ” La ŝton'hal'o est'is plen'a de gaj'humor'a'j rab'ist'o'j kiu'j rond'salt'is kaj bru'is, tial Ronjo ne tuj vid'is, al kio Matiso montr'is.
” Vi kompren'u, Ronjo mi'a, mi nur dir'os al Borko: ’ Ĉu vi rest'os aŭ for'ir'os ? Ĉu vi vol'as re'hav'i vi'a'n serpent'id'o'n aŭ ne ? ’ ” Tiam ŝi ek'vid'is Birkon. For'e en angul'o li kuŝ'is, lig'it'a je man'o'j kaj pied'o'j kun sang'o sur la frunt'o kaj mal'esper'o en la okul'o'j, kaj ĉirkaŭ li la Matisrabistoj bru'is kaj kri'is.
” Ho vi, Borkido, kiam vi ir'os hejm'e'n al vi'a patr'o ? ” Ronjo ek'kri'is kaj larm'o'j de furioz'o flu'is el ŝi'a'j okul'o'j.
” Vi ne rajt'as far'i tio'n, ” ŝi kri'is kaj per si'a'j man'o'j bat'is Matison, kie ajn ŝi pov'is. ” Vi monstr'o, vi ne rajt'as far'i tio'n. ” Matiso re'met'is ŝi'n kun puŝ'bru'o. Nun li fin'rid'is kaj koler'o plen'ig'is li'n tiel, ke li pal'iĝ'is.
” Kio'n dir'as mi'a fil'in'o, ke mi ne rajt'as far'i ? ” li minac'e dir'is.
” Tio'n mi dir'as al vi, ” kri'is Ronjo. ” Rab'i vi rajt'as, mon'o'n kaj objekt'o'j'n kaj kiu'j'n ajn aĵ'o'j'n vi vol'as, sed hom'o'j'n vi ne rajt'as rab'i, ĉar tiam mi ne plu vol'as est'i vi'a fil'in'o. ” ” Kiu parol'as pri hom'o'j ? ” Matiso dir'is, kaj li'a voĉ'o est'is ne're'kon'ebl'a. ” Mi kapt'is serpent'id'o'n, pedik'o'n, ŝtel'ist'hund'id'o'n, kaj fin'e pov'os hav'i pac'o'n en la kastel'o de mi'a'j pra'patr'o'j.
Post'e vi pov'as est'i mi'a fil'in'o aŭ ne, laŭ'plaĉ'e. ” ” Fi al vi, ” kri'is Ronjo de'nov'e.
Matiso ŝajn'is ne aŭd'i ŝi'n. Est'is kvazaŭ ŝi ne plu ekzist'us por li.
” Fjosoko, ” li dir'is per sam'a terur'a voĉ'o, ” supr'e'n'ir'u al la Faŭk'o de l ’ infer'o kaj send'u sci'ig'o'n al Borko, ke mi vol'as vid'i li'n tie morgaŭ je sun'lev'iĝ'o. Grav'as, ke li ven'u, dir'u tio'n al li. ” Loviso star'is silent'a kaj aŭskult'is. Ŝi kun'tir'is la brov'o'j'n, sed dir'is neni'o'n. Fin'e ŝi ir'is al Birk kaj rigard'is li'n. Kiam ŝi vid'is la vund'o'n sur li'a frunt'o, ŝi hav'ig'is si'a'n argil'pot'o'n kun mild'a'j herb'o'suk'o'j kaj vol'is lav'i li'n, sed tiam Matiso kri'eg'is:
” Ne met'u vi'a'n man'o'n sur la vipur'id'o'n. ” ” Vipur'id'o aŭ ne, ” dir'is Loviso, ” ĉi tiu vund'o est'os lav'at'a. ” Kaj ĝi far'iĝ'is lav'it'a.
Tiam Matiso ven'is. Li pren'is ŝi'n kaj ĵet'is ŝi'n kontraŭ la plank'o'n. Se Knot'o ne est'us help'int'a ŝi'n, ŝi est'us kolizi'int'a kun la lit'o'fost'o.
Sed tiel neni'u sen'pun'e pov'is far'i kun Loviso. Kaj ĉar Matiso ne est'is ating'ebl'a, ŝi ek'bat'is Knot'o'n, tiel ke li aŭd'is bird'o'j'n kant'i. Est'is ŝi'a dank'o al li por la sav'o.
” For ĉiu'j vir'o'j, ” kri'is Loviso. ” Ir'u funel'e'n, ĉar vi neniam far'as ali'o'n ol diabl'aĵ'o'j'n. Ĉu vi aŭd'as mi'n, Matiso, for el la salon'o ! ” Matiso nigr'e rigard'is ŝi'n. Tiu rigard'o pov'us tim'ig'i iu'n ajn, sed ne Lovison. Ŝi star'is kun kruc'um'it'a'j brak'o'j kaj vid'is li'n for'las'i la ŝton'hal'o'n, sekv'at'a de si'a'j rab'ist'o'j. Sed sur li'a ŝultr'o kuŝ'is Birk kun la kupr'a har'ar'o pend'ant'a antaŭ la okul'o'j.
*Fi al vi Matiso, ” Ronjo kri'is antaŭ ol la pez'a pord'o ferm'iĝ'is mal'antaŭ li.
Matiso ne kuŝ'is en si'a ordinar'a lit'o apud Loviso tiu'n nokt'o'n, kaj kie li dorm'as, Loviso ne sci'is.
” Mi ankaŭ ne interes'iĝ'as pri tio, ” ŝi dir'is. ” Nun mi pov'as kuŝ'i ĉi tie laŭ long'o aŭ larĝ'o, kiel ajn. Ne mal'trankvil'ig'as mi'n. ” Sed dorm'i ŝi ne pov'is. Ĉar ŝi aŭd'is si'a'n infan'o'n sen'esper'e plor'i, kaj la infan'o ne las'is ŝi'n proksim'iĝ'i por konsol'i ŝi'n. Tio est'is nokt'o, kiu'n Ronjo dev'is tra'viv'i sol'a. Ŝi kuŝ'is long'e sen'dorm'a kaj mal'am'eg'is si'a'n patr'o'n, tiel ke ŝi sent'is la kor'o'n kun'tir'iĝ'i en la brust'o. Sed est'as mal'facil'e mal'am'i iu'n, kiu'n oni en ĉiu'j tag'o'j de la viv'o tiel mult'e am'is. Tial tiu nokt'o por Ronjo est'is la plej pez'a el ĉiu'j.
Fin'e ŝi ek'dorm'is, sed ŝi vek'iĝ'is tuj, kiam maten'iĝ'is. Baldaŭ la sun'o est'is lev'iĝ'ont'a, kaj tiam ŝi dev'is est'i ĉe la Faŭk'o de l ’ infer'o por vid'i, kio okaz'os tie. Loviso prov'is mal'help'i tio'n, sed Ronjo insist'is. Ŝi ir'is kaj Loviso sekv'is ŝi'n sen'vort'e.
Kaj tie ili nun star'is, kiel jam unu foj'o'n pli fru'e, ĉiu sur si'a flank'o de la Faŭk'o de l ’ infer'o, Matiso kaj Borko kun si'a'j rab'ist'o'j. Ankaŭ Undiso est'is tie, kaj Ronjo aŭd'is de long'a distanc'o ŝi'a'j'n kri'o'j'n kaj mal'ben'o'j'n. Est'is Matiso, kiu'n ŝi mal'ben'is, tiel ke fajr'er'o'j ŝpruc'is. Sed Matiso ne long'e las'is si'n insult'i.
” Ĉu vi pov'as silent'ig'i vi'a'n vir'in'o'n, Borko ? ” li dir'is. ” Est'us bon'e se vi pov'us aŭd'i, kio'n mi dir'as. ” Ronjo star'ig'is si'n tuj mal'antaŭ li, por ke li ne vid'u ŝi'n. Ŝi mem aŭd'is kaj vid'is mult'e pli ol ŝi pov'is el'ten'i. Apud Matiso star'is Birk. Li ne plu est'is lig'it'a ĉe man'o'j kaj pied'o'j, sed li hav'is rimen'o'n ĉirkaŭ la kol'o, kaj tiu'n rimen'o'n ten'is Matiso kvazaŭ li hav'us hund'o'n.
” Vi est'as mal'mol'kor'a vir'o, Matiso, ” Borko dir'is. ” kaj aĉ'a vir'o. Ke vi vol'as for'ig'i mi'n de ĉi tie, tio'n mi kompren'as. Sed ke vi vol'as uz'i mi'a'n infan'o'n por ating'i vi'a'n cel'o'n, tio est'as aĉ'a ! ” ” Mi ne dezir'as kon'i vi'a'j'n pens'o'j'n pri mi, ” Matiso dir'is.
” Kio'n mi vol'as sci'i est'as, kiam vi intenc'as mal'aper'i de ĉi tie. ” Borko silent'is, tiel indign'it'a, ke la vort'o'j fiks'iĝ'is en li'a gorĝ'o. Long'e li star'is silent'a, sed fin'e li dir'is:
” Unu'e mi dev'as trov'i lok'o'n, kie mi sen'danĝer'e pov'os ek'loĝ'i. Kaj tio pov'as est'i mal'facil'a. Sed se vi re'don'as al mi mi'a'n fil'o'n, vi hav'as mi'a'n vort'o'n, ke mi est'os for antaŭ la fin'o de la somer'o. ” ” Bon'e, ” dir'is Matiso. ” Kaj vi hav'as mi'a'n vort'o'n, ke vi re'hav'os vi'a'n fil'o'n antaŭ la fin'o de la somer'o. ” ” Mi'a'j vort'o'j signif'is, ke mi vol'as hav'i li'n nun, ” Borko dir'is.
” Kaj mi'a'j, ke tio'n vi ne hav'os, ” Matiso dir'is. ” Sed mi hav'as kapt'it'ej'o'n en la Matiskastelo. Li ne mal'hav'os tegment'o'n super la kap'o. Tio est'u konsol'o, en kaz'o de pluv'a somer'o. ” Ronjo ĝem'et'is mal'laŭt'e, kie ŝi star'is. Tia'n kruel'aĵ'o'n ŝi'a patr'o est'is el'pens'int'a. Borko dev'as est'i for, antaŭ ol li el'las'is si'a'n maten'a'n furz'o'n, Matiso est'is ja dir'int'a tiel. Ali'e Birk dev'os long'e sid'i en mal'liber'ej'a kel'o ĝis la fin'o de la somer'o. Sed tiel long'e li ne pov'os el'ten'i, tio'n sci'is Ronjo. Li mort'os kaj ŝi ne plu hav'os frat'o'n.
Patr'o'n, kiu'n ŝi pov'os am'i, ŝi ankaŭ ne hav'os. Tio dolor'is.
Ŝi vol'is pun'i Matison pro tio, kaj pro tio, ke ŝi ne plu pov'as est'i li'a fil'in'o, ho, kiel ŝi vol'is, ke li sufer'u sam'e, kiel ŝi nun sufer'as, kaj ŝi dezir'is, ke ŝi pov'u detru'i ĉio'n por li kaj mal'help'i li'a'j'n plan'o'j'n.
Subit'e ŝi sci'is. Ŝi sci'is, kio'n far'i. Unu'foj'e pli fru'e ŝi far'is tio'n, en furioz'o ankaŭ tiam, sed ne furioz'a kiel ŝi nun est'is.
Kiel en delir'o ŝi al'kur'is kaj flug'is trans la Faŭk'o'n de l ’ infer'o.
Matiso vid'is ŝi'n mez'e en la salt'eg'o, kaj kri'eg'o el'iĝ'is el li'a gorĝ'o. Est'is tia kri'o, kia'n sovaĝ'a'j best'o'j el'ig'as en mort'tim'eg'o, kaj la sang'o frost'iĝ'is en li'a'j rab'ist'o'j, ĉar i'o'n pli terur'a'n ili neniam aŭd'is kaj ili vid'is Ronjon, si'a'n Ronjon, sur la ali'a flank'o de la abism'o, ĉe la mal'amik'o. Io pli mal'bon'a ne est'us pov'int'a okaz'i, kaj sam'e ne'kompren'ebl'a.
Ne'kompren'ebl'a est'is la okaz'aĵ'o ankaŭ por la Borkorabistoj. Ili fiks'rigard'is al Ronjo, kiel se ŝi est'us sovaĝ'a harpi'o, kiu ne'atend'it'e aper'is en ili'a rond'o.
Borko est'is sam'e konstern'it'a, sed li baldaŭ re'konsci'iĝ'is. Io est'is okaz'int'a, io kio ŝanĝ'is ĉio'n, tiel li kompren'is. Jen ven'is la Matisa fil'in'o kvazaŭ harpi'o kaj help'is li'n en li'a embaras'o.
Kial ŝi far'is i'o'n tiel mal'prudent'a'n, tio'n li ne kompren'is, sed li rapid'e met'is rimen'o'n ĉirkaŭ ŝi'a'n kol'o'n kaj dum'e mal'laŭt'e rid'is. Post'e li vok'is al Matiso:
” Ni hav'as mal'liber'ej'o'n sub'ter'e ankaŭ ĉi'flank'e. Ankaŭ vi'a fil'in'o ne mal'hav'os tegment'o'n super la kap'o, se est'os pluv'a somer'o. Konsol'iĝ'u pro tio, vi Matiso. ” Sed Matiso est'is ekster ĉiu konsol'iĝ'o. Kiel vund'it'a urs'o li star'is tie balanc'ant'e si'a'n pez'a'n korp'o'n kvazaŭ por mild'ig'i ne'el'ten'ebl'a'n turment'o'n. Ronjo plor'is, kiam ŝi vid'is li'n. Li est'is fal'ig'int'a la rimen'o'n de Birk, sed tiu rest'is star'ant'a, pal'a kaj humil'ig'it'a, rigard'ant'a trans la Faŭk'o de l ’ infer'o al la plor'ant'a Ronjo.
Tiam Undiso ven'is al ŝi, puŝ'et'is ŝi'n kaj dir'is:
” Plor'u vi. Tio'n ankaŭ mi far'us, se mi hav'us tia'n monstr'o'n kiel patr'o'n. ” Sed Borko pet'is Undison ir'i funel'e'n. En tio'n ĉi ŝi ne en'miks'iĝ'u, li dir'is.
Ronjo mem est'is nom'int'a Matison monstr'o, tamen ŝi nun dezir'is, ke ŝi pov'u konsol'i li'n pro tio, kio'n ŝi far'is al li, kaj kio nun tiel turment'is li'n. Ankaŭ Loviso vol'is help'i li'n, kiel ŝi ĉiam far'is, kiam li hav'is mal'facil'aĵ'o'j'n. Nun ŝi star'is ĉe li'a flank'o, sed li eĉ ne rimark'is tio'n. Neni'o'n li rimark'is. Ĝust'e nun li est'is sol'a en la mond'o. Tiam Borko vok'is al li:
” Aŭd'u, vi Matiso, ĉu vi re'don'os al mi mi'a'n fil'o'n, aŭ ĉu vi ne far'os ? ” Sed Matiso nur star'is tie kaj ne respond'is.
Tiam Borko kri'eg'is:
” Ĉu vi re'don'os al mi mi'a'n fil'o'n aŭ vi tio'n ne far'os ? ” Fin'e vek'iĝ'is Matiso.
” Kompren'ebl'e mi far'os, ” li dir'is indiferent'e.
” Kaj mi vol'as nun, ” Borko dir'is. ” Ne kiam la somer'o fin'iĝ'os, sed nun. ” Matiso kap'sign'is. ” Kiam vi vol'as, mi dir'is. ” Est'is kiel se tio ne tuŝ'us li'n. Sed Borko dir'is rid'aĉ'ant'e:
” Kaj en la sam'a moment'o vi re'hav'os vi'a'n infan'o'n. Ŝanĝ'komerc'o est'as ŝanĝ'komerc'o, en tia'j afer'o'j vi est'as lert'a, vi brut'ul'o ”.
” Mi ne hav'as infan'o'n, ” Matiso dir'is.
La gaj'a rid'aĉ'o de Borko esting'iĝ'is. ” Kio'n vi dir'as ? Ĉu est'as nov'a diabl'aĵ'o, kiu'n vi el'trov'is ? ” ” Ven'u kaj pren'u vi'a'n fil'o'n, ” Matiso dir'is. ” Sed al mi vi ne pov'as re'don'i infan'o'n, ĉar mi neniu'n hav'as. ” ” Sed mi hav'as, ” kri'is Loviso per voĉ'o, kiu ig'is la kornik'o'j'n ek'flug'i de la mur'supr'o. ” Kaj tiu'n infan'o'n mi vol'as re'hav'i, vi kompren'u, Borko, Nun. ” Post'e ŝi bor'is si'a'n rigard'o'n en Matison.
” Ankaŭ se la patr'o de la infan'o far'iĝ'is pli ol toler'ebl'e frenez'a ”.
Matiso turn'is si'n kaj for'ir'is per pez'a'j paŝ'o'j.
Matiso ne montr'is si'n en la ŝton'hal'o dum la plej proksim'a'j tag'o'j, kaj li ne ĉe'est'is ĉe la Lup'o'kapt'il'o, kiam oni inter'ŝanĝ'is la infan'o'j'n. Tie tamen est'is Loviso, kiu ven'is por akcept'i si'a'n fil'in'o'n. Ŝi hav'is kun si Fjosokon kaj Joenon, kaj ili kun'hav'is Birkon. Borko kaj Undiso kun si'a'j rab'ist'o'j jam atend'is ekster la Lup'o'kapt'il'o kaj Undiso, plen'a de koler'o kaj triumf'o, kri'is:
” Infan'rab'ist'o kiel Matiso, oni kompren'as, ke li sent'as hont'o'n kaj ne vol'as si'n montr'i. ” Loviso est'is tro saĝ'a por respond'i. Ŝi tir'is al si Ronjon kaj vol'is for'ir'i kun ŝi sen vort'inter'ŝanĝ'o. Mult'e ŝi cerb'um'is pri la kaŭz'o de tio, ke ŝi'a fil'in'o mem'vol'e don'is si'n en la man'o'j'n de Borko, sed ĉi tie ĉe la renkont'iĝ'o ŝi komenc'is suspekt'i i'o'n. Ili rigard'is unu la ali'a'n, Ronjo kaj Birk, kvazaŭ ili est'us sol'a'j ĉe la Lup'o'kapt'il'o kaj en la mond'o, jes, kaj ke tiu'j du volont'e est'as kun'e, tio'n ĉiu'j pov'is rimark'i.
Undiso tuj vid'is tio'n, kaj ŝi ne ŝat'is, kio'n ŝi vid'is. Ŝi fort'eg'e prem'is la brak'o'n de Birk: ” Kio'n vi hav'as komun'a'n kun ŝi ? ” ” Ŝi est'as mi'a frat'in'o, ” Birk dir'is. ” Kaj ŝi sav'is mi'a'n viv'o'n. ” Ronjo klin'is si'n al Loviso kaj plor'is.
” Sam'e kiel Birk sav'is mi'a'n, ” ŝi murmur'is.
Sed Borko ruĝ'iĝ'is pro koler'o.
” Ĉu mi'a fil'o ir'as mal'antaŭ mi'a dors'o kaj kun'est'as kun la id'o de mi'a ĝis'mort'a mal'amik'o ? ” ” Ŝi est'as mi'a frat'in'o, ” Birk de'nov'e dir'is kaj rigard'is al Ronjo.
” Frat'in'o, ” kri'is Undiso. ” Jes, jes, oni bon'e sci'as, kiel tio evolu'iĝ'os post du aŭ tri jar'o'j. ” Ŝi pren'is Birkon kaj vol'is for'tir'i li'n.
” Ne tuŝ'u mi'n, ” Birk dir'is. ” Mi ir'os mem, kaj mi ne toler'as vi'a'j'n man'o'j'n sur mi. ” Li turn'is si'n kaj for'ir'is, kaj de Ronjo ven'is ve'kri'o.
” Birk. ” Sed li for'ir'is kaj est'is for.
Kiam Loviso est'is sol'a kun Ronjo, ŝi vol'is demand'i pri divers'a'j afer'o'j, sed ŝi ek'sci'is neni'o'n.
” Ne parol'u al mi, ” Ronjo dir'is.
Tiam Loviso las'is ŝi'n trankvil'a, kaj ili ir'is hejm'e'n silent'e.
Kalv'a Petro akcept'is Ronjon en la ŝton'hal'o kvazaŭ ŝi est'us est'int'a en mort'danĝer'o.
” Kiel feliĉ'e, ke vi viv'as, ” li dir'is. ” Kompat'ind'a infan'o, kiel mi mal'kviet'is pri vi. ” Sed Ronjo silent'e kuŝ'iĝ'is sur si'a'n lit'o'n, kaj ŝi kun'tir'is la kurten'o'j'n.
” Est'as nur mizer'o en la Matiskastelo, ” dir'is Kalv'a Petro, kaj sku'is mal'gaj'e si'a'n kap'o'n. Post'e li flustr'is al Loviso:
” Mi hav'as Matison en mi'a dorm'o'ĉambr'o. Sed li nur kuŝ'as tie kaj rigard'ad'as sen dir'i vort'o'n. Li ne vol'as el'lit'iĝ'i kaj li ne vol'as manĝ'i, kio'n mi far'u ? ” ” Li cert'e ven'os, kiam li est'os sufiĉ'e mal'sat'a, ” kred'is Loviso. Sed ŝi est'is mal'kviet'a, kaj en la kvar'a tag'o ŝi ir'is en la ĉambr'o'n de Kalv'a Petro kaj ordon'is:
” Ven'u manĝ'i, Matiso. Ne bru'u. Ĉiu'j sid'as ĉe'tabl'e kaj atend'as vi'n. ” Matiso fin'e ven'is, mal'gaj'a kaj mal'gras'a, tiel ke oni preskaŭ ne re'kon'is li'n. Sen vort'o li ek'sid'is ĉe la tabl'o kaj komenc'is manĝ'i. Ĉiu'j rab'ist'o'j ankaŭ silent'is. Tiel sen'bru'e neniam est'is en la ŝton'hal'o.
Ronjo sid'is sur si'a ordinar'a lok'o, sed Matiso ne vid'is ŝi'n.
Ŝi ankaŭ evit'is rigard'i li'n. Nur kaŝ'e ŝi ŝtel'rigard'is al li'a direkt'o kaj vid'is Matison, tut'e mal'simil'a al tiu patr'o, kiu'n ŝi ĝis nun kon'is. Jes, ĉio est'is mal'simil'a kaj terur'a. Ŝi vol'is ek'kur'i kaj mal'aper'i, ne est'i dev'ig'at'a est'i kie Matiso est'as, for'kur'i kaj rest'i sol'a. Sed, ne pov'ant'e decid'i, ŝi rest'is sid'ant'a kaj ne sci'is kio'n far'i kun si'a dilem'o.
” Ĉu vi nun est'as sat'a'j, gaj'ul'o'j ? ” Loviso dir'is mal'afabl'e, kiam la manĝ'o fin'iĝ'is. Tiom da silent'ad'o ŝi ne toler'is. La rab'ist'o'j ek'star'is kun murmur'o kaj mal'aper'is kiel ebl'e rapid'e al si'a'j ĉeval'o'j, kiu'j nun jam la kvar'a'n tag'o'n star'is sen'okup'a'j en si'a'j stal'fak'o'j. Kiam la ĉef'o nur kuŝ'is en la ĉambr'o de Kalv'a Petro kaj rigard'ad'is al la mur'o, ili ne pov'is el'rajd'i por rab'i.
Est'as tro mal'gaj'e, ili opini'is, ĉar ĝust'e en ĉi tiu temp'o pli mult'a'j vojaĝ'ant'o'j ol ordinar'e pas'is tra la arb'ar'o'j.
Matiso mal'aper'is el la ŝton'hal'o sen dir'i eĉ vort'o'n kaj ne plu est'is vid'ebl'a dum la tag'o.
Ronjo de'nov'e kur'is en la arb'ar'o'n. Dum tri tag'o'j ŝi est'is tie serĉ'ant'e Birkon, sed li ne ven'is kaj ŝi kompren'is kial. Kio'n oni far'is al li ? Ĉu oni en'ŝlos'is li'n por mal'help'i, ke li ir'u arb'ar'e'n por kun'est'i kun ŝi ? Est'is mal'facil'e nur atend'i kaj neni'o'n sci'i.
Long'e ŝi sid'is ĉe la lag'et'o. Ĉirkaŭ si ŝi hav'is ankaŭ nun la bel'eg'o'n de la printemp'o. Sed sen Birk ĝi ne don'is gaj'o'n. Ŝi memor'is kiel est'is pli fru'e, kiam ŝi est'is sol'a, kaj la arb'ar'o sufiĉ'is por ŝi. Ŝi sent'is, ke tio est'is antaŭ long'e. Nun ŝi bezon'us Birkon por ĉio'n divid'i kun li. Sed ankaŭ hodiaŭ li ne ŝajn'is ven'i, kaj post long'a atend'ad'o ŝi lac'iĝ'is kaj ek'star'is por for'ir'i.
Tiam li ven'is. Ŝi aŭd'is li'n fajf'i inter la abi'o'j, kaj plen'a de ĝoj'o ŝi al'kur'is li'n. Tie li est'is kaj port'is grand'a'n pak'aĵ'o'n.
” Nun mi trans'lok'iĝ'os en la arb'ar'o'n, ” li dir'is. ” Mi ne plu pov'as loĝ'i en la Borka fortik'aĵ'o. ” Ronjo fiks'rigard'is li'n mir'ig'it'a.
” Kial do ? ” ” Mi est'as tiel kre'it'a, ke mi ne el'ten'as ĉikan'o'n kaj mal'mol'a'j'n vort'o'j'n kiom ajn long'e, ” li dir'is. ” Tri tag'o'j est'as sufiĉ'e por mi. ” La silent'o de Matiso est'as pli mal'facil'a ol mal'mol'a'j vort'o'j, pens'is Ronjo. Kaj subit'e ŝi sci'is, kio'n ŝi far'os — est'as ja ebl'e ŝanĝ'i tio'n, kio est'as ne'el'ten'ebl'a. Birk far'is, kial do ankaŭ ŝi ne far'u tio'n ?
” Mi vol'as for de la Matiskastelo, ankaŭ mi, ” ŝi dir'is intenc'e. ” Tio'n mi vol'as. Jes, mi vol'as. ” ” Mi est'as nask'it'a en grot'o, ” Birk dir'is. ” Kaj en grot'o mi pov'as loĝ'i, sed ĉu vi pov'as ? ” ” Mi pov'as loĝ'i kie ajn kun vi, ” Ronjo dir'is. ” Precip'e en la Urs'o'grot'o. ” Est'is mult'a'j grot'o'j ĉie en la mont'o'j, sed neni'u sam'e bon'a kiel la Urs'o'grot'o. Ronjo kon'is ĝi'n jam de la unu'a temp'o, kiam ŝi komenc'is ir'i en la arb'ar'o'j. Matiso mem iam montr'is ĝi'n al ŝi. Li mem loĝ'is tie, kiam li est'is knab'o. Dum la somer'o'j. Vintr'e urs'o'j kutim'is dorm'i tie, Kalv'a Petro rakont'is al ŝi.
Tial oni nom'is ĝi'n la Urs'o'grot'o, kaj tio est'is ĝi'a nom'o de post tiu temp'o.
La Urs'o'grot'o situ'is ĉe la river'o, alt'e super ĝi, rekt'e inter du mont'o'j. Por ven'i tie'n oni dev'as sekv'i rok'teras'a'n voj'o'n sur la mont'o'flank'o. Ĝi komenc'iĝ'as mal'larĝ'e kaj sent'iĝ'as iom danĝer'a, sed antaŭ la en'ir'ej'o ĝi etend'iĝ'as al larĝ'a plat'aĵ'o. Tie alt'e super la muĝ'ant'a river'o oni pov'is sid'i kaj vid'i la maten'o'n al'ven'i en si'a tut'a bel'o super la mont'o'j kaj arb'ar'o'j.
Ronjo far'is tio'n plur'foj'e, jes, en tiu grot'o oni pov'as loĝ'i, tio'n ŝi sci'is.
” Mi ven'os al la Urs'o'grot'o mal'fru'e en la vesper'o, ” ŝi dir'is.
” Se vi est'os tie tiam. ” ” Jes, kie ali'e ? ” Birk dir'is. ” Mi est'os tie kaj atend'os vi'n. ” Loviso kant'is la Lup'o'kant'o'n al Ronjo tiu'n vesper'o'n, kiel ŝi ĉiam est'is kant'int'a ĝi'n je la fin'o de la tag'o, kaj gaj'a'j'n kaj mal'gaj'a'j'n tag'o'j'n.
Sed ĉi vesper'e est'as la last'a foj'o, ke mi aŭd'as ĝi'n, pens'is Ronjo, kaj tio est'is mal'facil'a pens'o. Mal'facil'e est'as for'las'i si'a'n patr'in'o'n, sed pli mal'facil'e ne plu est'i infan'o de Matiso. Pro tio ŝi dev'is ir'i arb'ar'e'n, eĉ se ŝi neniam plu aŭd'os la Lup'o'kant'o'n. Nun tio okaz'u. Nur post la ek'dorm'o de Loviso. Ronjo kuŝ'is en si'a lit'o kaj fiks'rigard'is en la fajr'o'n, dum ŝi atend'is.
Loviso si'n mov'is mal'kviet'e en si'a lit'o. Sed fin'e ŝi kviet'iĝ'is, kaj Ronjo aŭd'is de la spir'ad'o, ke ŝi dorm'as.
Tiam Ronjo sen'bru'e el'lit'iĝ'is, kaj en la lum'o de la fajr'o ŝi long'e star'is rigard'ant'e si'a'n dorm'ant'a'n patr'in'o'n.
” Kar'a mi'a Loviso, ” ŝi pens'is, ” ebl'e ni de'nov'e vid'os unu la ali'a'n, ebl'e ne. ” La mal'aranĝ'it'a'j har'o'j de Loviso dis'flug'is sur la kusen'o. Ronjo kares'is per la fingr'o la ruĝ'brun'a'j'n har'bukl'et'o'j'n. Ĉu ver'e est'as ŝi'a patr'in'o, kiu kuŝ'as tie kaj aspekt'as infan'ec'a ? Lac'a ankaŭ kaj sol'a, sen Matiso apud'e, en la lit'o. Kaj nun ankaŭ ŝi'a infan'o for'las'as ŝi'n.
” Pardon'u, ” murmur'is Ronjo, ” sed mi dev'as. ” Sen'bru'e ŝi ŝtel'ir'is el la ŝton'hal'o kaj hav'ig'is si'a'n pak'aĵ'o'n, bon'e kaŝ'it'a'n en la vest'o'proviz'ej'o. Ĝi est'is pez'a, tiel ke ŝi apenaŭ pov'is port'i ĝi'n. Kaj kiam ŝi ven'is al la Lup'o'kapt'il'o, ŝi ĵet'is la pak'aĵ'o'n antaŭ la pied'o'j'n de Ĉego kaj Ĉormo. Ili gard'o'star'is tiu'n nokt'o'n. Ne est'is tiel, ke Matiso plu zorg'is pri gard'ad'o, sed Kalv'a Petro tre fervor'e far'is tio'n anstataŭ li.
Ĉego fiks'rigard'is Ronjon.
” Kie'n en la nom'o de ĉiu'j harpi'o'j vi vol'as mez'e en la nokt'o ? ” ” Mi trans'lok'iĝ'os en la arb'ar'o'n nun, ” Ronjo dir'is. ” Tio'n vi dev'as rakont'i al Loviso. ” ” Kial vi ne mem rakont'as tio'n ? ” demand'is Ĉego.
” Tiam ŝi ne las'us mi'n ir'i. Kaj mi ne vol'as est'i mal'help'at'a. ” ” Kio'n vi kred'as, ke vi'a patr'o dir'os ? ” demand'is Ĉormo.
” Mi'a patr'o, ” Ronjo dir'is pri'pens'em'e. ” Ĉu mi hav'as patr'o'n ? ” Ŝi don'is la man'o'n por adiaŭ'i: ” Salut'u al ĉiu'j. Ne forges'u Kalv'a'n Petron, kaj memor'u mi'n kelk'foj'e, kiam vi danc'as kaj kant'as vi'a'j'n kant'o'j'n. ” Tio est'is pli ol Ĉego kaj Ĉormo pov'is aŭd'i. Ven'is larm'o'j en ili'a'j'n okul'o'j'n, kaj ankaŭ Ronjo plor'et'is.
” Mi kred'as, ke est'as fin'danc'it'e en la Matiskastelo nun, ” dir'is Ĉego mal'gaj'e.
Ronjo pren'is si'a'n pak'aĵ'o'n kaj ĵet'is ĝi'n sur la ŝultr'o'n.
” Dir'u al Loviso, ke ŝi ne tro zorg'u kaj mal'kviet'u. Mi trov'iĝ'as ja en la arb'ar'o, se ŝi vol'as trov'i mi'n. ” ” Kaj kio'n ni dir'u al Matiso ? ” demand'is Ĉormo.
” Neni'o'n, ” dir'is Ronjo kun ĝem'o.
Post'e ŝi ir'is. Ĉego kaj Ĉormo star'is silent'a'j kaj rigard'is post ŝi, ĝis ŝi mal'aper'is kie la voj'o kurb'iĝ'as.
Nun est'is nokt'o kaj la lun'o star'is alt'e sur la ĉiel'o. Ronjo halt'is ĉe la lag'et'o por ripoz'i, sid'is sur ŝton'o kaj sent'is, kiel tut'e kviet'e est'as en ŝi'a arb'ar'o. Ŝi aŭskult'is, sed aŭd'is neni'o'n krom silent'o'n. La arb'ar'o en printemp'a nokt'o sent'iĝ'is plen'a de sekret'o'j, plen'a de sorĉ'ad'o kaj ali'a'j afer'o'j, mistik'a'j kaj pra'temp'a'j. Ankaŭ io danĝer'a cert'e trov'iĝ'is, sed Ronjo ne tim'is.
Se nur la sovaĝ'a'j harpi'o'j for'est'as, mi est'as sam'e sekur'a kiel en la Matiskastelo, ŝi pens'is. La arb'ar'o est'as mi'a hejm'o kiel ĝi ĉiam est'is, jes, nun des pli, kiam mi ne hav'as ali'a'n hejm'o'n.
La lag'et'o kuŝ'is tie tre nigr'a, sed trans la nigr'a akv'o flu'is mal'larĝ'a lum'stri'o. Est'is bel'e kaj Ronjo ĝoj'is, kiam ŝi ĝi'n vid'is, jes, est'as strang'e, ke oni pov'as est'i gaj'a kaj mal'gaj'a sam'temp'e. La mal'ĝoj'o est'is pro Matiso kaj Loviso, sed la feliĉ'o pro la sorĉ'a bel'a silent'o en la printemp'a nokt'o ĉirkaŭ ŝi.
Kaj ĉi tie en la arb'ar'o ŝi post'e viv'os, kun Birk. Sed nun ŝi memor'is, ke li atend'as ŝi'n en la Urs'o'grot'o. Kial ŝi do sid'as ĉi tie cerb'um'ant'e ?
Ŝi ek'star'is kaj pren'is si'a'n pak'aĵ'o'n. Est'is long'a voj'o al la cel'o kaj ne est'is voj'et'o, kiu'n ŝi pov'is sekv'i. Sed ŝi tamen sci'is, kiel ŝi dev'as ir'i. Sam'e kiel la best'o'j sci'as. Kaj tiel kiel ĉiu'j pugoniĉjoj kaj krepusk'a'j trol'o'j kaj griz'gnom'o'j de la arb'ar'o sci'as.
Ŝi marŝ'is kviet'e tra la lun'lum'a arb'ar'o inter pin'o'j kaj abi'o'j, trans musk'ej'o'j kaj mirtel'arbust'o'j, preter marĉ'o'j kie la mirik'o odor'as kaj preter nigr'a'j sen'fund'a'j lag'et'o'j, ŝi paŝ'eg'is super musk'a'j fal'int'a'j arb'o'j kaj vad'is tra kribr'ant'a'j river'et'o'j, rekt'e tra la arb'ar'o, ŝi ir'is al la Urs'o'grot'o sen voj'erar'i. Ŝi vid'is krepusk'o'trol'o'j'n danc'i en la lun'lum'o sur rok'et'o. Tio'n ili far'as nur en lun'lum'a'j nokt'o'j, Kalv'a Petro iam dir'is. Ŝi halt'is iom kaj rigard'is ili'n, sed ili ne rimark'is ŝi'n. Est'is strang'a danc'o, kiu'n ili far'is. Tre kviet'e kaj mal'gracil'e ili rond'balanc'iĝ'is, kaj ili ankaŭ murmur'is strang'e. Est'is ili'a printemp'o'kant'o, Kalv'a Petro dir'is. Li est'is prov'int'a murmur'eg'i por ŝi laŭ trol'a manier'o. Sed tio ne mult'e simil'is al tio, kio'n ŝi nun aŭd'is, kio son'is pra'temp'a kaj mal'gaj'a.
Kiam ŝi pens'is pri Kalv'a Petro, ŝi dev'is ankaŭ pens'i pri Loviso kaj Matiso, kaj tio dolor'is al ŝi.
Sed ŝi forges'is tio'n, kiam ŝi fin'e est'is ĉe la cel'o kaj vid'is la fajr'o'n sur la plat'ŝton'o antaŭ la grot'o, por ke ili ne mal'varm'u en la mal'varm'a printemp'a nokt'o. Ĝi lum'is kaj flam'is, ŝi vid'is ĝi'n de long'a distanc'o, kaj ŝi ek'memor'is kio'n Matiso kutim'is dir'i:
” Kie est'as hejm'o, tie est'as fajr'o. ” Kaj kie est'as fajr'o, tie ankaŭ pov'as est'i hejm'o, pens'is Ronjo.
Kaj tie sid'is nun Birk en tut'a kviet'o ĉe la fajr'o kaj manĝ'is krad'rost'it'a'n viand'o'n. Li met'is viand'o'pec'o'n sur pint'o'n de baston'et'o kaj don'is ĝi'n al ŝi.
” Mi atend'is long'e, ” li dir'is. ” Nun manĝ'u, antaŭ ol vi kant'os la Lup'o'kant'o'n. ”
Ronjo prov'is kant'i la Lup'o'kant'o'n al Birk tuj post kiam ili kuŝ'iĝ'is sur si'a kuŝ'ej'o el abi'o'branĉ'o'j. Sed kiam ŝi memor'is kiel Loviso kant'is ĝi'n al ŝi kaj Matiso, kiam ĉio est'is en bon'a ord'o en la Matiskastelo, tio don'is al ŝi tiel strang'a'n sent'o'n en la brust'o, ke ŝi ne pov'is daŭr'ig'i.
Kaj Birk est'is jam ek'dorm'ant'a. La tut'a'n tag'o'n, dum li atend'is, li pen'is labor'eg'i por ig'i la grot'o'n pur'a post la urs'o, kiu hav'is si'a'n vintr'a'n dorm'lok'o'n tie. Sek'lign'o'n por la fajr'o kaj abi'branĉ'o'j'n por la dorm'lok'o'j li tren'is hejm'e'n de la arb'ar'o.
Pen'ig'a'n tag'o'n li hav'is. Kaj baldaŭ li dorm'is.
Ronjo est'is vek'a. Est'is mal'lum'e en la grot'o kaj mal'varm'e, sed ŝi ne frost'is. Birk prunt'e'don'is al ŝi kapr'in'fel'o'n por met'i sur la abi'branĉ'o'j'n, kaj de la lit'o hejm'e ŝi kun'port'is kovr'il'o'n el sciur'a'j haŭt'o'j. Ĝi est'is mol'a kaj varm'a, por volv'i ĉirkaŭ si'n.
Ŝi ne dev'is est'i vek'a pro mal'varm'o. Sed la dorm'o tamen ne ven'is.
Long'e ŝi kuŝ'is tie, kaj ne est'is tiel gaj'a, kiel ŝi vol'us est'i. Tra la mal'ferm'aĵ'o de la grot'o ŝi vid'is la lum'a'n mal'varm'a'n printemp'a'n ĉiel'o'n, kaj ŝi aŭd'is la river'o'n muĝ'i profund'e en si'a sulk'o, tio help'is ŝi'n.
La sam'a ĉiel'o est'as super la Matiskastelo, ŝi pens'is. Kaj la sam'a river'o, kiu'n mi aŭd'is hejm'e, muĝ'as ĉi tie. Kaj ŝi ek'dorm'is.
Ili ambaŭ vek'iĝ'is, kiam la sun'o lev'iĝ'is super la mont'o'dors'o'j je la ali'a flank'o de la river'o. Flam'e ruĝ'a ĝi ven'is el la maten'a'j nebul'o'j kaj lum'is kiel fajr'o super la arb'ar'o'j, proksim'a'j kaj for'a'j.
” Mi blu'iĝ'as pro frost'o, ” Birk dir'is. ” Sed est'as plej mal'varm'e ĉe la maten'iĝ'o, post'e far'iĝ'as pli kaj pli varm'e. Ĉu ne est'as konsol'o tio'n sci'i ? ” ” Fajr'o est'us pli bon'a ol konsol'o, ” Ronjo dir'is. Ankaŭ ŝi frost'o'trem'is. Birk re'viv'ig'is la fajr'o'n per ard'ant'a'j karb'o'j en la cindr'o. Kaj ili sid'is ĉe si'a fajr'o kaj manĝ'is si'a'n pan'o'n kaj trink'is la rest'o'n de la kapr'in'a lakt'o en la lign'a botel'o de Ronjo.
Post la last'a gut'o Ronjo dir'is:
” Post tio ĉi ni est'os dev'ig'at'a'j trink'i font'akv'o'n kaj neni'o'n ali'a'n. ” ” Per tio ni ne gras'iĝ'os, ” Birk dir'is. ” Sed ni ankaŭ ne mort'os pro tio. ” Ili rigard'is unu la ali'a'n kaj rid'is.
Ili'a viv'o en la Urs'o'grot'o est'os labor'ig'a, ili kompren'is tio'n, sed tio ne for'pren'is de ili la kuraĝ'o'n. Ronjo ne memor'is, ke ŝi est'is mal'ĝoj'a nokt'e. Nun ili est'is sat'a'j kaj varm'a'j, est'is tre hel'a maten'o, kaj ili est'is liber'a'j kiel bird'o'j. Est'is kiel se nur nun ili kompren'is tio'n. Ĉio kio est'is pez'a kaj mal'facil'a last'a'temp'e, tio'n ili nun hav'is mal'antaŭ si, tio'n ili vol'is forges'i, neniam plu memor'i.
” Ronjo, ” Birk dir'is, ” ĉu vi kompren'as ke ni est'as tiel liber'a'j, ke oni pov'as rid'eg'i ? ” ” Jes, kaj ĉi tie est'as ni'a regn'o, ” dir'is Ronjo. ” Neni'u pov'as for'pren'i ĝi'n de ni aŭ for'pel'i ni'n. ” Ili rest'is ĉe la fajr'o dum la sun'o lev'iĝ'is, sub ili muĝ'is la river'o, kaj ĉirkaŭ ili la arb'ar'o vek'iĝ'is, la foli'ar'o'j kviet'e mov'iĝ'is en la maten'a vent'o. La kukol'o'j kri'is, peg'o martel'is sur pin'o'trunk'o'n en la proksim'o, kaj ali'flank'e de la river'o vid'iĝ'is alk'o'famili'o. Kaj ili ambaŭ sid'is kaj sent'is kvazaŭ ili posed'as ĉio'n, river'o'n, arb'ar'o'n kaj ĉio'n viv'ant'a'n, kio trov'iĝ'as tie.
” Gard'u vi'a'j'n orel'o'j'n, ĉar nun ven'os mi'a printemp'a kri'o, ” dir'is Ronjo.
Kaj ŝi kri'eg'is tiel, ke eĥ'is en la mont'ar'o.
” Unu afer'o'n mi dezir'as pli ol i'o'n ali'a'n, ” Birk dir'is. ” Ke mi hav'u temp'o'n hav'ig'i mi'a'n arbalest'o'n, antaŭ ol vi log'os ĉi tie'n la sovaĝ'a'j'n harpi'o'j'n per vi'a'j kri'o'j. ” ” Hav'ig'i... de kie ? ” Ronjo demand'is. ” El la Borka fortik'aĵ'o ? ” ” Ne, sed el la arb'ar'o ekster'e, ” dir'is Birk. ” Ĉio'n mi ne pov'is transport'i sam'temp'e. Tial mi far'is kaŝ'ej'o'n en tru'hav'a arb'o, kaj tie mi hav'as divers'a'j'n objekt'o'j'n, kiu'j'n mi vol'as port'i ĉi tie'n. ” ” Matiso ne vol'is ankoraŭ don'i al mi arbalest'o'n, ” Ronjo dir'is. ” Sed mi pov'as far'i al mi paf'ark'o'n, se vi prunt'e'don'as al mi vi'a'n tranĉ'il'o'n. ” ” Jes, se vi trakt'os ĝi'n bon'e. Ĝi est'as mi'a plej mult'e'kost'a objekt'o, memor'u tio'n. Sen tranĉ'il'o ni ne pov'as viv'i en la arb'ar'o. ” ” Est'as pli da afer'o'j, kiu'j'n ni ne pov'as mal'hav'i, ” Ronjo dir'is. ” Sitel'o'n por hav'ig'i akv'o'n, ĉu vi pens'is pri tio ? ” Birk rid'is.
” Cert'e mi pens'is, sed pens'o'j ne port'as akv'o'n. ” ” Kaj tial est'as bon'e, ke mi sci'as, kie ni pov'as hav'ig'i ĝi'n, ” Ronjo dir'is.
” Kie do ? ” ” De la san'ig'a font'o de Loviso. En la arb'ar'o apud la Lup'o'kapt'il'o. Hieraŭ ŝi send'is Sturkon tie'n por hav'ig'i san'ig'a'n akv'o'n. Kalv'a Petro dev'as hav'i ĝi'n por si'a stomak'o. Sed Sturko est'is persekut'at'a de kelk'a'j sovaĝ'a'j harpi'o'j kaj re'ven'is hejm'e'n sen sitel'o. Ĝi'n Sturko dev'as re'hav'ig'i hodiaŭ, tio'n kontrol'os Loviso, kred'u mi'n. Sed se mi rapid'as, mi ebl'e ven'os pli fru'e. ” Kaj ili ambaŭ rapid'is. Per facil'a'j pied'o'j ili kur'is la long'a'n voj'o'n tra la arb'ar'o kaj hav'ig'is, kio'n ili dezir'is. Daŭr'is iom da temp'o antaŭ ol ili re'ven'is al si'a grot'o, Ronjo kun sitel'o, Birk kun si'a arbalest'o kaj ali'a'j aĵ'o'j el la kaŝ'ej'o. Li star'ig'is ĉio'n sur la plat'ŝton'o'n antaŭ la grot'o por montr'i al Ronjo, kio'n li hav'as. Jen unu hak'il'o, unu akr'ig'il'o, mal'grand'a kaserol'o, fiŝ'kapt'il'o'j, maŝ'kapt'il'o'j por kapt'i arb'ar'bird'o'j'n, sag'o'j por la arbalest'o, unu mal'long'a ĵet'lanc'o, ĉio nur objekt'o'j neces'a'j por tiu, kiu viv'as en la arb'ar'o.
” Jes, mi vid'as, ” Ronjo dir'is. ” Hav'ig'i best'o'j'n... ” ” Tio'n mi cert'e sci'as, ” dir'is Birk. ” Cert'e mi... ” Neni'o'n plu li dir'is, ĉar Ronjo fort'e ek'kapt'is li'a'n brak'o'n kaj flustr'is tim'ig'it'e:
” Silent'u. Iu est'as en la grot'o. ” Ili re'ten'is la spir'o'n kaj aŭskult'is, jes, iu est'is en la grot'o, iu uz'is la okaz'o'n ŝtel'ir'i tie'n, dum ili est'is for. Birk pren'is si'a'n ĵet'lanc'o'n kaj ili star'is silent'a'j kaj atend'is. Ili pov'is aŭd'i iu'n mov'iĝ'i en la grot'o, kaj est'is mal'agrabl'e ne sci'i, kiu est'as. Ver'e ŝajn'is est'i plur'a'j, ebl'e la grot'o est'as plen'a de harpi'o'j, kiu'j kaŝ'atend'as por iam ajn el'flug'i kaj kapt'i ili'n per si'a'j pint'ung'o'j.
Fin'e ili ne plu pov'is nur atend'i.
” El'ven'u, sovaĝ'a'j harpi'o'j, ” kri'is Birk. ” Se vi vol'as vid'i la plej akr'a'n ĵet'lanc'o'n en ĉi tiu arb'ar'o. ” Sed neni'u ven'is. Mal'e ili aŭd'is koler'a'n sibl'o'n de intern'e.
” Hom'o ĉi tie en griz'gnom'a arb'ar'o. Griz'gnom'o'j ĉiu'j, mord'u kaj bat'u. ” Tiam Ronjo tre koler'iĝ'is:
” For'ir'u griz'gnom'o'j ! ” ŝi kri'is. ” Ir'u funel'e'n, kaj tio tuj. Ali'e mi ven'os kaj for'ŝir'os vi'a'j'n har'o'j'n. ” Kaj el la grot'o svarm'is griz'gnom'o'j. Ili sibl'is kaj grunt'is al Ronjo, sed ŝi reciprok'is, kaj Birk montr'is al ili si'a'n lanc'o'n.
Tiam ili urĝ'e mal'aper'is de la mont'o. Ili ramp'is kaj grimp'is mal'supr'e'n laŭ la dekliv'o por ating'i la river'o'n. Kelk'a'j perd'is la ekvilibr'o'n kaj fal'is lament'ant'e rekt'e en la kurent'o'n, tiel ke tut'a'j grup'o'j da griz'gnom'o'j for'vel'is laŭ la river'o.
” Sed ili tamen fin'e sukces'is ating'i la bord'o'n. Ili est'as bon'a'j naĝ'ant'o'j, tiu'j gnom'o'j, ” Ronjo dir'is.
” Kaj bon'a'j pan'manĝ'ant'o'j, ” Birk dir'is, kiam ili ven'is en la grot'o'n kaj vid'is, ke la griz'gnom'o'j for'manĝ'is ĉiu'n pan'o'n el ili'a proviz'o.
Por pli da mal'bon'far'o'j ili ne hav'is temp'o'n. Sed est'is sufiĉ'e, ke ili est'is tie.
” Tio tut'e ne est'as bon'a, ” Ronjo dir'is. ” La tut'a arb'ar'o sibl'as kaj grunt'as de ili'a babil'aĉ'o kaj baldaŭ ĉiu'j harpi'o'j sci'os, kie ni est'as. ” Sed en la Matisarbaro oni ne rajt'as tim'i, tio'n Ronjo aŭd'is jam de si'a infan'aĝ'o. Kaj sent'i tim'o'n jam anticip'e est'us stult'e, tio'n ili ambaŭ opini'is. Tial ili kviet'e ord'ig'is si'a'n manĝ'o'proviz'o'n kaj si'a'j'n arm'il'o'j'n kaj ali'a'j'n il'o'j'n en la grot'o. Post'e ili hav'ig'is akv'o'n el la font'o en la arb'ar'o kaj met'is ret'o'n en la river'o'n por kapt'i fiŝ'o'j'n, ili tren'is hejm'e'n plat'ŝton'o'j'n de la river'a bord'o kaj far'is al si bon'a'n fajr'uj'o'n sur la plat'ŝton'o ekster la grot'o, kaj ili ir'is long'a'j'n voj'o'j'n por hav'ig'i juniper'a'n lign'o'n por la paf'ark'o de Ronjo. Tiam ili vid'is la sovaĝ'a'j'n ĉeval'o'j'n sun'paŝt'i si'n en la kutim'a mal'dens'ej'o. Ili prov'is proksim'iĝ'i al Fripon'o kaj Sovaĝ'ul'o kun afabl'a'j vort'o'j, sed tio ne sukces'is, la ĉeval'o'j ne kompren'is afabl'ec'o'n. Ili mal'aper'is per facil'a'j salt'paŝ'o'j por si'n paŝt'i en ali'a lok'o, kie ili pov'is est'is sen'ĝen'a'j.
Dum la rest'o de la tag'o Ronjo sid'is ekster la grot'o kaj tranĉ'is la paf'ark'o'n kaj du sag'o'j'n por ĝi. Ŝi ofer'is pec'o'n de si'a led'a rimen'o por ark'a faden'o. Post'e ŝi prov'paf'is long'e kaj fervor'e kaj sukces'is fin'e for'paf'i ambaŭ sag'o'j'n. Ŝi serĉ'is ili'n ĝis krepusk'o. Tiam ŝi dev'is ĉes'i. Sed tio ne mult'e ĉagren'is ŝi'n.
” Mi far'os nov'a'j'n morgaŭ. ” ” Kaj vi bon'e gard'u la tranĉ'il'o'n, ” Birk dir'is.
” Jes, mi sci'as, ke ĝi est'as ni'a plej valor'a hav'aĵ'o. La tranĉ'il'o kaj la hak'il'o. ” Subit'e ili rimark'is, ke jam est'as vesper'o. Kaj ke ili mal'sat'as. La tag'o for'pas'is, kaj ili sen'inter'romp'e est'is okup'at'a'j. Ili promen'is kaj kur'is kaj port'is kaj tir'is kaj ord'ig'is kaj ne hav'is temp'o'n sent'i mal'sat'o'n. Sed nun ili pren'is plen'ŝtop'a'n manĝ'o'n de pan'o kaj selakt'a fromaĝ'o kaj ŝaf'femur'o kaj trink'is akv'o'n de la klar'a font'o, kiel Ronjo est'is antaŭ'dir'int'a.
La nokt'o neniam far'iĝ'is mal'lum'a je tiu temp'o, sed en si'a'j lac'a'j korp'o'j ili sent'is, ke la tag'o est'as fin'it'a, kaj ili vol'is dorm'i.
En la krepusk'o de la grot'o Ronjo kant'is la Lup'o'kant'o'n al Birk, kaj ĉi'foj'e ŝi sukces'is pli bon'e. Tamen ŝi iom mal'gaj'iĝ'is pro ĝi, kaj ŝi demand'is al Birk:
” Ĉu vi kred'as, ke ili pens'as pri ni en la Matiskastelo ? Mi cel'as ni'a'j'n ge'patr'o'j'n. ” ” Est'us strang'e, se ili ne far'us, ” Birk dir'is.
Ronjo en'glut'is antaŭ ol ŝi pov'is dir'i i'o'n plu.
” Ebl'e ili mal'ĝoj'as ? ” Birk iom pri'pens'is.
” Tiu'rilat'e est'as mal'sam'e. Undiso mal'ĝoj'as, sed ŝi est'as pli koler'a, mi kred'as, Borko ankaŭ koler'as, sed tamen est'as pli mal'ĝoj'a. ” ” Loviso mal'ĝoj'as, tio'n mi sci'as, ” dir'is Ronjo.
” Kaj Matiso ? ” demand'is Birk.
Ronjo long'e silent'is. Post'e ŝi dir'is:
” Mi pens'as, ke li est'as kontent'a nun. Ke mi est'as for, tiel ke li pov'os forges'i mi'n. ” Kaj ŝi prov'is kred'i tio'n. Sed en si'a kor'o ŝi sci'is, ke ne est'as tiel. En la nokt'o ŝi sonĝ'is, ke Matiso sid'as sol'a en la mal'lum'a nigr'a arb'ar'o kaj plor'as tiel, ke far'iĝ'is font'o ĉe li'a'j pied'o'j. Kaj en la profund'o de la font'o ŝi mem sid'is kaj est'is de'nov'e et'ul'in'o kaj lud'is kun pin'konus'o'j kaj ŝton'o'j, kiu'j'n ŝi ricev'is de li.
Fru'e en la post'a maten'o ili ir'is al la river'o por vid'i, ĉu est'as fiŝ'o'j en la ret'o.
” Fiŝ'o'j'n oni dev'as for'pren'i antaŭ la kukol'a kri'o, ” Ronjo dir'is. Ŝi salt'is vigl'e sur la voj'et'o antaŭ Birk. Et'a kaj mal'larĝ'a est'is la voj'et'o, ĝi serpent'um'is krut'e laŭ la mont'o'flank'o tra arb'ar'o de jun'a'j betul'o'j. Ronjo sent'is la odor'o'n de la delikat'a'j betul'foli'o'j, odor'is bon'e, odor'is printemp'o'n, kaj tio ĝoj'ig'is ŝi'n, tial ŝi salt'is. Mal'antaŭ ŝi ven'is Birk, ankoraŭ ne plen'e vek'iĝ'int'a.
” Ĉu est'as fiŝ'o'j pren'end'a'j ? Jes, ĉu vi ebl'e kred'as, ke la ret'o est'as plen'a ? ” ” En ĉi tiu river'o est'as salm'o'j, ” Ronjo dir'is. ” Strang'e est'us.
se eĉ ne unu en'salt'us ni'a'n ret'o'n. ” ” Kaj strang'e est'us se ne vi, frat'in'o mi'a, baldaŭ salt'os sur'naz'e en la river'o'n. ” ” Est'as mi'a'j printemp'a'j salt'o'j, ” Ronjo dir'is.
Birk rid'is.
” Printemp'a'j salt'o'j, jes, ĉi tiu voj'et'o est'as kiel far'it'a por ili.
Kiu, laŭ vi, komenc'e tret'is ĝi'n ? ” ” Ebl'e Matiso, ” Ronjo dir'is. ” Kiam li loĝ'is en si'a Urs'o'grot'o. Salm'o'n li ŝat'as. Tio'n li ĉiam far'is. ” Kaj ŝi silent'is. Kio'n Matiso ŝat'is aŭ ne ŝat'is, pri tio ŝi ne vol'is pens'i nun. Ŝi memor'is la nokt'a'n sonĝ'o'n, ĝi'n ŝi ankaŭ vol'is forges'i. Sed la pens'o re'ven'is kvazaŭ plej obstin'a ĉeval'muŝ'o, kaj ĝi ne for'las'is ŝi'n. Ne antaŭ ol ŝi vid'is la salm'o'n, kiu barakt'is kaj bril'is en ili'a ret'o. Est'is grand'a salm'o, ĝi pov'os don'i al ili manĝ'o'n dum mult'a'j tag'o'j, kiel Birk dir'is kontent'e, kiam li est'is pren'int'a ĝi'n el la ret'o:
” Frat'in'o mi'a, pro mal'sat'o vi ne mort'os, tio'n mi promes'as. ” ” Ne antaŭ la vintr'o, ” Ronjo dir'is.
Sed ĝis la vintr'o est'is long'a temp'o. Pli da ĉeval'muŝ'a'j pens'o'j ŝi ne vol'is hav'i.
Ili re'ir'is al la grot'o kun la salm'o sen'intest'ig'it'a kaj pend'ant'a en arb'o'fork'o el ŝtorm'fal'it'a betul'o tren'at'a post si. Ĝi est'is lig'it'a al ili'a'j zon'o'j per led'a'j rimen'o'j, kaj kiel tir'ĉeval'o'j antaŭ trunk'tren'aĵ'o ili streb'is supr'e'n laŭ la voj'et'o kun ĝi. Ili bezon'is la lign'o'n. El ĝi ili pov'is far'i lign'a'j'n uj'o'j'n kaj ali'a'j'n util'aĵ'o'j'n, ili pens'is.
Birk sen'branĉ'ig'is la betul'o'n. Sed la hak'il'o ek'glit'is, kiam li far'is tio'n, kaj sang'is vund'o sur li'a pied'o. Est'is sang'o'spur'o'j post li sur la voj'et'o, sed li ne atent'is tio'n.
” Ne est'as sent'ind'a, las'u la vund'o'n sang'i, ĝis ĝi lac'iĝ'os. ” ” Ne est'u tiel fier'aĉ'a, ” Ronjo dir'is. ” Ebl'e ven'os urs'eg'o kaj ĉirkaŭ'flar'os vi'a'j'n spur'o'j'n kaj vol'os sci'i kie trov'iĝ'as tia bon'gust'a manĝ'aĵ'o. ” Birk rid'is.
” Tio'n mi montr'os al ĝi per lanc'o en mi'a man'o. ” ” Loviso, ” Ronjo dir'is pens'em'e, ” ŝi kutim'as sur'met'i sek'a'n sfagn'o'n, kiam sang'as. Mi kred'as, ke ni dev'as hav'ig'i proviz'o'n da ĝi, ĉar oni neniam sci'as, kiam vi intenc'as hak'vund'i pied'o'n de'nov'e. ” Ŝi hav'ig'is tut'a'j'n plen'brak'o'j'n da sfagn'o kaj port'is hejm'e'n de la arb'ar'o mem. Kaj tio ne est'is la last'a foj'o. Dum long'a temp'o ili far'is neni'o'n ali'a'n — ili manĝ'is salm'o'n kaj far'is lign'a'j'n uj'o'j'n. Hak'i krud'pec'o'j'n ne est'is mal'facil'e, tio'n ili far'is altern'e, kaj neni'u ek'hav'is hak'vund'o'n. Baldaŭ ili hav'is kvin bon'eg'a'j'n lign'o'pec'o'j'n, kaj nur rest'is kav'ad'o por ke ili far'iĝ'u pelv'o'j. Ĝust'e tiom ili hav'u, ili decid'is. Sed jam la tri'a'n tag'o'n Ronjo demand'is:
” Kio'n vi opini'as plej mal'bon'a, Birk ? Ĉu frit'it'a'n salm'o'n aŭ vezik'o'j'n sur la man'o'j ? ” Tio'n Birk ne pov'as respond'i, li dir'is, ĉar ambaŭ afer'o'j est'as sam'e mal'bon'a'j.
” Sed unu afer'o'n mi sci'as, ni dev'us est'i hav'int'a'j i'a'n spec'o'n de skulpt'il'o. Nur per tranĉ'il'o ĉi tio est'as sklav'labor'o. ” Sed ili ne hav'is ali'a'n il'o'n, kaj ili ambaŭ kun'help'is altern'e, grat'is kaj skrap'is ĝis ili fin'e ek'hav'is i'o'n, kio simil'is al pelv'o.
” Pli da tia'j mi ne far'os en mi'a viv'o, ” dir'is Birk. ” Nun mi nur akr'ig'os la tranĉ'il'o'n la last'a'n foj'o'n. Don'u ĝi'n. ” ” La tranĉ'il'o'n, ” Ronjo dir'is. ” Ĝi'n vi mem hav'as. ” Birk sku'is la kap'o'n.
” Ne, vi last'foj'e hav'is ĝi'n. Don'u ĝi'n al mi. ” ” Mi ne hav'as la tranĉ'il'o'n, ” Ronjo dir'is. ” Ĉu vi ne aŭd'as, kio'n mi dir'as ? ” ” Kie'n vi do met'is ĝi'n ? ” Ronjo koler'iĝ'is.
” Kie'n vi met'is ĝi'n ? Est'is vi, kiu last'foj'e uz'is ĝi'n. ” ” Jen vi mensog'is, ” Birk dir'is.
Silent'e kaj indign'it'e ili serĉ'is la tranĉ'il'o'n. Ĉie, en la grot'o de'nov'e kaj ekster'e sur la plat'ŝton'o. Kaj de'nov'e en la grot'o kaj ekster'e. Sed ĝi ne est'is ie. Birk mal'varm'e rigard'is Ronjon.
” Mi kred'as, ke mi dir'is al vi, ke sen tranĉ'il'o oni ne pov'as viv'i en la arb'ar'o. ” ” Tiam vi ne dev'us est'i perd'int'a ĝi'n, ” Ronjo dir'is. ” Krom'e vi est'as fekul'o, kiu kulp'ig'as ali'a'j'n, kiam vi mem okaz'ig'is mal'facil'aĵ'o'j'n. ” Birk pal'iĝ'is pro koler'o.
” Ho jes, jen vi de'nov'e est'as, rab'ist'a fil'in'o. Vi est'as ĉiam la sam'a, mi rimark'as. Kaj kun vi oni viv'u kun'e. ” ” Tio'n vi ne dev'as, Borkarabisto, ” Ronjo dir'is. ” Kun'viv'u kun vi'a tranĉ'il'o, vi. Se vi pov'as trov'i ĝi'n. Krom'e, ir'u funel'e'n ! ” Ŝi for'las'is li'n kun larm'o'j de koler'eg'o ŝpruc'ant'a'j el la okul'o'j. Nun ŝi ir'os en la arb'ar'o'n, por ke ŝi ne vid'u li'n. Neniam plu ŝi vol'as vid'i li'n, neniam plu parol'i eĉ unu vort'o'n kun li.
Birk vid'is ŝi'n mal'aper'i. Tio koler'ig'is li'n eĉ pli, kaj li kur'is post ŝi.
” La harpi'o'j pren'u vi'n. Al ili vi aparten'as. ” Li vid'is la sfagn'o'n sur la plat'ŝton'o. Est'is stult'a el'pens'o de Ronjo, kaj li pied'puŝ'is ĝi'n.
Sub la sfagn'o kuŝ'is la tranĉ'il'o. Birk long'e fiks'rigard'is ĝi'n antaŭ ol li pren'is ĝi'n. Ili ja tiel zorg'em'e tra'serĉ'is la sfagn'o'n.
Kiel la tranĉ'il'o nun pov'as kuŝ'i tie, kaj kiu kulp'as pri tio, ke ĝi kuŝ'as tie ?
Est'is ĉiu'kaz'e Ronjo, kiu al'port'is la sfagn'o'n, tio'n li sci'is.
Ceter'e ŝi est'is mal'just'a kaj stult'a kaj ne'toler'ebl'a. Ali'e li est'us, pov'int'a post'kur'i ŝi'n kaj rakont'i, ke la tranĉ'il'o re'aper'is. Sed laŭ li ŝi rest'u en la arb'ar'o, ĝis ŝi lac'iĝ'os kaj de'nov'e far'iĝ'os hom'a.
Li pren'is la tranĉ'il'o'n. Post'e li sid'is kaj spert'is kiel bon'e ĝi kuŝ'as en li'a man'o. Bon'eg'a tranĉ'il'o ĝi est'as, kaj ĝi ne plu est'as perd'it'a.
Mal'aper'int'a est'is nur la koler'o. Ĝi for'blov'iĝ'is dum li okup'is si'n pri la tranĉ'il'o. Do, nun li dev'as est'i kontent'a. Li ja hav'is si'a'n tranĉ'il'o'n. Sed Ronjo est'is for. Ĉu pro tio li hav'as strang'a'n prem'sent'o'n en la brust'o ?
Kun'viv'u kun vi'a tranĉ'il'o, vi. Tiel ŝi est'is dir'int'a. Li de'nov'e koler'iĝ'is. Kie ŝi do nun viv'u sol'a ? Ja ne est'as li'a afer'o, ŝi pov'as ir'i kie'n ajn, laŭ plaĉ'o. Sed se ŝi ne re'ven'os, kaj tio sufiĉ'e baldaŭ, ŝi dev'as kulp'ig'i si'n mem. Tia'kaz'e la Urs'o'grot'o sen'kompat'e est'os ferm'it'a al ŝi. Tio'n li tre volont'e est'us sci'ig'int'a. Sed li ne intenc'as post'kur'i ŝi'n en la arb'ar'o por tio'n rakont'i. Post iom da temp'o ŝi cert'e re'ven'os por ek'loĝ'i kun li, sed tiam li dir'os:
” Vi dev'us est'i re'ven'int'a pli fru'e. Nun est'as tro mal'fru'e. ” Li dir'is tio'n laŭt'e por aŭd'i kiel son'as, kaj li ek'trem'is. Kia'j vort'o'j al iu, kiu est'u li'a frat'in'o. Sed ŝi ja mem elekt'is. Li ne est'is for'pel'int'a ŝi'n.
Li manĝ'is iom da salm'o, dum li atend'is. Salm'o est'as mir'ind'e bon'gust'a la tri - kvar unu'a'j'n foj'o'j'n, kiam oni manĝ'as ĝi'n.
Sed nun post la dek'a foj'o la pec'o'j ŝvel'iĝ'is en li'a buŝ'o kaj est'is apenaŭ en'glut'ebl'a'j.
Sed tamen est'is manĝ'o. Kio'n manĝ'as tiu, kiu ĉirkaŭ'vag'as en la arb'ar'o, kio'n manĝ'is Ronjo ? Ebl'e radik'o'j'n kaj verd'a'j'n foli'o'j'n, se ŝi pov'as trov'i iu'j'n. Sed ankaŭ tio ne est'is li'a afer'o.
Ŝi ir'u tie, ĝis ŝi for'velk'os. Ĉar, ĉu ne tio'n ŝi vol'is, ĉar ŝi ne re'ven'as ?
La hor'o'j pas'is kaj ili est'is strang'e mal'plen'a'j sen Ronjo. Li ne pov'is ek'pens'i i'o'n por far'i, kiam ŝi ne est'is tie. Kaj la prem'o en la brust'o nur pli'fort'iĝ'is.
Li vid'is nebul'o'n lev'iĝ'i super la river'o. Tiam li ek'memor'is tiu'n foj'o'n antaŭ long'e, kiam ili batal'is kun la sub'ter'a'j por Ronjo. Li neniam parol'is pri tio post'e, kaj ŝi cert'e ne sci'is, ke ŝi est'as tia hom'o, kiu log'as la sub'ter'a'j'n. Kiel mal'just'a ŝi est'is al li tiam. Mord'i li'a'n vang'o'n, tio'n ŝi far'is, tiel ke li ankoraŭ hav'as post'sign'o'n. Sed li tamen ŝat'is ŝi'n, jes, jam la unu'a'n foj'o'n kiam li vid'is ŝi'n, li ŝat'is ŝi'n. Sed tio'n ŝi ne sci'is. Tio'n li ankaŭ ne est'is rakont'int'a. Kaj nun est'as tro mal'fru'e. Post tio li dev'as viv'i sol'a en la grot'o. Kun si'a tranĉ'il'o... kiel ŝi pov'is dir'i i'o'n tiel kruel'a'n ? Li volont'e ĵet'us la tranĉ'il'o'n en la river'o'n, se li nur pov'us re'trov'i Ronjon, tio'n li nun sci'is.
Nebul'o super la river'o est'is oft'a vesper'e, tio ne est'is mal'kviet'ig'a. Sed kiu pov'us est'i cert'a, li pens'is, ke ĝi ne ĝust'e ĉi'vesper'e lev'iĝ'as kaj dis'vast'iĝ'as super la arb'ar'o'n. Tiam ebl'e la sub'ter'a'j pov'as ven'i el si'a'j mal'lum'a'j profund'o'j. Kiu pov'os gard'i Ronjon kontraŭ ili'a'j vok'o'j ? Ankaŭ tio ne plu est'as li'a afer'o. Sed est'u kiel ajn kun tio, nun li ne plu pov'as atend'i. Li dev'as ir'i en la arb'ar'o'n, li dev'as trov'i Ronjon.
Li kur'is ĝis li spir'eg'is. Ĉie li serĉ'is ŝi'n en la voj'et'o'j kaj en la lok'o'j, kie li kred'is, ke ŝi pov'us est'i. Li vok'is ŝi'a'n nom'o'n ĝis li tim'iĝ'is pro la propr'a voĉ'o, kaj tim'is al'log'i la sci'vol'em'a'j'n kruel'a'j'n harpi'o'j'n.
La harpi'o'j pren'u vi'n, tiel li est'is vok'int'a post ŝi, tio'n li hont'e memor'is. Ĝust'e tio'n ili far'is, ĉar ŝi ne est'is ie. Aŭ ĉu ŝi re'ir'is al la Matiskastelo ? Ebl'e ŝi nun genu'as antaŭ Matiso, pet'as ke li de'nov'e akcept'u ŝi'n kiel infan'o'n. Ŝi neniam pet'e re'ven'os al la Urs'o'grot'o, ne, Matison ŝi sopir'is, tio est'is rimark'ebl'a. Kvankam ŝi ne vol'is tio'n mal'kaŝ'i al Birk. Do, supoz'ebl'e ŝi ĝoj'as, ĉar ŝi ek'hav'is kaŭz'o'n for'las'i la Urs'o'grot'o'n kaj tiu'n, kiu dev'us est'i ŝi'a frat'o.
Ne util'is plu serĉ'i. Nun li dev'as rezign'i, li dev'is re'ir'i hejm'e'n al si'a grot'o kaj la sol'ec'o tie, kiom ajn amar'e tio est'is.
La printemp'a vesper'o est'is bel'eg'a kiel di'a mirakl'o, sed Birk ne percept'is tio'n. Li ne sent'is la odor'o'j'n de la vesper'o kaj ne aŭd'is la bird'o'kant'ad'o'n. Li ne rimark'is herb'o'j'n kaj flor'o'j'n, li nur sent'is kiel dolor'as en li ĉagren'o. Tiam li aŭd'is for'a'n hen'ad'o'n de ĉeval'o en mort'angor'o. Li kur'is tie'n kaj aŭd'is, al'proksim'iĝ'ant'e, pli kaj pli sovaĝ'a'n hen'ad'o'n. Kaj li ek'vid'is ĉeval'o'n en mal'dens'ej'o inter la abi'o'j. Est'is ĉeval'in'o, ŝi fort'e sang'is el ŝir'vund'o sur la brust'o. Ŝi ek'tim'is antaŭ Birk, sed ne fuĝ'is, nur hen'is pli angor'e, kvazaŭ ŝi pet'us help'o'n kaj gard'o'n en si'a danĝer'o.
” Vi kompat'ind'ul'in'o, ” Birk dir'is. ” Kiu trakt'is vi'n tiel mal'bon'e ? ” En la sam'a moment'o li vid'is Ronjon. Ŝi ven'is kur'eg'ant'e el inter la arb'o'j kaj al'ir'is li'n kun vizaĝ'o mal'sek'a pro larm'o'j.
” Ĉu vi vid'is la urs'o'n ? ” ŝi kri'is. ” Ho Birk, ĝi pren'is kaj mort'ig'is ŝi'a'n id'o'n. ” Ŝi plor'is sen'esper'e, sed Birk pov'is sent'i nur la plej sovaĝ'a'n ĝoj'o'n.
Ronjo viv'as, ŝi'n la urs'o ne tuŝ'is, ankaŭ ne Matiso nek la harpi'o'j for'pren'is ŝi'n de li, kia ĝoj'o !
Sed Ronjo star'is ĉe la ĉeval'in'o kaj vid'is, kiel sang'o flu'as el ŝi. Tiam ŝi aŭd'is la voĉ'o'n de Loviso intern'e de si kaj sci'is, kio dev'as est'i far'at'a. Ŝi vok'is al Birk:
” Rapid'u ! Hav'ig'u sfagn'o'n, ali'e ŝi perd'os ĉiu'n sang'o'n. ” ” Sed vi mem ? Vi ja ne pov'as rest'i ĉi tie kun rab'urs'eg'o viv'minac'e proksim'e. ” ” Rapid'u ! ” kri'is Ronjo. ” Mi dev'as rest'i ĉe la ĉeval'in'o, ŝi bezon'as konsol'o'n. Kaj sfagn'o'n. Sed rapid'e. ” Kaj Birk kur'is. Dum li'a for'est'o Ronjo ten'is la kap'o'n de la ĉeval'in'o inter si'a'j man'o'j. Ŝi murmur'is laŭ pov'o vort'o'j'n de konsol'o, kaj la ĉeval'in'o star'is sen'mov'a kvazaŭ ŝi aŭskult'us.
Ŝi ne plu hen'is, ebl'e ŝi est'is tro mal'fort'a. Jen kaj jen fort'eg'a trem'o tra'ir'is ŝi'a'n korp'o'n. Est'is terur'a vund'o, kiu'n la urs'o dis'fend'is. Kompat'ind'a ĉeval'in'et'o, ŝi est'is prov'int'a defend'i si'a'n id'o'n, sed nun ĝi est'is mort'a. Kaj ebl'e ŝi sent'is kiel la viv'o mal'rapid'e for'gut'as ankaŭ el ŝi mem. Nun est'as krepusk'o, baldaŭ la nokt'o ven'os, kaj la maten'o'n ĉi tiu ĉeval'in'o ne vid'os, se Birk ne re'ven'os antaŭ ol est'os tro mal'fru'e.
Sed li ven'is. Kun plen'brak'o da sfagn'o. Kaj pli kar'a'n aper'aĵ'o'n Ronjo neniam vid'is, tio'n li ek'sci'os iam, sed ne nun.
Nun urĝ'is.
Ili kun'help'is unu la ali'a'n prem'i sfagn'o'n al la vund'o kaj vid'is kiel rapid'e la sfagn'o tra'sang'iĝ'is. Tiam ili al'don'is pli da sfagn'o kaj fiks'is ĝi'n per si'a'j led'o'rimen'o'j sur la brust'o de la ĉeval'in'o. Ŝi star'is sen'mov'a kaj las'is, ke tio okaz'u, kvazaŭ ŝi kompren'us, kio'n ili far'as. Sed mal'antaŭ la plej proksim'a abi'o pugoniĉjo ne'atend'it'e aper'is, kaj li ne kompren'is.
” Ki - kial ili far'as tia'manier'e, ” li dir'is mal'gaj'et'e.
Sed Ronjo kaj Birk ĝoj'is ek'vid'ant'e li'n. Tiam ili sci'is, ke la urs'o for'kur'is. Urs'o kaj lup'o abomen'as ĉia'spec'a'j'n sub'ter'ul'o'j'n; neniu'j pugoniĉjoj, neniu'j harpi'o'j kaj griz'gnom'o'j tim'is rab'o'best'o'j'n, la nur'a odor'o de sub'ter'ul'o est'is sufiĉ'a por ke urs'o sen'bru'e mal'aper'u en la profund'a'n arb'ar'o'n.
” Ĉev - ev - evalido, jen vid'u, ” dir'is la pugoniĉjo. ” Plu ne est'as. Fin'o. Ne plu kur'as. ” ” Tio'n mi sci'as, ” Ronjo dir'is mal'gaj'e.
Ili rest'is ĉe la ĉeval'in'o tiu'n nokt'o'n. Sen'dorm'a'n kaj mal'varm'a'n nokt'o'n ili hav'is, sed tio ne grav'is. Ili sid'is unu apud la ali'a sub dens'a abi'o, kaj ili inter'parol'is pri mult'a'j afer'o'j, sed ne pri si'a kverel'o. Est'is kiel se ili est'us ĝi'n forges'int'a'j. Ronjo prov'is rakont'i kiel ŝi vid'is la urs'o'n mort'ig'i la ĉeval'id'o'n, sed silent'is. Est'is tro mal'facil'e.
Nokt'o'mez'e ili ŝanĝ'is sfagn'o'n sur la vund'o. Post'e ili iom dorm'is kaj vek'iĝ'is kiam komenc'is lum'iĝ'i.
” Rigard'u, la sang'o'flu'o ĉes'is, ” Ronjo dir'is. ” La sfagn'o est'as sek'a. ” Ili ek'ir'is hejm'e'n al la grot'o. La ĉeval'in'o'n ili kun'pren'is lig'it'a, ili ne pov'is las'i ŝi'n sol'a. Dolor'o'j'n ŝi hav'is kaj mal'facil'e ir'is, sed ŝi mem'vol'e sekv'is ili'n.
” Grimp'i sur mont'o'j, tio'n ŝi ne pov'as eĉ kiam ŝi est'as san'a, ” dir'is Birk. ” Kie'n ni met'u ŝi'n ? ” Proksim'e al la grot'o inter abi'o'j kaj betul'o'j est'is kaŝ'it'a font'o, kiu don'is al ili akv'o'n. Tie oni met'is la ĉeval'in'o'n. ” Trink'u por ke vi hav'u nov'a'n sang'o'n, ” Ronjo dir'is.
La ĉeval'in'o trink'is profund'e kaj long'e. Post'e Birk lig'is ŝi'n ĉe betul'o.
” Ŝi dev'as rest'i ĉi tie, ĝis la vund'o est'os kurac'it'a. Kaj ĉi tie'n urs'o ne ven'as, tio'n mi pov'as promes'i. ” Ronjo kares'is la ĉeval'in'o'n.
” Ne mal'ĝoj'u tiel, ” ŝi dir'is. ” Vi ricev'os nov'a'n id'o'n ven'ont'jar'e. ” Tiam ŝi ek'vid'is, ke lakt'o gut'as el la mam'o de la ĉeval'in'o.
” Tiu'n lakt'o'n vi'a ĉeval'id'o dev'us hav'i, ” Ronjo dir'is. ” Sed nun vi anstataŭ'e don'u ĝi'n al ni. ” Ŝi hav'ig'is la lign'a'n uj'o'n el la grot'o, nun ĝi est'is taŭg'a. Ŝi melk'is la ĉeval'in'o'n kaj ricev'is plen'a'n uj'o'n da lakt'o. Por la ĉeval'in'o est'is facil'ig'o de la streĉ'it'a mam'o, kaj Birk ĝoj'is pro la lakt'o.
” Ni ek'hav'is dom'best'o'n, ” li dir'is. ” Kaj ni dev'as don'i al ŝi nom'o'n. Kiu'n nom'o'n vi propon'as ? ” ” Mi dezir'as, ke ŝi'a nom'o est'u Viv'a. Kiam Matiso est'is infan'o, li hav'is ĉeval'in'o'n kun tia nom'o. ” Kaj ili inter'konsent'is, ke tio est'as taŭg'a nom'o por ĉeval'in'o, ĉeval'in'o, kiu ne mort'os. Viv'a viv'os, tio'n oni nun pov'is vid'i. Ili kolekt'is herb'o'n kaj don'is al ŝi kaj ŝi manĝ'is kun bon'a apetit'o. Tiam ili sent'is si'a'n propr'a'n mal'sat'o'n, ili dev'is ir'i hejm'e'n al la grot'o por ricev'i i'o'n manĝ'ebl'a'n. Sed Viv'a turn'is la kap'o'n kaj rigard'is mal'trankvil'e post ili, kiam ili for'las'is ŝi'n.
” Ne tim'u, ” Ronjo dir'is. ” Ni baldaŭ re'ven'os. Kaj vi hav'u dank'o'n pro la lakt'o, kiu'n ni ricev'is. ” Est'is ĉiel'a feliĉ'o hav'i lakt'o'n, freŝ'a'n kaj mal'varm'ig'it'a'n per mal'varm'a font'akv'o. Ili sid'is sur la plat'ŝton'o ekster la grot'o kaj manĝ'is si'a'n pan'o'n kaj trink'is si'a'n lakt'o'n kaj vid'is la sun'o'n lev'iĝ'i al nov'a tag'o.
” Est'as domaĝ'e, ke la tranĉ'il'o mal'aper'is, ” Ronjo dir'is.
Tiam Birk fin'e el'tir'is la tranĉ'il'o'n kaj met'is ĝi'n en ŝi'a'n man'o'n.
” Est'as bon'e, ke ĝi re'aper'is. Ĝi kuŝ'is sub la sfagn'o kaj atend'is, dum ni kri'eg'is kaj kverel'is. ” Ronjo long'e sid'is silent'a. Post'e ŝi dir'is:
” Ĉu vi sci'as pri kio mi sid'as kaj pens'as ? Jes, mi pens'as kiel facil'e tio pov'as iĝ'i detru'it'a tut'e sen'bezon'e. ” ” Post tio ni gard'u ni'n kontraŭ sen'bezon'o, ” Birk dir'is. ” Sed ĉu vi sci'as, kio'n mi sid'as ĉi tie kaj pri'pens'as ? Mi pens'as, ke vi valor'as pli ol mil tranĉ'il'o'j. ” Ronjo rigard'is li'n kaj rid'et'is.
” Nun vi tamen est'as pli frenez'a ol permes'at'e. ” Tio'n Loviso kutim'is dir'i al Matiso kelk'foj'e.
La tag'o'j pas'is. Printemp'o far'iĝ'is somer'o, la varm'o ven'is.
Kaj ven'is pluv'o. Tag'e kaj nokt'e akv'o torent'is sur la arb'ar'o'n kaj ĝi trink'is si'n freŝ'a kaj verd'a kiel neniam pli fru'e. Kaj kiam la pluv'o mal'aper'is kaj la sun'o ven'is la arb'ar'o vapor'is en la somer'a varm'o, tiel ke ŝi dev'is demand'i al Birk, ĉu li kred'as, ke tiom da bon'odor'o pov'as ekzist'i en ali'a'j arb'ar'o'j sur la ter'o.
Tio'n li ne kred'as, li dir'is.
La vund'o de Viv'a jam de long'e est'is kurac'it'a. Ili jam las'is ŝi'n liber'a, kaj nun ŝi de'nov'e viv'is inter la sovaĝ'a'j ĉeval'o'j. Sed ili tamen ricev'is ŝi'a'n lakt'o'n. Dum la vesper'o'j ŝi'a ar'o trov'iĝ'is proksim'e al la grot'o, kaj ĉiu'vesper'e Ronjo ir'is en la arb'ar'o'n kaj vok'is ŝi'n. Ŝi respond'is per hen'ad'o por mal'kaŝ'i, kie ŝi est'as. Ŝi volont'e las'is si'n melk'i.
Ankaŭ la ali'a'j en la ar'o baldaŭ ne plu tim'is la hom'id'o'j'n.
Kelk'foj'e ili sci'vol'em'e ven'is rigard'i, kiam Viv'a est'is melk'at'a.
Pli strang'a'n ag'o'n ili cert'e neniam vid'is. Fripon'o kaj Sovaĝ'ul'o ven'is oft'e kaj est'is tiel al'trud'em'a'j, ke Viv'a klin'is la orel'o'j'n mal'antaŭ'e'n kaj pen'is buŝ'kapt'i ili'n. Sed tio'n ili tut'e mal'atent'is. Ili daŭr'ig'is petol'em'e puŝ'i unu la ali'a'n kaj far'i furioz'a'j'n salt'o'j'n, ili ja est'is jun'a'j kaj vol'is lud'i. Kaj subit'e ili galop'is kaj mal'aper'is en la arb'ar'o'n.
Sed jam la post'a'n vesper'o'n ili de'nov'e est'is tie. Nun oni pov'is parol'i al ili. Fin'e ili ankaŭ permes'is kares'o'j'n. Ronjo kaj Birk kares'is ili'n oft'e, kaj ili eĉ ŝajn'is ŝat'i tio'n. Tamen est'is dum la tut'a temp'o en ili'a'j okul'o'j mild'a malic'petol'em'o, kvazaŭ laŭt'e ili pens'us: ” Ni'n vi ne tromp'as. ” Sed unu vesper'o'n Ronjo dir'is: ” Se mi dir'is, ke mi rajd'os, tiam mi ankaŭ rajd'os. ” Birk laŭ'vic'e melk'is, kaj Fripon'o kaj Sovaĝ'ul'o star'is tre proksim'e kaj rigard'is.
” Ĉu vi aŭd'is, kio'n mi dir'is ? ” La demand'o'n ŝi direkt'is al Fripon'o, kaj tuj ŝi ek'kapt'is li'a'j'n kol'har'o'j'n kaj sving'is si'n sur li'a'n dors'o'n. Li for'ĵet'is ŝi'n, sed ne tiel facil'e kiel pas'int'foj'e. Nun ŝi est'is prepar'it'a kaj sci'is kiel trakt'i li'n. Li dev'is long'e batal'i por liber'iĝ'i de ŝi, sed fin'e li sukces'is, kaj kun kri'eg'o de koler'o ŝi fal'is ter'e'n. Ŝi ek'star'is preskaŭ sen'difekt'a kaj frot'is si'a'j'n dolor'ant'a'j'n kubut'o'j'n.
” Fripon'o vi est'as kaj rest'as, ” ŝi dir'is. ” Sed ankoraŭ'foj'e mi cert'e re'ven'os. ” Kaj tio'n ŝi far'is. Ĉiu'n vesper'o'n post la melk'ad'o ili prov'is, ŝi kaj Birk, eduk'i Fripon'o'n kaj Sovaĝ'ul'o'n, por ke ili hav'u pli bon'a'j'n mor'o'j'n. Sed eduk'ad'o ne efik'is sur tiu'j monstr'o'j, kaj kiam ĵet'it'a sufiĉ'e mult'foj'e ŝi dir'is:
” Nun ne est'as iu lok'o sur mi'a korp'o, kiu ne dolor'as. ” Ŝi ek'puŝ'is Fripon'o'n. ” Kaj tio est'as vi'a kulp'o, fekul'o. ” Sed Fripon'o star'is kviet'e kaj ŝajn'is tut'e kontent'a kun si mem. Ŝi vid'is kiel Birk ankoraŭ batal'as kun Sovaĝ'ul'o, sed Birk est'is fort'a kaj ten'is si'n sur la dors'o, jes ver'e, li rest'is tie, ĝis Sovaĝ'ul'o lac'iĝ'is kaj halt'is.
” Rigard'u Ronjo, ” Birk kri'is. ” Li star'as kviet'e. ” Sovaĝ'ul'o hen'is mal'kviet'e, sed sen'mov'a li star'is kaj Birk kares'is li'n kaj laŭd'is li'n sen'moder'e, tiel ke Ronjo fin'e dev'is en'miks'iĝ'i.
” En anim'o kaj kor'o ankaŭ li est'as fekul'o, tio'n vi sci'as. ” Koler'ig'is ŝi'n ke Birk obe'ig'is la Sovaĝ'ul'o'n, dum ŝi ne venk'is Fripon'o'n. Kaj koler'ig'is ŝi'n eĉ pli mult'e, ke Birk la proksim'a'j'n vesper'o'j'n las'is ŝi'n melk'i sol'a, dum li mem sur la dors'o de Sovaĝ'ul'o rajd'is ĉirkaŭ ŝi en mal'vast'a'j rond'o'j, dum ŝi melk'is genu'ant'e. Nur por montr'i kiel suveren'a ĉeval'ist'o li est'as.
” Blu'aĵ'o'j aŭ ne, ” dir'is fin'e Ronjo, ” atend'u ĝis kiam mi fin'melk'is, tiam okaz'os rajd'o. ” Kaj tiel est'is. Tie ir'is Fripon'o, sci'ant'a neni'o'n, kaj subit'e li hav'is Ronjon sur si'a dors'o. Tio'n li ne vol'is, per plen'a fort'o li prov'is for'ĵet'i ŝi'n, kaj li far'iĝ'is kaj tim'em'a kaj koler'a, kiam li rimark'is, ke li ne sukces'as. Ne, ĉi'foj'e vi ne sukces'os, tio'n Ronjo est'is decid'int'a. Ŝi fort'e kapt'is li'a'j'n kol'har'o'j'n, ŝi prem'eg'is per la genu'o'j, kaj ŝi rest'is sur la dors'o. Tiam Fripon'o kur'eg'is rekt'e en la arb'ar'o'n, tiel ke la abi'branĉ'o'j kaj la pin'fask'o'j sibl'is ĉirkaŭ ŝi'a'j orel'o'j, per eg'a ek'tim'o li el'man'iĝ'is, kaj ŝi kri'is terur'it'a:
” Help'u ! Ir'as funel'e'n. Help'u ! ” Sed Fripon'o perd'is ĉiu'n prudent'o'n. Li furioz'is kvazaŭ li vol'is eksplod'ig'i si'n. Ronjo atend'is ĉiu'n moment'o'n, ke ŝi fal'os kaj romp'os la nuk'o'n.
Tiam Birk galop'e sekv'is sur Sovaĝ'ul'o. Kaj tiu ĉeval'o est'is sen'kompar'a rapid'kur'ant'o, baldaŭ li est'is apud Fripon'o kaj post'e pas'is li'n, kiam Birk abrupt'e halt'ig'is li'n. Fripon'o, kiu kun plen'a rapid'ec'o sekv'is, dev'is abrupt'e ek'halt'i, kaj Ronjo flug'is du'on'voj'e super li'a kap'o. Sed ŝi de'nov'e al'kroĉ'ig'is kaj rekt'ig'is si'n, kaj Fripon'o star'is tie konfuz'it'a. Nun li ĉes'is furioz'i. La ŝaŭm'o gut'is kaj li trem'is en ĉiu'j membr'o'j. Sed Ronjo kares'is li'n kaj laŭd'is li'n super'mezur'e pri li'a kur'ad'o, tio kviet'ig'is li'n.
” Sed efektiv'e vi dev'us hav'i frap'o'n sur vi'a buŝ'aĉ'o, ” ŝi dir'is.
*Est'as mirakl'o, ke mi viv'as. ”.
” Est'as pli grand'a mirakl'o, ke ni rajd'is, ” Birk dir'is. ” Rigard'u, nun tiu'j du monstr'o'j fin'e sci'as kiel dev'as okaz'i, kaj kiu decid'as. ” En plej kviet'a trot'ad'o ili re'rajd'is al Viv'a, hav'ig'is ŝi'a'n lakt'o'n kaj las'is Fripon'o'n kaj Sovaĝ'ul'o'n ĝu'i propr'a'j'n lud'o'j'n. Kaj ili hejm'e'n'ir'is al si'a grot'o.
” Birk, ” Ronjo dir'is, ” ĉu vi rimark'is, ke Viv'a melk'as mal'pli nun ? ” ” Jen nov'a id'o cert'e sur'voj'as, ” kred'is Birk. ” Kaj tiam ŝi baldaŭ tut'e ĉes'os melk'i. ” ” Tiam ni de'nov'e dev'os trink'i nur font'akv'o'n, ” Ronjo dir'is.
” Kaj sen pan'o ni ankaŭ dev'os viv'i baldaŭ. ” La farun'o, kiu'n Ronjo kun'port'is de si'a hejm'o, el'ĉerp'iĝ'is.
Ili jam bak'is la last'a'j'n mal'mol'a'j'n kuk'o'j'n sur la varm'ig'it'a'j ŝton'o'j de la fajr'o. Ankoraŭ est'is pan'o en la grot'o, sed baldaŭ ili est'os tut'e sen'pan'a'j. Mal'sat'i ili tamen ne bezon'os, est'as mult'a'j lag'et'o'j plen'a'j de fiŝ'o'j, la arb'ar'bird'o'j ankaŭ est'as mult'a'j. Tetra'o'n aŭ urogal'o'n ili ĉiam pov'os kapt'i, se minac'os mal'sat'o. Herb'o'j'n kaj verd'a'j'n foli'o'j'n, kiu'j taŭg'as por manĝ'o, Ronjo kolekt'is kiel Loviso instru'is ŝi'n. Kaj nun frag'o'j est'is matur'a'j. Ruĝ'a'j kaj mult'a'j ili bril'is ĉie sur la de'blov'ej'o'j, baldaŭ ankaŭ la mirtel'o'j ven'os.
” Ne, mal'sat'i ni ne bezon'as, ” Ronjo dir'is. ” Sed la unu'a'n tag'o'n sen pan'o kaj sen lakt'o, ĝi'n mi ne ŝat'as. ” Kaj tiu tag'o ven'is pli fru'e ol ili atend'is. Viv'a respond'is fidel'e, kiam oni vok'is ŝi'n en la vesper'o'j, sed ŝi ne plu ŝat'is, ke oni melk'is ŝi'n, tio est'is rimark'ebl'a. Fin'e Ronjo pov'is ricev'i nur kelk'a'j'n gut'o'j'n kaj Viv'a klar'e montr'is, ke nun dev'as sufiĉ'i.
Ronjo pren'is ŝi'a'n kap'o'n inter si'a'j man'o'j kaj rigard'is en ŝi'a'j'n okul'o'j'n.
” Vi hav'u dank'o'n Viv'a, por tiu ĉi temp'o. Ven'ont'somer'e vi hav'os nov'a'n id'o'n, ĉu vi sci'as tio'n ? Kaj tiam vi de'nov'e hav'os lakt'o'n, sed ĝi'n vi'a id'o hav'u, ne ni. ” Ronjo kares'is la ĉeval'in'o'n. Ŝi vol'is kred'i, ke Viv'a kompren'is ŝi'a'j'n vort'o'j'n, kaj ŝi dir'is al Birk:
” Ankaŭ vi dank'u ŝi'n. ” Kaj tio'n Birk far'is. Long'e ili rest'is ĉe ŝi kaj kiam ili for'las'is ŝi'n, ŝi post'sekv'is kelk'a'j'n paŝ'o'j'n en la lum'a somer'a vesper'o.
Est'is kvazaŭ ŝi kompren'us, ke nun est'as fin'o de tiu strang'a tra'viv'aĵ'o, kiu'n ŝi hav'is, kiu tut'e ne simil'is al ŝi'a ver'a ĉeval'viv'o.
La mal'grand'a'j hom'o'j, kiu'j far'is ĉio'n strang'a'n, nun sur'voj'is for de ŝi, kaj ŝi rest'is star'ant'a iom kaj rigard'is post ili, ĝis ili mal'aper'is inter la abi'o'j. Post'e ŝi re'ir'is al si'a ar'o.
Vesper'e ili kelk'foj'e vid'is ŝi'n, kiam ili ven'is rajd'i, kaj se ili vok'is ŝi'a'n nom'o'n ŝi respond'is per hen'o, sed ŝi neniam for'las'is la ar'o'n por ir'i al ili. Sovaĝ'a ĉeval'o ŝi est'is, dom'best'o ŝi neniam est'os.
Sed Fripon'o kaj Sovaĝ'ul'o ven'is fervor'e kur'ant'e, tuj kiam ili ek'vid'is Ronjon kaj Birkon. Nun ili ne sci'is i'o'n pli bon'a'n ol vet'kur'i kun po unu rajd'ant'o sur si'a'j dors'o'j. Kaj Ronjo kaj Birk hav'is ver'a'n amuz'o'n dum si'a'j long'a'j rajd'o'j divers'lok'e en la arb'ar'o'j.
Sed unu vesper'o'n ili est'is atak'at'a'j de sovaĝ'a harpi'o. La ĉeval'o'j est'is konstern'it'a'j pro terur'eg'o. Ili ne las'is si'n manovr'i aŭ direkt'i. Ronjo kaj Birk pov'is nur de'salt'i kaj las'i ili'n kur'i.
Sen rajd'ant'o'j la ĉeval'o'j ne dev'is tim'i. La hom'o'j'n la harpi'o'j mal'am'is kaj vol'is pun'i, ne la best'o'j'n de la arb'ar'o.
Sed por Ronjo kaj Birk nun est'is danĝer'e. Ili kur'eg'is tim'eg'ant'a'j, ĉiu en si'a direkt'o. Ili'n ambaŭ la harpi'o ne pov'is kapt'i, sed tio'n ŝi, pro si'a stult'ec'o tamen vol'os prov'i, tio'n ili sci'is.
Kaj tio est'is ili'a sav'o. Dum ŝi ĉas'is Birkon, Ronjo pov'is for'kur'i. Por Birk est'is pli mal'facil'e. Sed kiam la harpi'o furioz'e serĉ'ad'is Ronjon kaj por moment'o forges'is Birkon, tiam li rapid'e trov'is lok'o'n inter du grand'a'j ŝton'blok'o'j. Tie li sid'is long'e kaj atend'is ĉiu'n sekund'o'n, ke ŝi re'trov'os li'n.
Sed por sovaĝ'a'j harpi'o'j est'as tiel, ke kio'n ili ne vid'as, tio ne ekzist'as. Nun ne est'is hom'o, kiu'n ŝi pov'us ung'o'grat'i kaj ŝi flug'is furioz'a supr'e'n al la mont'o'j por tio'n sci'ig'i al si'a'j kruel'a'j frat'in'o'j.
Birk vid'is ŝi'n mal'aper'i kaj kiam li est'is cert'a, ke ŝi ne re'ven'os, li vok'is Ronjon. Ronjo ramp'is el si'a kaŝ'ej'o sub abi'o kaj ili rond'o'danc'is pro ĝoj'o pri si'a sav'iĝ'o. Kia feliĉ'o, neni'u el ili est'is mort'ig'it'a de sovaĝ'a'j harpi'o'j aŭ pel'it'a en la mont'a'j'n grot'o'j'n por viv'i kiel kapt'it'o.
” En la Matisarbaro oni ne rajt'as tim'i, ” Ronjo dir'is. ” Sed kun sovaĝ'a'j harpi'o'j flug'ad'ant'a'j ĉirkaŭ la orel'o'j est'as mal'facil'e ne tim'i. ” Fripon'o kaj Sovaĝ'ul'o ne est'is en la proksim'ec'o, tial Ronjo kaj Birk dev'is pied'ir'i la long'a'n voj'o'n al la Urs'o'grot'o.
” Sed mi pov'as promen'i la tut'a'n nokt'o'n, se mi ne est'as atak'at'a de sovaĝ'a'j harpi'o'j, ” Birk dir'is.
Ili promen'is tra la arb'ar'o, man'o'n en man'o, kaj mult'e parol'is, gaj'a'j kaj vigl'a'j, kia'j ili est'is post la tim'eg'o. Komenc'is krepusk'iĝ'i, est'is bel'a somer'a vesper'o kaj ili parol'is pri tio, kiel agrabl'e oni pov'as viv'i, eĉ se ekzist'as sovaĝ'a'j harpi'o'j. Kiel mir'ind'e est'is viv'i en la liber'ec'o de la arb'ar'o, tag'e sam'e kiel nokt'e, sub la sun'o, la lun'o kaj la stel'o'j kaj dum la trankvil'a pas'o de la sezon'o'j, en la printemp'o, kiu jam pas'is, en la somer'o kiel nun kaj en la aŭtun'a temp'o, kiu baldaŭ ven'os.
” Sed la vintr'o, ” Ronjo dir'is, kaj post'e ŝi silent'is.
Ili vid'is pugoniĉjojn, krepusk'a'j'n trol'o'j'n kaj griz'gnom'o'j sci'vol'em'e ŝtel'rigard'is jen kaj jen de mal'antaŭ la abi'o'j kaj ŝton'o'j.
” Krepusk'ul'o'j, ” Ronjo dir'is, ” ili viv'as kviet'e ankaŭ vintr'e. ” Ŝi silent'is.
” Frat'in'o mi'a, nun est'as somer'o, ” Birk dir'is.
Kaj Ronjo sent'is, ke kompren'ebl'e tiel est'as.
” Ĉi tiu'n somer'o'n mi cert'e port'os en mi'a memor'o tiel long'e kiel mi viv'os, ” ŝi dir'is.
Birk ĉirkaŭ'rigard'is en la krepusk'a arb'ar'o, kaj li ek'hav'is strang'a'n sent'o'n; kial, tio'n li ne sci'is. Li ne kompren'is ke tio, kio'n li spert'is kiel mal'ĝoj'o en la brust'o, est'is nur la bel'ec'o kaj trankvil'o de la somer'vesper'o, neni'o ali'a.
” Ĉi tiu'n somer'o'n, ” li dir'is kaj rigard'is al Ronjo. ” Jes, ĉi tiu'n somer'o'n ni port'os kun ni ĝis la fin'o de la viv'o, tio'n mi sci'as. ” Kaj ili ven'is hejm'e'n al la Urs'o'grot'o. Sur la plat'a ŝton'o ekster la grot'o sid'is Klip'et'o atend'ant'e.
Klip'et'o sid'is tie, plat'naz'a kaj kun hirt'a'j har'o'j kaj barb'o, tia kiel Ronjo ĉiam kon'is li'n. Nun est'is kvazaŭ ŝi neniam est'is hav'int'a pli bel'eg'a'n vid'o'n, kaj kun kri'et'o ŝi brak'um'is li'n.
” Klip'et'o, ho, ĉu vi - vi ven'is ? ” Ŝi est'is tiel ĝoj'a, ke ŝi balbut'is.
” Bel'a vid'aĵ'o ĉi tie, ” dir'is Klip'et'o. ” Oni vid'as la river'o'n kaj la arb'ar'o'n. ” Ronjo rid'is.
” Jes, oni vid'as la river'o'n kaj la arb'ar'o'n. Ĉu pro tio vi ven'is ĉi tie'n ? ” ” Ne, Loviso send'is mi'n kun pan'o, ” Klip'et'o dir'is. Li mal'ferm'is si'a'n led'o'sak'o'n kaj al'pren'is kvin grand'a'j'n rond'a'j'n pan'o'j'n.
Tiam Ronjo de'nov'e ek'kri'is:
” Birk, ĉu vi vid'as ? Pan'o'n ! Ni ricev'is pan'o'n. ” Ŝi pren'is pan'o'n kaj ten'is ĝi'n alt'e, ŝi flar'is la odor'o'n, kaj larm'o'j ven'is en ŝi'a'j'n okul'o'j'n.
” Pan'o de Loviso. Mi est'as forges'int'a, ke tia agrabl'aĵ'o ekzist'as. ” Ŝi romp'is grand'a'n pec'o'n kaj met'is ĝi'n en la buŝ'o'n. Ŝi vol'is don'i ankaŭ al Birk, sed li star'is tie mal'gaj'a kaj sen'vort'a, kaj sen akcept'i pan'o'n li mal'aper'is en la grot'o'n.
” Jes, Loviso diven'is, ke vi dev'as est'i sen pan'o je ĉi tiu temp'o, ” dir'is Klip'et'o.
Ronjo maĉ'is, la gust'o sent'iĝ'is kiel beat'aĵ'o en ŝi'a buŝ'o kaj ĝi ig'is ŝi'n sopir'i al Loviso. Sed nun ŝi dev'is demand'i al Klip'et'o:
” Kiel Loviso sci'is, ke mi trov'iĝ'as en la Urs'o'grot'o ? ” Klip'et'o el'snuf'is.
” Vi ja ne kred'as, ke vi'a patr'in'o est'as stult'a ? Kie ali'e vi est'u ? ” Li rigard'is pens'em'e al ŝi. Tie ŝi sid'is, ili'a Ronjo, ili'a bel'a Ronjeto, kaj nur en'ŝtop'is en si pan'o'n, kvazaŭ tio est'us ĉio, kio interes'as ŝi'n en tiu ĉi viv'o. Nun li dev'as prezent'i si'a'n ver'a'n komisi'o'n, dev'as okaz'i ruz'e, tio'n Loviso est'is dir'int'a, kaj li mal'trankvil'iĝ'is, ĉar tre ruz'a ne est'is Klip'et'o.
” Vi Ronjo, ” li dir'is si'n'gard'e. ” Ĉu vi ne baldaŭ ven'os hejm'e'n ? ” Bru'krak'o aŭd'iĝ'is el la grot'o. Tie est'is iu, kiu aŭskult'is kaj kiu vol'is, ke Ronjo sci'u tio'n.
Sed Ronjo ĝust'e nun interes'iĝ'is nur pri Klip'et'o. Est'is mult'o, kio'n ŝi vol'is demand'i, est'is kvazaŭ ŝi ne pov'us rigard'i li'n.
Mal'e, ŝi direkt'is si'a'n rigard'o'n al la river'o kaj al la arb'ar'o, kaj ŝi demand'is mal'laŭt'e, tiel ke Klip'et'o apenaŭ aŭd'is.
” Kiel est'as en la Matiskastelo nun'temp'e ? ” Kaj Klip'et'o respond'is, kiel ver'e est'is.
” Mal'gaj'e est'as en la Matiskastelo nun'temp'e. Ven'u hejm'e'n, Ronjo. ” Ronjo rigard'is al la river'o kaj la arb'ar'o.
” Ĉu Loviso send'is vi'n por dir'i tio'n ? ” Klip'et'o kap'jes'is.
” Jes, est'as tre mal'facil'e sen vi, Ronjo. Ĉiu'j sopir'as, ke vi ven'u hejm'e'n. ” Ronjo rigard'is al la river'o kaj la arb'ar'o, kaj demand'is mal'laŭt'e:
” Matiso ? Ĉu ankaŭ li sopir'as, ke mi ven'u hejm'e'n ? ” Klip'et'o blasfem'is.
” Tiu satan'a best'o. Kiu sci'as, pri kio li pens'as kaj kio'n li atend'as ? ” Est'iĝ'is silent'a moment'o, post'e Ronjo demand'is:
” Ĉu li iam parol'as pri mi ? ” Klip'et'o turn'is si'n, nun li dev'us est'i ruz'a, tial li silent'is.
” Dir'u, kiel ver'e est'as, ” Ronjo dir'is. ” Ĉu li neniam menci'as mi'a'n nom'o'n ? ” ” Ne, ” Klip'et'o dir'is, kontraŭ'vol'e. ” Kaj neni'u ali'a rajt'as far'i tio'n, tiel ke li aŭd'as ĝi'n. ” Diabl'e, nun li est'is dir'int'a tio'n, kio'n Loviso vol'is, ke li pri'silent'u, jes, tio est'is ruz'a.
Li rigard'is pet'eg'e al Ronjo.
” Sed ĉio far'iĝ'os bon'a, et'a amik'in'o, se vi nur ven'os hejm'e'n. ” Ronjo sku'is la kap'o'n.
” Mi neniam ven'os hejm'e'n. Ne tiel long'e, ke mi ne est'as infan'o de Matiso. Tio'n vi pov'as salut'i al li, tiel ke eĥ'os en la Matiskastelo. ” ” Mult'a'n dank'o'n, ” dir'is Klip'et'o. ” Tiu'n salut'o'n eĉ ne Kalv'a Petro kuraĝ'us al'port'i. ” Kalv'a Petro, li krom'e nun'temp'e est'is mal'fort'a, rakont'is Klip'et'o. Kaj kial li ne est'u, kiam ĉio ali'a est'as tiel mizer'a ? Matiso insult'as kaj kri'eg'as konstant'e, neni'o plu taŭg'as al li, kaj la rab'ad'o mal'sukces'as. La tut'a arb'ar'o svarm'as je soldat'o'j.
Peljon ili kapt'is kaj met'is en unu el la kapt'it'ej'o'j de la inspekt'ist'o, kun akv'o kaj pan'o. Tie sid'as ankaŭ du el la rab'ist'o'j de Borko kaj la inspekt'ist'o ĵur'is, oni dir'as, ke ĉiu'j rab'ist'o'j de la Matisarbaro post unu jar'o est'os kapt'it'a'j kaj hav'os si'a'n ĝust'a'n pun'o'n.
” Kio'n tio signif'as ? ” demand'is Klip'et'o. ” Ĉu mort'ig'o'n ? ” ” Ĉu li neniam rid'as nun'temp'e ? ” Ronjo demand'is.
Klip'et'o aspekt'is mir'ig'it'a.
” Kiu ? Ĉu la inspekt'ist'o ? ” ” Mi parol'as pri Matiso, ” Ronjo dir'is.
Klip'et'o asert'is, ke neni'u aŭd'is Matison rid'i post tiu maten'o, kiam Ronjo antaŭ li'a'j okul'o'j trans'salt'is la Faŭk'o'n de l ’ infer'o.
Klip'et'o dev'is ek'ir'i antaŭ la mal'lum'o. Nun li hejm'e'n'ir'u, kaj li jam tim'is pro tio, kio'n li dev'os dir'i al Loviso, tial li ankoraŭ unu foj'o'n prov'is:
” Ronjo, ven'u hejm'e'n. Far'u tio'n. Jes, ven'u hejm'e'n. ” Ronjo sku'is la kap'o'n, post'e ŝi dir'is:
” Salut'u Lovison kaj dank'u ŝi'n mil'foj'e pro la pan'o. ” Klip'et'o rapid'e met'is la man'o'n en la led'a'n sak'o'n.
” Di'o gard'u mi'n, mi hav'as ankaŭ sak'et'o'n da sal'o, kiu'n vi hav'u. Ne est'us bon'e por mi ven'i hejm'e'n kun la sal'o. ” Ronjo pren'is la sak'et'o'n.
” Mi hav'as patr'in'o'n, kiu pens'as pri ĉio. Ŝi sci'as, kio est'as bezon'at'a por ke oni viv'u. Sed kiel ŝi sci'is, ke rest'as nur kelk'a'j sal'er'o'j ? ” ” Ebl'e est'as io, kio'n patr'in'o sent'as, ” Klip'et'o kred'is, ” kiam mank'as io bezon'at'a por la infan'o'j. ” ” Nur patr'in'o, kia est'as Loviso, ” Ronjo dir'is.
Long'e ŝi rigard'is post Klip'et'o, kiam li for'ir'is, vid'is kiel facil'mov'e li trot'is antaŭ'e'n sur la mal'larĝ'a ir'ej'o laŭ la mont'flank'o. Nur post li'a mal'aper'o ŝi re'ir'is en la grot'o'n.
” Do vi ne sekv'is li'n hejm'e'n al vi'a patr'o ? ” Birk dir'is. Li jam kuŝ'is sur si'a abi'branĉ'a ripoz'ej'o. Ronjo ne pov'is vid'i li'n en la mal'lum'o, sed ŝi aŭd'is la vort'o'j'n, kaj tio sufiĉ'is por koler'ig'i ŝi'n.
” Mi ne hav'as patr'o'n, ” ŝi dir'is. ” Kaj se vi ne gard'os vi'n, mi pov'os ankaŭ est'i sen frat'o. ” ” Pardon'u mi'n, frat'in'o, se mi est'as mal'just'a, ” Birk dir'is.
” Sed mi ja sci'as, pri kio vi pens'as kelk'foj'e. ” ” Jes, ” respond'is Ronjo el la mal'lum'o. ” Mi ir'as ĉi tie kaj pens'as, ke mi viv'is dek'unu vintr'o'j'n, sed la dek'du'a mort'ig'os mi'n. Kaj mi tiel volont'e vol'as plu'viv'i sur la ter'o. Se vi nur pov'us kompren'i tio'n. ” ” Forges'u vi'a'j'n vintr'o'j'n, ” Birk dir'is. ” Nun est'as somer'o. ” Kaj somer'o est'is. Pli kaj pli da somer'o, tag'o'n post tag'o, pli klar'a, pli varm'a ol iu pov'is memor'i. Tiu'n tag'o'n de tag'mez'e est'is varm'eg'e, ili si'n ban'is en la mal'varm'et'a akv'o de la river'o. Ili naĝ'is kaj sub'akv'iĝ'is kiel lutr'o'j kaj las'is si'n pel'i de la kurent'o'j, ĝis la tondr'o de la Glupofalo tiom fort'iĝ'is, ke sent'iĝ'is danĝer'e. La Glupofalo, tie la river'o ĵet'is si'a'j'n akv'o'amas'o'j'n mal'supr'e'n de potenc'a krut'eg'o, kaj kun konserv'it'a viv'o neni'u pov'is sekv'i tiu'n vetur'o'n.
Ronjo kaj Birk sci'is, kiam danĝer'o minac'is.
” Tuj kiam mi ek'vid'as de distanc'o la Glupoblokon, ” Ronjo dir'is, ” mi sci'as ke est'as viv'danĝer'o. ” La Glupobloko est'is gigant'a ŝton'blok'o mez'e de la river'o iom antaŭ la akv'o'fal'o. Por Ronjo kaj Birk ĝi est'is avert'a mark'o. Nun ili dev'is streb'i al la bord'o, kaj tio est'is mal'facil'a kaj pen'ig'a.
Post'e ili kuŝ'is spir'eg'ant'a'j kaj mal'varm'a'j sur la bord'a plat'ŝton'o kaj las'is si'n varm'iĝ'i de la sun'o, dum ili sci'vol'e rigard'is la lutr'o'j'n, kiu'j naĝ'is kaj sub'akv'iĝ'is de la bord'o sen lac'iĝ'i.
Kiam la varm'o ĉes'is vesper'e, ili ir'is en la arb'ar'o'n por rajd'i.
Fripon'o kaj Sovaĝ'ul'o dum kelk'a temp'o ne est'is vid'ebl'a'j. La harpi'o tim'ig'is ili'n, tiel ke ili tim'is ankaŭ tiu'j'n, kiu'j sid'is sur ili'a'j dors'o'j, kiam ili est'is persekut'at'a'j. Sufiĉ'e long'e ili hezit'is, sed nun ili ver'ŝajn'e forges'is ĉio'n, nun ili ven'is kur'ant'e kaj volont'e de'nov'e part'o'pren'is en la vet'kur'ad'o. Ronjo kaj Birk las'is ili'n per kur'ad'o for'ig'i la tro'fervor'o'n kaj ĉirkaŭ'rajd'is post'e long'e kaj mal'rapid'e en si'a arb'ar'o.
” Tia'j varm'et'a'j somer'vesper'o'j est'as taŭg'a'j por rajd'o, ” Ronjo dir'is. Kaj ŝi pens'is: Kial ne pov'as est'i somer'o ĉiam en la arb'ar'o ? Kaj kial mi ne pov'as est'i gaj'a ?
Ŝi ja am'is si'a'n arb'ar'o'n kun ĉio, kio est'is en ĝi, ĉiu'j arb'o'j, ĉiu'j lag'et'o'j kaj river'et'o'j, kiu'j'n ili preter'pas'is, ĉiu'j musk'a'j mont'et'o'j, ĉiu'j frag'ej'o'j kaj mirtel'ej'o'j, ĉiu'j flor'o'j, ĉiu'j best'o'j kaj bird'o'j, kial do sent'iĝ'as tiel melankoli'e, kaj kial dev'as iam vintr'iĝ'i ?
” Pri kio vi pens'as, frat'in'o mi'a ? ” Birk dir'is.
” Mi pens'as, ke... est'as krepusk'a'j trol'o'j sub tiu ĉi ŝton'eg'o, ” Ronjo dir'is. ” Mi vid'is ili'n danc'i tie printemp'e. Kaj krepusk'a'j'n trol'o'j'n kaj pugoniĉjojn mi ŝat'as, sed ne griz'gnom'o'j'n kaj sovaĝ'a'j'n harpi'o'j'n, tio'n vi sci'u. ” ” Ne, kiu far'as tio'n ? ” Birk dir'is.
Mal'lum'iĝ'is pli fru'e nun. La temp'o de la lum'a'j nokt'o'j pas'is.
En la vesper'o ili sid'is ĉe si'a fajr'o kaj vid'is pal'a'j'n stel'o'j'n aper'i sur la ĉiel'o. Kaj dum la mal'lum'o dens'iĝ'is, pli kaj pli mult'a'j aper'is, klar'a'j kaj bril'a'j ili lum'is super la arb'ar'o. Ankoraŭ est'is somer'a ĉiel'o, sed Ronjo sci'is, kio'n la stel'o'j dir'as: Baldaŭ est'os aŭtun'o.
” Ne, harpi'o'j'n mi mal'am'as, ” ŝi dir'is. ” Est'as strang'e, ke ili las'is ni'n en trankvil'o tiel long'e. Ili ver'ŝajn'e ne sci'as, ke ni loĝ'as en la Urs'o'grot'o. ” ” Tio est'as nur pro tio, ke ili hav'as si'a'j'n propr'a'j'n grot'o'j'n en la mont'o'j ali'flank'e de la arb'ar'o kaj ne ĉe la river'o, ” Birk dir'is. ” Kaj la griz'gnom'o'j escept'e ten'is si'a'j'n buŝ'aĉ'o'j'n ferm'it'a'j, ali'e ni est'us hav'int'a'j la harpi'o'j'n super ni'n antaŭ long'e. ” Ronjo trem'is.
” Ne est'as bon'e parol'i pri ili, ” ŝi dir'is. ” Ĉar tiam ni ebl'e log'as ili'n ĉi tie'n. ” Far'iĝ'is nokt'o. Kaj far'iĝ'is maten'o, nov'a varm'a tag'o far'iĝ'is.
Kaj ili si'n ban'is kiel kutim'e.
Tiam ven'is la sovaĝ'a'j harpi'o'j. Ne unu aŭ du sed mult'a'j, grand'a kruel'a ar'o. Subit'e la aer'o est'is plen'a da ili. Ili ŝveb'is mal'supr'e'n sur la river'o'n kaj kri'eg'is kaj blek'is.
” Ho, ho. Et'a'j bel'a'j hom'id'o'j tie en la akv'o, nun sang'o flu'os, ho, ho. ” ” Sub'akv'iĝ'u, Ronjo, ” Birk kri'is. Ili sub'akv'iĝ'is kaj naĝ'is sub la akv'o, ĝis ili dev'is supr'e'n'ven'i por hav'ig'i aer'o'n por ne mort'i.
Kiam ili vid'is la ĉiel'o'n mal'hel'iĝ'i pro pli kaj pli da harpi'o'j, ili sci'is, ke nun ne est'os help'o. Ĉi tiu'n foj'o'n ili ne pov'os sav'i si'n.
La harpi'o'j pri'zorg'as, ke mi ne plu dev'as est'i mal'trankvil'a pri la vintr'o, pens'is Ronjo amar'e, kiam ŝi aŭd'is la sen'fin'a'j'n kri'o'j'n.
” Et'a'j bel'a'j hom'o'j tie en la akv'o, nun mi ung'o'grat'os, nun sang'o flu'os, ho, ho. ” Sed la harpi'o'j ŝat'is tim'ig'i kaj turment'i, antaŭ ol ili atak'is.
Sufiĉ'e fru'e ili ung'o'grat'as kaj mort'ig'as, sed preskaŭ sam'e gaj'ig'e est'as rond'flug'i, kri'i kaj tim'ig'i, atend'ant'e signal'o'n, kiu signif'as: Nun est'as temp'o. Kaj la grand'harpi'o, la plej sovaĝ'a kaj plej kruel'a el ĉiu'j, flug'is en vast'a'j kurb'o'j super la river'o. Ho, ho, ŝi ne dev'as urĝ'i. Sed nur atend'u, baldaŭ ŝi kiel unu'a met'os si'a'j'n pint'ung'o'j'n en unu el tiu'j, kiu'j barakt'as en la akv'o.
Ĉu ŝi pren'u tiu'n kun la nigr'a'j har'o'j, ĉu ? Tiu kun la ruĝ'a'j har'o'j ne est'as vid'ebl'a, sed li cert'e re'aper'os, ho, ho, mult'a'j pint'ung'o'j atend'as li'n tiam, ho, ho.
Ronjo sub'akv'iĝ'is kaj re'ven'is de'nov'e, spir'eg'is por aer'o. Ŝi'a'j okul'o'j serĉ'is, kie est'as Birk. Ŝi ne vid'is li'n, neni'e ŝi vid'is li'n, kaj ŝi lament'is mal'esper'e. Kie li est'as ? Ĉu li dron'is ? Ĉu li las'is ŝi'n sol'a kun la harpi'o'j ?
” Birk, ” ŝi kri'is en si'a angor'o. ” Birk, kie vi est'as ? ” Tiam la grand'harpi'o kri'ant'e ven'is mal'supr'e'n al ŝi, kaj Ronjo ferm'is la okul'o'j'n... ” Birk, frat'o mi'a, kiel vi pov'as las'i mi'n sol'a kun la plej terur'a kaj mal'facil'a ? ” ” Ho, ho, ” kri'is la harpi'o, ” nun sang'o flu'os. ” Sed ankoraŭ iom ŝi vol'is atend'i, nur iom pli, kaj post'e... ho, ho. Ŝi far'is nov'a'n kurb'o'n super la river'o. Kaj subit'e Ronjo aŭd'is la voĉ'o'n de Birk.
” Ronjo, ven'u rapid'e. ” Vent'fal'ig'it'a betul'o, ankoraŭ kun verd'a'j foli'o'j, ven'is flu'ant'e kun la kurent'o kaj Birk pend'is al'kroĉ'ig'it'a al ĝi. Ŝi nur mal'facil'e vid'is li'a'n kap'o'n super la akv'o, sed tie li est'is, li ne for'las'is ŝi'n, ho, kia konsol'o.
Se ŝi ne rapid'as nun, la kurent'o rapid'e pel'os li'n ekster ating'ebl'ec'o por ŝi. Ŝi sub'akv'iĝ'is kaj naĝ'is por la viv'o... kaj fin'e ŝi ating'is li'n. Li etend'is la man'o'n kaj tir'is ŝi'n al si, kaj tie ili nun pend'is je la sam'a branĉ'o, kaŝ'it'a'j kiel ebl'is sub la kaŝ'ant'a foli'ar'o de la betul'o.
” Vi, Birk, ” spir'eg'is Ronjo, ” mi kred'is, ke vi dron'is. ” ” Ne ankoraŭ, ” Birk dir'is. ” Sed baldaŭ. Ĉu vi aŭd'as la Glupofalon ? ” Ronjo aŭd'is la muĝ'o'n de la grand'a'j akv'o'j, est'is la voĉ'o de la Glupofalo. Al tiu profund'o la kurent'o nun gvid'is ili'n, ili jam est'is tre proksim'a'j, tio'n Ronjo sci'is, tio'n ŝi vid'is. Kaj la rapid'ec'o pli'iĝ'is, la muĝ'o ankaŭ. Nun ŝi pov'is sent'i la ne'kontraŭ'star'ebl'a'n suĉ'o'n de la fal'o. Baldaŭ, baldaŭ ili est'os ĵet'it'a'j en vetur'o'n, la last'a, tiu kiu'n oni far'as nur unu'foj'e.
Birk met'is la brak'o'n ĉirkaŭ ŝi'a'j'n ŝultr'o'j'n. Kio ajn okaz'os, ili est'os kun'e, frat'in'o kaj frat'o, nun neni'o pov'os dis'ig'i ili'n.
Sed la harpi'o serĉ'is furioz'e. Kie est'as la hom'et'o'j ? Est'as ja temp'o por komenc'i grat'vund'i, kial do ne plu est'as hom'o'j ?
Tie est'as nur arb'o kun dens'foli'a kron'o rapid'e flu'ant'a en la kurent'o. Kio est'as kaŝ'it'a sub ĝi'a foli'ar'o, tio'n ne vid'is la harpi'o'j, kaj blek'ant'e pro ĉagren'o ili ĉir'kaŭr'flug'is kaj serĉ'is.
Sed Ronjo kaj Birk est'is jam for kaj ne plu aŭd'is la blek'ad'o'n. Ili aŭd'is nur la muĝ'ad'o'n, kiu pli kaj pli fort'iĝ'is, kaj ili sci'is, ke nun ili est'as proksim'a'j.
” Frat'in'o mi'a, ” Birk dir'is.
Tio'n Ronjo ne aŭd'is, sed ŝi rigard'is li'a'j'n lip'o'j'n. Kaj kvankam neni'u el ili pov'is aŭd'i eĉ vort'o'n, ili parol'is unu kun la ali'a. Pri tia'j afer'o'j, kiu'j dev'as est'i dir'it'a'j antaŭ ol est'os tro mal'fru'e. Pri tio, kiel bon'e est'as am'i iu'n, tiel ke oni ne bezon'as tim'i eĉ la plej mal'facil'a'n, pri tio ili parol'is, kvankam neni'u el ili aŭd'is eĉ unu vort'o'n.
Sed post'e ili ne plu parol'is. Ili nur brak'um'iĝ'is kaj ferm'is la okul'o'j'n. Subit'e ven'is fort'a puŝ'o, kiu ig'is ili'n re'vek'iĝ'i. La betul'o puŝ'iĝ'is al la Glupobloko. La puŝ'o ig'is ĝi'n ŝanĝ'i direkt'o'n, kaj antaŭ ol la kurent'o pov'is re'kapt'i ĝi'n, ĝi ven'is mult'e pli proksim'e'n al la river'a bord'o.
” Ronjo, ni prov'u, ” Birk kri'is.
Li de'ŝir'is ŝi'n de la branĉ'o, kie ŝi fiks'e ten'is si'n kaj tuj ili ambaŭ trov'iĝ'is en la ŝaŭm'ant'a'j kirl'aĵ'o'j. Nun ĉiu dev'is batal'i por si mem, lukt'i por la viv'o kontraŭ la sen'kompat'a'j kurent'o'j, kiu'j kun ĉiu'j fort'o'j vol'is pel'i ili'n al la Glupofalo. Ili pov'is vid'i la kviet'a'n akv'o'n apud la bord'o tiel proksim'a. Sed tamen tro for'a.
La Glupofalo tamen venk'os, pens'is Ronjo. Ŝi ne pov'is plu.
Nun ŝi vol'is rezign'i, nur dron'i, las'i si'n pel'iĝ'i laŭ la kurent'o'j kaj mal'aper'i en la Glupofalo.
Sed antaŭ si ŝi hav'is Birkon. Li turn'is la kap'o'n kaj rigard'is ŝi'n. Foj'o'n post foj'o li turn'is si'n por vid'i ŝi'n, kaj tiam ŝi prov'is de'nov'e. Prov'is kaj prov'is, ĝis ŝi ne plu pov'is.
Sed tiam ŝi jam est'is ating'int'a la kviet'a'n akv'o'n kaj Birk tir'is ŝi'n kun si al la bord'o. Post'e ankaŭ li ne plu pov'is.
” Sed ni dev'as... vi dev'as, ” li spir'eg'is.
Kaj en plej ekstrem'a mal'esper'o ili tren'is si'n supr'e'n sur la bord'o'n. Tie en la sun'varm'o ili tuj ek'dorm'iĝ'is sen sci'i, ke ili est'as sav'it'a'j.
Nur kiam la sun'o est'is sub'ir'int'a ili re'ven'is al la Urs'o'grot'o. Kaj tie sur la plat'ŝton'o sid'is Loviso atend'ant'e.
Infan'o mi'a, ” Loviso dir'is, ” kiel mal'sek'a'j vi'a'j har'o'j est'as, ĉu vi naĝ'is ? ” Ronjo star'is sen'mov'a kaj rigard'is si'a'n patr'in'o'n. Tie ŝi sid'is apog'ant'a si'n al la mont'o'vand'o, solid'a kaj sekur'a kiel rok'o.
Am'e Ronjo rigard'is ŝi'n kaj dezir'is, ke ŝi est'us ven'int'a ali'a'n foj'o'n. Kiam ajn, sed ne nun. Nun ŝi volont'e est'us sol'a kun Birk. Sent'iĝ'is kvazaŭ la anim'o ankoraŭ flagr'us en ŝi post ĉio kruel'a kaj danĝer'a, ho, se ŝi nun est'us pov'int'a parol'i ĝis kviet'iĝ'o kun Birk kaj sol'a kun li pov'int'a ĝoj'i pri ili'a sav'o.
Sed tie nun sid'is Loviso, ŝi'a kar'a Loviso, kiu'n ŝi dum long'a temp'o ne vid'is. La patr'in'o ne sent'u si'n ne'bon'ven'a.
Ronjo rid'et'is al ŝi.
” Jes ni iom naĝ'is, Birk kaj mi. ” Birk. Nun ŝi vid'is, ke li jam sur'voj'as en la grot'o'n, kaj tio'n ŝi ne vol'is. Tio nepr'e ne okaz'u, ŝi post'kur'is li'n kaj demand'is mal'laŭt'e:
” Ĉu vi ne ven'os salut'i mi'a'n patr'in'o'n ? ” Birk rigard'is mal'varm'e al ŝi.
” Ne'invit'it'a'j'n gast'o'j'n oni ne salut'as, tio'n instru'is al mi mi'a patr'in'o tiam, kiam ŝi port'is mi'n ĉe si'a brust'o. ” Ronjo ek'spir'is. Turment'is ŝi'n tiel sovaĝ'e koler'iĝ'i kaj tiel sovaĝ'e mal'esper'i. Tie li star'as, Birk, kaj rigard'as ŝi'n per glaci'mal'varm'a'j okul'o'j, la sam'a Birk, kiu ĵus est'is tiel proksim'a, kaj kiu'n ŝi vol'is sekv'i eĉ en la Glupofalon. Nun li perfid'is ŝi'n kaj far'iĝ'is fremd'ul'o, ho kiel ŝi abomen'is li'n pro tio, neniam antaŭ'e ŝi sent'is tia'n koler'eg'o'n. Kaj ne nur Birkon ŝi abomen'is, se ŝi pri'pens'is. Ĉio'n ŝi abomen'is, precip'e ĉio'n, ĉio'n kaj ĉiu'j'n, kiu'j grat'is kaj ŝir'is en ŝi, tiel ke ŝi pov'as krev'i, Birkon kaj Lovison kaj Matison kaj la harpi'o'j'n kaj la Urs'o'grot'o'n kaj la arb'ar'o'n kaj la vintr'o'n kaj la somer'o'n, kaj tiu'n Undison, kiu instru'is al Birk sen'senc'aĵ'o'j'n, kiam li est'is suĉ'infan'o, kaj tiu'j'n sovaĝ'a'j'n harpi'o'j'n, ne, ne, atend'u, ili'n ŝi ja jam menci'is. Sed est'is ankoraŭ ali'a'j afer'o'j, kiu'j'n ŝi abomen'is tiel, ke ŝi pov'us kri'i, kvankam ŝi ĝust'e nun forges'is, kio est'as, sed kri'eg'i ŝi vol'is, kaj ŝi kri'eg'os, tiel ke larĝ'mont'o'j fend'iĝ'os.
Ne, nun ŝi ne kri'eg'is, ŝi nur sibl'is al Birk antaŭ ol li mal'aper'is en la grot'o'n: ” Est'as domaĝ'e, ke vi'a patr'in'o ankaŭ ne instru'is al vi iom da dec'a bon'kondut'o. Kiam ŝi tamen okup'iĝ'is pri instru'ad'o. ” Ŝi re'ir'is al Loviso kaj prov'is klar'ig'i. Birk est'as lac'a, ŝi dir'is, post'e ŝi silent'is. Ŝi ek'sid'is apud si'a patr'in'o, kaj kun la vizaĝ'o kaŝ'it'a sur la genu'o'j de Loviso ŝi plor'is, ne tiel, ke la mont'o'j fend'iĝ'is, nur mal'laŭt'a'n plor'et'o'n, kiu ne aŭd'iĝ'is.
” Vi sci'as, kial mi ven'is, ” Loviso dir'is, kaj Ronjo murmur'is dum si'a plor'o.
” Ne por don'i al mi pan'o'n, ĉu ? ” ” Ne, ” dir'is Loviso kaj kares'is ŝi'a'j'n har'o'j'n, ” pan'o'n vi hav'os, kiam vi ven'os hejm'e'n. ” Ronjo plor'ĝem'is: ” Mi neniam ven'os hejm'e'n. ” ” Jes, tiam la rezult'o est'os, ke Matiso salt'os en la river'o'n, ” Loviso dir'is kviet'e.
Ronjo lev'is la kap'o'n.
” Ĉu li salt'os en la river'o'n pro mi ? Li eĉ ne menci'as mi'a'n nom'o'n. ” ” Ne kiam li est'as vek'a, ” dir'is Loviso. ” Sed ĉiu'n nokt'o'n li plor'as kaj vok'as vi'n. ” ” Kiel vi sci'as tio'n ? ” Ronjo demand'is. ” Ĉu li de'nov'e dorm'as kun vi nun ? Ĉu li ne plu dorm'as kun Kalv'a Petro ? ” ” Ne, ” dir'is Loviso. ” Kalv'a Petro ne el'ten'is li'n. Kaj ankaŭ mi apenaŭ pov'as. Sed iu'n li dev'as hav'i por man'prem'i, kiam est'as plej mal'facil'e. ” Ŝi long'e silent'is. Post'e ŝi dir'is:
” Sci'u, ke est'as mal'facil'e vid'i iu'n est'i tiel terur'e turment'at'a. ” Ronjo sent'is, ke ŝi vol'as eksplod'i nun, en tiu plor'o, kiu ig'us la mont'o'j'n dis'krev'i. Sed ŝi kun'mord'is la dent'o'j'n kaj demand'is kviet'e:
” Loviso, se vi est'us infan'o kaj hav'us patr'o'n, kiu ne'as vi'n tiel fort'e, ke li eĉ ne vol'as dir'i vi'a'n nom'o'n, ĉu vi tamen re'ir'us al li ? ” Loviso iom pri'pens'is.
” Ne, tio'n mi ne far'us. Li dev'us pet'i mi'n pri tio. Tio'n li dev'us. ” ” Kaj tio'n neniam Matiso far'os, ” Ronjo dir'is.
Ŝi de'nov'e kaŝ'is si'a'n vizaĝ'o'n sur la genu'o'j de Loviso kaj mal'sek'ig'is ŝi'a'n rasp'a'n lan'a'n jup'o'n per mal'laŭt'a'j larm'o'j.
Vesper'iĝ'is kaj mal'lum'iĝ'is, ankaŭ la plej mal'facil'a'j tag'o'j fin'iĝ'as.
” Ir'u dorm'i, Ronjo, ” dir'is Loviso. ” Mi rest'as ĉi tie kaj dorm'os iom'et'e jen kaj jen kaj kiam lum'iĝ'os, mi ir'os hejm'e'n. ” ” Mi vol'as ek'dorm'i en vi'a'j brak'o'j, ” Ronjo dir'is. ” Kaj vi kant'u la Lup'o'kant'o'n. ” Ŝi memor'is, kiel ŝi mem prov'is kant'i la Lup'o'kant'o'n al Birk.
Sed je tio ŝi baldaŭ lac'iĝ'is, kaj ankoraŭ'foj'e en ĉi tiu viv'o ŝi ne intenc'is kant'i al li, tio est'is cert'a.
Sed Loviso kant'is, kaj tiam la mond'o far'iĝ'is tia, kia ĝi dev'us est'i. Ronjo re'ir'is en la profund'a'n kviet'o'n de la infan'aĝ'o kaj kun la kap'o sur la genu'o'j de Loviso ŝi ek'dorm'is sub la stel'o'j kaj vek'iĝ'is nur kiam lum'iĝ'is.
Tiam Loviso est'is for'ir'int'a. Sed si'a'n griz'a'n ŝal'o'n ŝi ne est'is kun'pren'int'a, per ĝi ŝi ĉirkaŭ'volv'is Ronjon. Ronjo sent'is la varm'o'n de ĝi tuj kiam ŝi vek'iĝ'is, kaj ŝi en'spir'is la odor'o'n.
Jes, jen Loviso, ŝi pens'is, ŝi'a ŝal'o odor'as iom simil'e al tiu lepor'id'o, kiu'n mi hav'is.
Ĉe la fajr'o kaŭr'is Birk kun la kap'o sur la brak'o'j, la ruĝ'a kupr'o'har'ar'o kaŝ'is li'a'n vizaĝ'o'n. Tie li sid'is kaj aspekt'is tiel sen'konsol'e sol'ec'a, ke Ronjo sent'is turment'o'n en la brust'o.
Nun ŝi forges'is ĉio'n ali'a'n kaj kun la ŝal'o tren'iĝ'ant'a post ŝi, ŝi ir'is al li. Sed ŝi iom hezit'is, ebl'e li vol'is est'i en trankvil'o.
Fin'e ŝi dev'is tamen demand'i:
” Kio est'as, Birk ?
Li lev'is la kap'o'n kaj rid'et'is.
” Mi sid'as ĉi tie kaj mal'ĝoj'as, frat'in'o mi'a. ” ” Kial do ? ” ŝi demand'is.
” Mi mal'ĝoj'as pro tio, ke vi est'as frat'in'o mi'a, tut'e kaj plen'e, nur kiam la Glupofalo vok'as vi'n, sed ne ali'e. Ne kiam vi'a patr'o vok'as per si'a'j divers'a'j send'it'o'j, kaj tial mi kondut'as kiel kanajl'o, pro tio mi mal'ĝoj'as, se vi vol'as tio'n sci'i. ” Kiu ne mal'ĝoj'as, pens'is Ronjo. Ĉu mi ne dev'as mal'ĝoj'i, kiu ne pov'as kontent'ig'i iu'n ?
” Sed mi ne pov'as kun just'o riproĉ'i vi'n pro tio, ” daŭr'ig'is Birk. ” Est'as kiel dev'as est'i, tio'n mi sci'as. ” Ronjo rigard'is tim'em'e al li.
” Ĉu vi tamen vol'as est'i mi'a frat'o ? ” ” Jes, ĝust'e tiel est'as, ” Birk dir'is. ” Mi est'as vi'a frat'o tut'e kaj ĉiam, kaj tio'n vi sci'as. Sed nun vi ankaŭ sci'u, kial mi vol'as hav'i tiu'n ĉi somer'o'n en kviet'o sen send'it'o'j de la Matiskastelo, kaj tial mi ne pov'as parol'i pri la vintr'o. ” Ver'e est'is neni'o, kio'n Ronjo pli volont'e vol'is sci'i. Mult'e ŝi pens'is, kial Birk ŝajn'e tut'e ne mal'trankvil'is pro la vintr'o.
” Est'as somer'o nun, frat'in'o mi'a, ” tio'n li dir'is tiel kviet'e, kiel se vintr'o neniam pov'os ven'i.
” Ni hav'as nur ĉi tiu'n somer'o'n, mi kaj vi ! ” Birk dir'is. ” Kaj kun mi est'as tiel, ke mi ne mult'e em'as viv'i, se vi ne est'as kun mi. Kaj kiam vintr'o ven'os, vi ne est'os ĉe mi. Tiam vi re'ir'os al Matiskastelo. ” ” Kaj vi mem ? ” Ronjo demand'is, ” kie vi est'os ? ” ” Ĉi tie, ” Birk dir'is. ” Kompren'ebl'e mi pov'us almoz'pet'i permes'o'n re'ven'i al Borka fortik'aĵ'o, oni ne for'pel'os mi'n, tio'n mi sci'as. Sed por kio util'os. Vi'n mi tamen mal'hav'us. Mi ne pov'us vid'i vi'n. Tial mi rest'os en la Urs'o'grot'o. ” ” Kaj frost'mort'os ? ” Ronjo dir'is.
Birk ek'rid'is. ” Ebl'e jes aŭ ebl'e ne. Mi pens'is, ke per ski'o'j vi jen kaj jen pov'us ven'i kun iom da pan'o kaj sal'o kaj kun mi'a lup'o'fel'a pelt'o, se vi pov'us rab'i ĝi'n el la Borka fortik'aĵ'o. ” Ronjo sku'is la kap'o'n.
” Se est'os kiel pas'int'vintr'e, mi ne mult'e ski'os. Tiam mi eĉ ne pov'os preter'pas'i la Lup'o'kapt'il'o'n. Kaj se est'os tia vintr'o kaj vi loĝ'os en la Urs'o'grot'o, tiam la viv'o est'os fin'it'a por vi, Birk Borkofilo. ” ” Est'u kiel est'os, ” Birk dir'is. ” Sed est'as somer'o nun, frat'in'o mi'a. ” Ronjo rigard'is li'n serioz'e.
” Somer'o aŭ vintr'o. Kiu dir'as, ke mi re'ir'os al Matiskastelo ? ” ” Tio'n mi far'is, ” Birk dir'is. ” Eĉ se mi mem dev'os port'i vi'n tie'n. Frost'mort'i mi intenc'as sol'a, se nun est'os tiel. Sed nun est'as somer'o, mi dir'is. ” Etern'a ne est'as la somer'o kaj tio'n Ronjo sci'is. Sed nun ili komenc'is viv'i kvazaŭ tiel est'us, kaj kiel ebl'e ili re'ten'is ĉiu'j'n turment'a'j'n vintr'o'pens'o'j'n. Ĉiu'n tag'o'n de aŭror'o ĝis krepusk'iĝ'o kaj nokt'o ili vol'is uz'i kaj ĝu'i. Tag'o'j ven'is kaj pas'is, ili viv'is en somer'a ĝoj'ebri'o sen mal'trankvil'iĝ'i. Ankoraŭ iom da temp'o ili hav'is.
” Kaj ĝi'n neni'u detru'u, ” Birk dir'is.
Kaj Ronjo sam'opini'is.
*Ni en'suĉ'as somer'o'n kiel abel'o'j suĉ'as miel'o'n, ” ŝi dir'is. ” Mi kolekt'as grand'a'n somer'bul'o'n, per kiu mi pov'os viv'i kiam...
Kiam ne plu est'os somer'o. Ĉu vi sci'as, kio est'as en ĝi ? ” Kaj tio'n ŝi rakont'is al Birk.
” Est'as miks'aĵ'o de sun'lev'iĝ'o'j kaj mirtel'uj'o'j plen'a'j de ber'o'j kaj la lentug'o'j sur vi'a'j brak'o'j kaj la lun'lum'o super la river'o vesper'e, kaj la stel'ĉiel'o'j kaj la arb'ar'o en tag'mez'a varm'o, kaj la sun'lum'o sur la pin'o'j, kaj et'a'j vesper'a'j pluv'o'j kaj simil'a'j afer'o'j kaj sciur'o'j kaj vulp'o'j, kaj lepor'o'j kaj alk'o'j kaj ĉiu'j sovaĝ'a'j ĉeval'o'j, kiu'j'n ni kon'as, kaj kiam ni naĝ'as, kaj kiam ni rajd'as en la arb'ar'o, jes, vi aŭd'as ke est'as tut'a bak'aĵ'o de ĉio, kio est'as somer'o. ” ” Vi est'as bon'a somer'bak'ist'in'o, ” Birk dir'is. ” Daŭr'ig'u tio'n. ” De maten'o ĝis vesper'o ili trov'iĝ'is en si'a arb'ar'o. Ili fiŝ'kapt'is kaj ĉas'is, kio'n ili dev'is hav'i por si'a viv'ten'ad'o, sed krom'e viv'is en pac'o kun ĉio viv'ant'a ĉirkaŭ'e. Ili tra'vag'is vast'a'j'n teren'o'j'n por rigard'i best'o'j'n kaj bird'o'j'n, ili grimp'is en mont'o'j kaj arb'o'j, ili rajd'is kaj naĝ'is en lag'et'o'j en la arb'ar'o, kie ne ĝen'is harpi'o'j, kaj la somer'tag'o'j pas'is.
La aer'o far'iĝ'is pli klar'a kaj mal'pli varm'a. Ven'is du - tri mal'varm'a'j nokt'o'j, kaj subit'e betul'o ĉe la river'o hav'is flav'a'j'n foli'o'j'n en la supr'o. Ili rimark'is tio'n, kiam ili sid'is ĉe si'a fajr'o en fru'a maten'o, sed ili dir'is neni'o'n pri tio.
Kaj nov'a'j tag'o'j ven'is kun ĉiam pli da akr'ec'o kaj klar'ec'o en la aer'o. Oni pov'is vid'i tre vast'e super la verd'a'j arb'ar'o'j sed ankaŭ kiom mult'e da flav'o kaj ruĝ'o nun est'is en la verd'aĵ'o, kaj baldaŭ la tut'a river'krut'aĵ'o flam'is en or'o kaj ruĝ'o. Ili sid'is ĉe la fajr'o kaj vid'is, ke la vid'aĵ'o est'as bel'a, sed ili menci'is neni'o'n pri tio.
Ven'is pli da nebul'o super la river'o ol antaŭ'e. Kaj unu vesper'o'n, kiam ili dev'is ir'i al la font'o por hav'ig'i akv'o'n, lev'iĝ'is pez'a nebul'o super la arb'ar'o. Subit'e ili trov'iĝ'is en plej dens'a nebul'o. Birk flank'e'n'met'is la akv'uj'o'n kaj pren'is fort'eg'e la brak'o'n de Ronjo.
” Kio est'as ? ” Ronjo dir'is. ” Ĉu vi tim'as la nebul'o'n ? Ĉu vi ne kred'as, ke ni trov'os la voj'o'n hejm'e'n ? ” Birk ne rakont'is, kio'n li tim'as. Sed li atend'is. Kaj jen ven'is for'e el la arb'ar'o tiu lament'ant'a kant'o, kiu'n li tiel bon'e kon'is.
Ronjo star'is sen'mov'a kaj aŭskult'is.
” Ĉu vi aŭd'as ? Est'as la sub'ter'a'j, kiu'j kant'as. Fin'e mi aŭd'as ili'n. ” ” Ĉu vi neniam pli fru'e aŭd'is ili'n ? ” demand'is Birk.
” Ne, neniam, ” Ronjo dir'is. ” ili vol'as log'i ni'n en la sub'ter'o'n, ĉu vi sci'as ? ” ” Tio'n mi sci'as, ” Birk dir'is. ” Ĉu vi vol'us sekv'i ili'n tie'n ? ” Ronjo rid'is:
” Mi ja ne est'as frenez'a. Sed Kalv'a Petro dir'as... ” Tie ŝi ek'silent'is.
” Kio'n dir'as Kalv'a Petro ? ” ” Ah, ne grav'as, ” Ronjo dir'is.
Dum ili star'is tie atend'ant'e, ke la nebul'o lev'iĝ'u, tiel ke ili pov'us re'ir'i hejm'e'n, ŝi pri'pens'is kio'n dir'is Kalv'a Petro.
” Kiam la sub'ter'a'j aper'as en la arb'ar'o kaj kant'as, tiam oni sci'as, ke est'as aŭtun'o. Kaj post'e est'os baldaŭ vintr'o, ho, ho. ”
Kalv'a Petro prav'is. Kiam la sub'ter'a'j aper'is en la arb'ar'o kun si'a'j lament'o'kant'o'j, tiam est'is aŭtun'o. Eĉ se Birk kaj Ronjo ne vol'is konsent'i. Mal'rapid'e la somer'o for'mort'is, la aŭtun'a'j pluv'o'j ven'is tiel turment'e persist'a'j, ke eĉ Ronjo mal'bon'fart'is, kvankam ŝi kutim'e ŝat'is pluv'o'j'n. Tag'o'n post tag'o ili sid'is en la grot'o aŭd'ant'e la sen'ĉes'a'n plaŭd'ad'o'n ekster'e sur la plat'ŝton'o. En tia veter'o oni eĉ ne pov'is viv'ten'i la fajr'o'n, kaj ili frost'is tiel, ke ili fin'e dev'is ir'i en la arb'ar'o'n por varm'ig'i si'n per kur'ad'o, iom pli varm'a'j ili far'iĝ'is kaj tre mal'sek'a'j. Re'ven'int'a'j en la grot'o'n ili de'pren'is la mal'sek'a'j'n vest'o'j'n, kaj en'volv'it'a'j en si'a'j fel'kovr'il'o'j ili sid'is kaj serĉ'ad'is la plej et'a'n lum'iĝ'o'n sur la ĉiel'o. Sed ĉio, kio'n ili vid'is, est'is mur'o de pluv'o.
” Pluv'eg'a'n somer'o'n ni hav'as, ” Birk dir'is. ” Sed pli'bon'iĝ'os. ” Tiel ne est'is. Pli'mal'bon'iĝ'is. La mal'varm'o ven'is. Tag'o'n post tag'o iĝ'is pli mal'varm'e. Ne plu est'is ebl'e for'puŝ'i vintr'a'j'n pens'o'j'n, almenaŭ Ronjo ne pov'is. Ŝi hav'is inkub'sonĝ'o'j'n nokt'e.
Unu nokt'o'n ŝi vid'is Birkon kuŝ'i en neĝ'o kun blank'a vizaĝ'o kaj kun prujn'o en la har'o'j. Ŝi vek'iĝ'is kun kri'o. Est'is jam maten'o kaj Birk pri'zorg'is la fajr'o'n. Ŝi kur'eg'is al li kaj kviet'iĝ'is vid'ant'e, ke li hav'as si'a'n kutim'a'n ruĝ'a'n har'ar'o'n sen prujn'o.
Sed la arb'ar'o'j ali'flank'e de la river'o est'is nun por la unu'a foj'o blank'a'j pro frost'o.
” Ni hav'as frost'a'n somer'o'n, ” Birk dir'is kaj rid'et'aĉ'is.
Ronjo rigard'is li'n indign'e. Kiel li pov'as est'i tiel kviet'a ? Kiel li pov'is parol'i tiel facil'anim'e ? Ĉu li neniam kompren'as ? Ĉu li tut'e mal'taks'as si'a'n mizer'a'n viv'o'n ? Oni ne rajt'as tim'i en la Matisarbaro, tio'n ŝi sci'is, sed nun ŝi komenc'is tio'n far'i, tiel terur'e tim'i tio'n, kio pov'os okaz'i, kiam la vintr'o ven'os.
” Mi'a frat'in'o ne est'as gaj'a, ” Birk dir'is. ” Est'as jam temp'o por ŝi for'ir'i de ĉi tie kaj si'n varm'ig'i ĉe ali'a fajr'o ol mi'a. ” Tiam ŝi re'ir'is en la grot'o'n kaj kuŝ'iĝ'is sur si'a'n kuŝ'ej'o'n. Ali'a'n fajr'o'n — ŝi ja ne hav'as ali'a'n fajr'o'n al kiu ŝi pov'us ven'i ol tiu'n en la ŝton'hal'o, ŝi pens'is, kaj kompren'ebl'e ŝi pov'us sopir'i al ĝi en ĉi tiu kanajl'a glaci'mal'varm'o, ho, kiel ŝi sopir'is ankoraŭ foj'e en ĉi tiu viv'o varm'iĝ'i. Sed al la Matiskastelo ŝi ne pov'is ven'i, kiam ŝi ne est'as infan'o de Matiso. La hejm'a fajr'o neniam plu varm'ig'os ŝi'n, tio'n ŝi sci'is. Tiam est'is kiel est'is.
Est'u kiel est'os. Ne help'is cerb'um'i, kiam nun neni'u solv'o est'as.
Ŝi vid'is, ke la akv'uj'o est'as mal'plen'a. Tiam ŝi dev'as ir'i al la font'o por hav'ig'i akv'o'n.
” Mi ven'os tuj, kiam mi sukces'is ek'brul'ig'i la fajr'o'n, ” Birk kri'is post ŝi.
Ronjo ek'trot'is la mal'larĝ'a'n voj'et'o'n laŭ la mont'o'flank'o. Tie oni dev'is est'i si'n'gard'a por ne fal'i mal'supr'e'n. Post'e ŝi kur'is la mal'long'a'n part'o'n tra la arb'ar'o inter betul'o'j kaj abi'o'j ĝis la mal'dens'ej'o, kie est'is la font'o. Tie sid'is Matiso, li kaj neni'u ali'a. La nigr'a'n krisp'a'n kap'o'n ŝi re'kon'is tiel ke la kor'o ek'trem'is en ŝi. Kaj nun ŝi ek'plor'is, ŝi star'is tie inter la betul'o'j kaj plor'is mal'laŭt'e por si mem. Tiam ŝi vid'is, ke ankaŭ Matiso plor'as, jes, ĝust'e kiel tiu'n foj'o'n en ŝi'a sonĝ'o li sid'is nun sol'a en la arb'ar'o kaj mal'gaj'is kaj plor'is. Ankoraŭ li ne rimark'is ŝi'n, sed nun li lev'is la kap'o'n kaj ek'vid'is ŝi'n. Tiam li lev'is si'a'n brak'o'n antaŭ la okul'o'j'n por kaŝ'i si'a'j'n larm'o'j'n, tiel sen'help'e kaj mal'esper'e, ke ŝi ne el'ten'is vid'i tio'n. Kun kri'o ŝi kur'eg'is al li kaj ĵet'is si'n en li'a'j'n brak'o'j'n.
” Mi'a infan'o, ” flustr'is Matiso. ” Mi'a infan'o. ” Post'e li vok'is kun fort'a voĉ'o:
” Mi hav'as mi'a'n infan'o'n. ” ” Ĉu mi est'as vi'a infan'o nun, Matiso ? Ĉu mi ver'e de'nov'e est'as vi'a infan'o ? ” Kaj Matiso plor'is kaj respond'is:
” Jes, kiel vi ĉiam est'is, Ronjo mi'a. Mi'a infan'o, pri kiu mi plor'is dum tag'o'j kaj nokt'o'j. Mi'a Di'o, kiel mi sufer'is ! ” Li ten'is ŝi'n iom for de si, tiel ke li pov'is vid'i ŝi'a'n vizaĝ'o'n kaj demand'is humil'e:
” Ĉu est'as ver'e kiel Loviso dir'as, ke vi ven'os hejm'e'n, se mi nur pet'as vi'n ? ” Ronjo silent'is, kaj en tiu moment'o ŝi ek'vid'is Birkon. Inter la betul'o'j li star'is, pal'a en la vizaĝ'o kaj kun mal'ĝoj'o en si'a'j okul'o'j. Tiel mal'feliĉ'a li ne est'u, Birko, frat'o mi'a, kio'n vi pens'as, kiam vi aspekt'as tiel ?
” Ĉu est'as ver'o, Ronjo, ĉu vi ven'os hejm'e'n kun mi nun ? ” demand'is Matiso de'nov'e.
Ronjo silent'is kaj rigard'is al Birk. Birk, frat'o mi'a, ĉu vi memor'as la Glupofalon ?
” Ven'u Ronjo, nun mi ir'os, ” Matiso dir'is.
Kaj Birk, kie li star'is, sci'is ke nun est'as temp'o. Temp'o por adiaŭ'i kaj re'don'i Ronjon al Matiso kun dank'o por la prunt'o.
Tiel dev'as ja okaz'i, li mem dezir'is tio'n. Kaj li jam long'e sci'as tio'n. Kial tio tiel sufer'ig'as li'n ? Ronjo, vi ne kompren'as kiel tio sent'iĝ'as, sed far'u tio'n rapid'e. Ir'u nun.
*Sed mi ja ankoraŭ ne pet'is vi'n, ” Matiso dir'is. ” Tio'n mi far'os nun. Mi pet'as vi'n tio'n tut'kor'e, Ronjo, re'ven'u hejm'e'n al mi. ” Pli mal'facil'a'n elekt'o'n mi neniam en mi'a viv'o hav'is, pens'is Ronjo. Ŝi dev'as dir'i tio'n nun, ŝi romp'os la kor'o'n de Matiso, tio'n ŝi sci'is, sed ŝi dev'as dir'i tio'n. Ke ŝi vol'as rest'i ĉe Birk.
Ke ŝi ne pov'as las'i li'n sol'a por frost'mort'i en la vintr'a arb'ar'o.
Birk, frat'o mi'a, en viv'o kaj mort'o neni'o pov'as dis'ig'i ni'n, ĉu vi sci'as tio'n ?
Nur nun Matiso ek'vid'is Birkon, kaj tiam li pez'e ĝem'is. Sed post'e li vok'is:
” Birk, Borkofilo, ven'u ĉi tie'n. Mi vol'as parol'i vort'o'n kun vi. ” Birk proksim'iĝ'is kontraŭ'vol'e kaj ne pli ol est'is neces'e. Li rigard'is obstin'e al Matiso kaj demand'is:
” Kio'n vi vol'as ? ” ” En la ver'o baston'i vi'n, ” Matiso dir'is. ” Sed tio'n mi ne far'os. Mal'e mi pet'as vi'n tut'kor'e: Sekv'u mi'n hejm'e'n al la Matiskastelo nun. Ne est'as tiel, ke mi ŝat'as vi'n, ne kred'u tio'n.
Sed tio'n far'as mi'a fil'in'o, tio'n mi kompren'is, kaj ebl'e ankaŭ mi pov'os lern'i tio'n. Mi hav'is temp'o'n pri'pens'i tio'n kaj ali'o'n. ” Kiam mal'kovr'iĝ'is al Ronjo tio, kio'n li dir'is, tiam komenc'is pep'et'i en ŝi. Ŝi sent'is, kiel io solv'iĝ'as. Tiu mal'agrabl'a glaci'bul'o, kiu'n ŝi port'ad'is intern'e last'a'temp'e, kiel pov'is ŝi'a patr'o per nur kelk'a'j vort'o'j ig'i ĝi'n degel'i kiel en printemp'a river'et'o ? Kiel pov'is tiel rapid'e okaz'i, ke ŝi ne dev'as elekt'i inter Birk kaj Matiso ? Tiu'j du, kiu'j'n ŝi am'as, nun ŝi ne dev'as mal'hav'i iu'n el ili.
Okaz'is mirakl'o, ĝust'e ĉi tie kaj ĝust'e nun. Plen'a de ĝoj'o kaj am'o kaj dank'em'o ŝi rigard'is al Matiso kaj al Birk. Tiam ŝi rimark'is, ke li tut'e ne est'as ĝoj'a. Li nur aspekt'as konstern'it'a kaj suspekt'em'a, kaj ŝi ek'tim'is. Tiel obstin'aĉ'a kaj mal'afabl'a kiel li pov'as est'i, pens'u, se li vol'us kompren'i ŝi'a'n propr'a'n avantaĝ'o'n, pens'u, se li nun ne vol'as kun'ven'i.
” Matiso, ” ŝi dir'is, ” mi dev'as parol'i sol'a kun Birk. ” ” Kial ? ” demand'is Matiso. ” Nun mi ir'os rigard'i mi'a'n mal'nov'a'n Urs'o'grot'o'n dum'temp'e. Sed rapid'u, ĉar nun ni ir'u hejm'e'n. ” ” Nun ni ir'u hejm'e'n, ” Birk dir'is ironi'e, kiam Matiso mal'aper'is. ” Kia hejm'o ? Ĉu li kred'as ke mi est'os pun'bub'o de la Matisrabistoj ? Neniam en la viv'o. ” ” Pun'bub'o. Kiel stult'a vi est'as, ” Ronjo dir'is, kaj nun ŝi est'is furioz'a. ” Ĉu vi prefer'as frost'mort'i en la Urs'o'grot'o ? ” Birk silent'is iom. Post'e li dir'is:
” Jes, mi kred'as tio'n. ” Tiam Ronjo mal'esper'is.
” La viv'o est'as io, kio'n oni dev'as zorg'em'e fleg'i, ĉu vi ne kompren'as ? Se vi rest'os en la Urs'o'grot'o dum la vintr'o, tiam vi perd'ig'os vi'a'n viv'o'n, kaj mi'a'n. ” ” Kial vi dir'as tiel ? ” demand'is Birk. ” Kiel mi pov'as perd'ig'i vi'a'n viv'o'n ? ” Tiam Ronjo kri'is mal'esper'e kaj furioz'e:
” Ĉar tiam mi rest'os ĉe vi, ŝaf'kap'ul'o. Ĉu vi vol'as aŭ ne. ” Birk silent'is kaj long'e rigard'is ŝi'n, post'e li dir'is:
” Ĉu vi sci'as, kio'n vi nun dir'as, Ronjo ? ” ” Tio'n mi sci'as, ” kri'is Ronjo. ” Ke neni'o pov'os dis'ig'i ni'n. Kaj tio'n vi ankaŭ sci'as, ŝaf'kap'ul'o. ” Tiam Birk rid'et'is si'a'n plej lum'a'n rid'et'o'n, kaj li est'is bel'a, kiam li rid'et'is.
” Perd'ig'i vi'a'n viv'o'n mi absolut'e ne vol'as, frat'in'o mi'a. Tio est'us la last'a, kio'n mi vol'us far'i. Mi sekv'os vi'n kie'n ajn vi ir'os.
Eĉ se mi dev'as viv'i inter Matisrabistoj ĝis mi sufok'iĝ'os. ” Ili jam esting'is la fajr'o'n kaj kun'pak'is ĉio'n. Nun ili for'las'is la Urs'o'grot'o'n, kaj tio est'is mal'facil'a. Sed Ronjo flustr'is al Birk, por ke Matiso ne aŭd'u kaj sen'bezon'e mal'trankvil'iĝ'u.
*Ven'ont'a'n printemp'o'n ni re'ven'os kaj ek'loĝ'os ĉi tie. ” ” Jes, ĉar tiam ni ja daŭr'e viv'os, ” Birk dir'is kaj ŝajn'is est'i ĝoj'a pro tio.
Matiso est'is ankaŭ ĝoj'a. Li ir'is antaŭ ili tra la arb'ar'o kaj kant'is, tiel ke ĉiu'j sovaĝ'a'j ĉeval'o'j en ili'a voj'o tim'ig'it'a'j fuĝ'is inter la arb'o'j'n, ĉiu'j, kun la escept'o de Fripon'o kaj Sovaĝ'ul'o.
Ili star'is sen'mov'a'j kaj atend'is kaj cert'e kred'is, ke nun okaz'os vet'kur'ad'o.
” Ne hodiaŭ, ” Ronjo dir'is kaj kares'is si'a'n ĉeval'o'n. ” Sed ebl'e morgaŭ jam. Ebl'e ĉiu'j'n tag'o'j'n, se ne ven'os tro mult'e da neĝ'o. ” Kaj Birk kares'is Sovaĝ'ul'o'n.
” Jes, mi re'ven'os. Nur konserv'u la viv'o'n. ” Ili vid'is, ke la ĉeval'o'j jam ricev'is pli dens'a'j'n har'ar'o'j'n, baldaŭ ili far'iĝ'os vil'a'j por ŝirm'i si'n kontraŭ mal'varm'o. Fripon'o kaj Sovaĝ'ul'o ankaŭ viv'os ĝis la printemp'o.
Sed Matiso plu'ir'is en la arb'ar'o antaŭ ili kant'ant'e, nun ili urĝ'is por ating'i li'n. Post long'a ir'ad'o ili proksim'iĝ'is al la Lup'o'kapt'il'o. Tie Birk halt'is.
” Matiso, ” li dir'is, ” mi vol'as unu'e hejm'e'n al la Borka fortik'aĵ'o por vid'i kiel fart'as Undiso kaj Borko. Sed mi ŝuld'as al vi mult'a'n dank'o'n pro tio, ke mi pov'as ven'i al vi kaj renkont'i Ronjon ĉiam, kiam mi vol'as. ” ” Jes, jes, ” Matiso dir'is, ” ne est'as facil'e por mi, sed ven'u. ” Post'e li ek'rid'is:
” Ĉu vi sci'as, kio'n dir'as Kalv'a Petro ? Tiu stult'ul'o kred'as, ke la inspekt'ist'o kaj la soldat'o'j fin'e venk'os, se ni ne gard'os ni'n.
Kaj tial est'os saĝ'e, li dir'as, se la Matisorabistoj kaj la Borkorabistoj unu'iĝ'os, jes, frenez'a'j'n el'pens'aĵ'o'j'n li hav'as mult'nombr'e, tiu mal'jun'a frenez'ul'o. ” Li rigard'is kompat'em'e al Birk.
” Est'as domaĝ'e, ke vi hav'as tia'n fekul'o'n kiel patr'o'n, ali'e oni ebl'e pov'us pri'pens'i la afer'o'n. ” ” Fekul'o vi pov'as est'i mem, ” Birk dir'is amik'e, kaj Matiso ŝat'e rid'et'is.
Birk don'is la man'o'n al Ronjo. Ĉi tie mal'supr'e de la Lup'o'kapt'il'o ili kutim'is dis'iĝ'i.
” Ni re'vid'os ni'n, rab'ist'a fil'in'o. Ĉiu'j'n tag'o'j'n, tio'n vi sci'as, frat'in'o mi'a. ” Ronjo kap'jes'is.
” Ĉiu'j'n tag'o'j'n, Birk Borkofilo. ” Far'iĝ'is tut'e silent'e inter la rab'ist'o'j en la ŝton'hal'o, kiam Matiso kaj Ronjo en'ven'is. Neni'u kuraĝ'is ĝoj'o'kri'i, jam de long'e ili'a ĉef'o ne permes'is ĝoj'kri'o'n en la Matiskastelo. Nur Kalv'a Petro far'is por li'a aĝ'o ne'natur'e alt'a'n ĝoj'salt'o'n, kaj tiam hazard'e aŭd'ig'is si'a'n furz'o'n. Sed tio'n li las'is kviet'e pas'i.
” I'a'n salut'o'n mi dev'as okaz'ig'i, kiam hom'o'j ven'as hejm'e'n, ” li dir'is. Kaj pro tio Matiso rid'eg'is tiel fort'e kaj long'e, ke la rab'ist'o'j ek'hav'is larm'o'j'n en la okul'o'j pro feliĉ'o. Est'is la unu'a rid'o de Matiso, kiu'n oni aŭd'is post la mal'feliĉ'a maten'o de la Faŭk'o de l ’ infer'o, kaj la rab'ist'o'j rapid'is part'o'pren'i. Ili rid'eg'is tiel, ke ili klin'iĝ'is, ĉiu'j rid'is, ankaŭ Ronjo.
Sed nun Loviso ven'is el la ŝaf'ej'o, kaj tiam ĉiu'j ek'silent'is.
Ne est'is dec'e rid'i kiam oni vid'is patr'in'o'n akcept'i si'a'n perd'it'a'n, ĵus hejm'e'n'ven'int'a'n infan'o'n, tio plor'ig'is ankaŭ la rab'ist'o'j'n.
” Loviso, ĉu vi pov'as en'ig'i la grand'a'n lav'kuv'o'n por mi ? ” Ronjo demand'is. Loviso kap'jes'is.
” Mi jam varm'ig'is akv'o'n. ” ” Tio'n mi kred'as pri vi, ” Ronjo dir'is. ” Vi est'as tia patr'in'o, kiu pens'as pri ĉio. Kaj pli mal'pur'a'n infan'o'n vi neniam vid'is. ” ” Ne, neniam, ” dir'is Loviso.
Ronjo kuŝ'is en si'a lit'o sat'a, pur'ig'it'a kaj varm'a. Ŝi manĝ'is Lovisan pan'o'n kaj trink'is stof'o'n da lakt'o, kaj post'e Loviso frot'eg'is ŝi'n en la lav'kuv'o, tiel ke la haŭt'o ard'is. Nun ŝi kuŝ'is tie en la kutim'a lit'o kaj vid'is inter la kurten'o'j kiel la fajr'o mal'rapid'e for'brul'as sur la fajr'uj'o. Tio est'is kiel kutim'is est'i. Loviso kant'is la lup'o'kant'o'n al ŝi kaj Matiso. Est'is temp'o por ek'dorm'i. Kaj Ronjo est'is dorm'em'a, sed ŝi'a'j pens'o'j vag'ad'is.
En la Urs'o'grot'o, tie nun est'as sufiĉ'e mal'varm'e, ŝi pens'is. Kaj ĉi tie mi kuŝ'as kaj est'as varm'a ĝis la pied'fingr'o'j. Ĉu ne est'as strang'e, ke oni pov'as far'iĝ'i tiel feliĉ'a pro tia mal'mult'o ? Post'e ŝi pens'is pri Birk kaj pri li'a viv'o tie en la Borka fortik'aĵ'o.
Est'u li varm'a ĝis la pied'fingr'o'j, ankaŭ li, ŝi pens'is kaj ferm'is la okul'o'j'n. Pri tio mi demand'os li'n morgaŭ.
Reg'is silent'o en la ŝton'hal'o. Sed tiam ven'is mal'trankvil'a vok'o de Matiso:
” Ronjo. ” ” Kio est'as, ” ŝi murmur'is du'on'dorm'ant'e.
” Mi vol'is nur aŭd'i, ĉu vi ver'e est'as tie, ” Matiso dir'is.
” Cert'e mi est'as ĉi tie, ” murmur'is Ronjo. Post'e ŝi ek'dorm'is.
La arb'ar'o, kiu'n Ronjo am'is, ankaŭ la aŭtun'a arb'ar'o, la vintr'a arb'ar'o, nun ĝi de'nov'e est'is ŝi'a amik'o, kiel ĝi ĉiam est'is. Last'a'temp'e en la Urs'o'grot'o ŝi sent'is ĝi'n minac'a kaj mal'amik'a. Nun ŝi rond'rajd'is kun Birk en la frost'a arb'ar'o, kiu don'is al ŝi nur ĝoj'o'n, kaj ŝi klar'ig'is tio'n al Birk:
” Se oni nun sci'as, ke oni far'iĝ'as varm'a ĝis la pied'fingr'o'j, kiam oni ven'os hejm'e'n, tiam oni pov'as est'i en la arb'ar'o en ĉiu'j veter'o'j, sed ne se oni dev'as kuŝ'i kaj hui en mal'varm'a grot'o post'e. ” Kaj Birk, kiu intenc'is tra'vintr'i en la Urs'o'grot'o, est'is nun sufiĉ'e kontent'a pov'i si'n varm'ig'i ĉe la fajr'o hejm'e en la Borka fortik'aĵ'o.
Tie li dev'as loĝ'i, tio'n li kompren'is, ankaŭ Ronjo. Ali'e la mal'amik'ec'o en la Matiskastelo profund'iĝ'os.
” Kaj ĉu vi sci'as, ili far'iĝ'is tiel super'mezur'e gaj'a'j, Undiso kaj Borko, kiam mi ven'is, ” Birk dir'is. ” Neniam mi pov'is kred'i, ke ili tiom interes'iĝ'as pri mi. ” ” Jes, vi rajt'as loĝ'i ĉe ili, ” Ronjo dir'is. ” Ĝis la printemp'o. ” Por Matiso est'is ankaŭ taŭg'e, ke Birk loĝ'is en si'a hejm'o.
” Jes, jes, ” li dir'is al Loviso. ” Tiu ŝtel'ist'hund'et'o pov'as ven'i kaj for'ir'i ĉi tie laŭ'plaĉ'e. Ni ja invit'is li'n al ni. Sed est'as ripoz'o ne vid'i konstant'e li'a'n ruĝ'a'n kap'aĉ'o'n. ” La viv'o en la Matiskastelo pas'is, kaj tie nun de'nov'e est'is gaj'e. La rab'ist'o'j kant'is kaj danc'is kaj Matiso rid'is si'a'n bru'a'n rid'o'n sam'e kiel pli fru'e.
Sed sam'a kiel pli fru'e tamen ne est'is la rab'ist'a viv'o. La batal'o kontraŭ la inspekt'ist'a'j soldat'o'j akr'iĝ'is. Matiso sci'is, ke nun ili ver'e minac'as li'n. Kaj kial, tio'n li rakont'is al Ronjo:
” Nur pro tio, ke en mal'lum'a nokt'o ni liber'ig'is Peljon el la mizer'a kapt'it'ej'o, kie li sid'is, kaj sam'temp'e du el la ŝtel'ist'hund'o'j de Borko. ” ” Klip'et'o kred'is, ke Peljo est'is pend'ig'ot'a, ” Ronjo dir'is.
” Mi'a'j'n rab'ist'o'j'n neni'u pend'ig'as, ” Matiso dir'is. ” Kaj nun ni instru'is al tiu fripon'a inspekt'ist'o, ke rab'ist'o'j'n oni ne hav'as tie, kie oni met'is ili'n. ” Sed Kalv'a Petro sku'is hezit'em'e si'a'n kalv'a'n kap'o'n.
” Tial ni ankaŭ hav'as soldat'o'j'n kiel ĉeval'muŝ'o'j'n en la tut'a arb'ar'o. Kaj la inspekt'ist'o fin'e venk'os. Matiso, kiom oft'e mi dir'u tio'n ? ” ” Jen li de'nov'e est'as Kalv'a Petro, kun si'a admon'aĉ'ad'o pri tio, ke Matiso kaj Borko dev'as re'pac'iĝ'i, antaŭ ol est'os tro mal'fru'e. Unu sol'a fort'a rab'ist'ar'o ebl'e pov'us trakt'i la inspekt'ist'o'n kaj ĉiu'j'n li'a'j'n soldat'o'j'n, sed ne du ar'o'j, kiu'j for'uz'as si'a'n temp'o'n tromp'ant'e unu la ali'a'n kaj lukt'as pri rab'aĵ'o kiel lup'o'j pri viand'o'pec'o'j, ” dir'is Kalv'a Petro.
Tio'n Matiso ne ŝat'is aŭd'i. Est'is sufiĉ'e, ke li mem iam kaj tiam tim'et'is.
” Vi parol'as laŭ vi'a prudent'o, mal'jun'ul'o, ” Matiso dir'is. ” Vi ja prav'as en unu vid'punkt'o. Sed kiu laŭ vi est'u ĉef'o de tiu rab'ist'ar'o ? ” li mok'rid'is. ” Ĉu Borko ? Mi, Matiso est'as la plej potenc'a kaj fort'a rab'ist'o en ĉiu'j mont'o'j kaj arb'ar'o'j kaj intenc'as rest'i tia. Sed ne est'as cert'e, ke Borko kompren'as tio'n. ” ” Do, montr'u al li tio'n, ” dir'is Kalv'a Petro. ” Du'op'a'n lukt'o'n kun li vi ja dev'as gajn'i, vi grand'a bov'o. ” Ĝust'e tio'n Kalv'a Petro est'is el'pens'int'a en sol'ec'a'j ruz'a'j moment'o'j. Du'op'a lukt'o, kiu pov'os konvink'i Borkon pri li'a lok'o kaj far'i li'n prudent'a. Post'e oni hav'u unu sol'a'n rab'ist'ar'o'n en la Matisa kastel'o, kie ĉiu'j kun'help'u tromp'i la soldat'o'j'n por ig'i ili'n sekv'i erar'voj'o'j'n kaj acid'ig'i la viv'o'n por ili, ĝis ili lac'iĝ'os je ĉas'ad'o de rab'ist'o'j. Ĉu ne est'as ruz'e ?
” Mi opini'as, ke plej ruz'e est'us ĉes'ig'i rab'ad'o'n, ” dir'is Ronjo. Kalv'a Petro rid'et'is al ŝi si'a'n amik'ec'a'n sen'dent'a'n rid'et'o'n.
” En tio vi tut'e prav'as. Ronjo. Vi est'as saĝ'a, sed mi est'as tro mal'jun'a kaj mal'fort'a por pov'i en'bat'i tia'n ide'o'n en la kap'o'n de Matiso. ” Matiso rigard'is ĉagren'it'a al li.
” Kaj tio'n vi dir'as, kiu mem est'is glor'fam'a rab'ist'o kaj sub mi'a patr'o kaj sub mi. Ĉes'ig'i rab'ad'o'n ? Per kio ni post'e viv'u, kio'n vi pens'as ? ” ” Ĉu vi neniam rimark'is, ” demand'is Kalv'a Petro, ” ke ekzist'as hom'o'j, kiu'j ne rab'as, sed tamen viv'as. ” ” Jes, sed kiel ? ” Matiso dir'is acid'humor'e.
” Ho, jes. Ekzist'as manier'o'j. ” klar'ig'is Kalv'a Petro. ” Mi kon'as unu, kiu'n mi pov'as instru'i al vi, se mi ne sci'us, ke vi est'as kaj rest'os rab'ist'o ĝis vi est'os pend'ig'at'a, sed al Ronjo mi, kiam est'os ĝust'a temp'o. rakont'os bon'a'n sekret'o'n. ” ” Do, kiu'n sekret'o'n ? ” demand'is Matiso.
” Kiel mi ĵus menci'is, ” dir'is Kalv'a Petro, ” tio'n mi rakont'os al Ronjo, por ke ŝi ne star'u sen'help'a tiu'n tag'o'n, kiam oni pend'ig'os vi'n. ” ” Pend'ig'os kaj pend'ig'os kaj pend'ig'os, ” Matiso dir'is ĉagren'it'a. ” Nun vi silent'u, mal'jun'a korv'o de mal'feliĉ'o. ” Kaj la tag'o'j pas'is. Matiso ne aŭskult'is la konsil'o'j'n de Kalv'a Petro. Sed en fru'a maten'o antaŭ ol la Matisrabistoj sur'sel'ig'is si'a'j'n ĉeval'o'j'n, Borko ven'is rajd'ant'e al la Lup'o'kapt'il'o kaj pet'is inter'parol'o'n kun Matiso. Mal'feliĉ'a'n sci'ig'o'n li kun'port'is. Kaj ĉar li'a ĉef'mal'amik'o tiel afabl'e sav'is du Borkorabistojn el la mal'liber'ej'o de la inspekt'ist'o antaŭ ne long'e, li nun vol'is rekompenc'i tio'n per avert'o. Ĉi'foj'e neni'u rab'ist'o, kiu vol'as gard'i si'a'n viv'o'n, ir'u en la arb'ar'o'n, Borko dir'is. Ĉar nun okaz'as io. Li ven'is rekt'e de la Rab'ist'a pas'ej'o, kie la soldat'o'j embusk'as. Du el li'a'j vir'o'j est'is kapt'it'a'j kaj la tri'a est'is grav'e vund'it'a per sag'o, kiam li prov'is fuĝ'i.
” Tiu'j fripon'o'j ne permes'as al kompat'ind'a rab'ist'o hav'i si'a'n pan'o'n, ” Borko dir'is amar'e.
Matiso kun'tir'is la brov'o'j'n.
” Ne, ni baldaŭ dev'as instru'i ili'n hont'i. Tio'n ĉi ni ne pov'as toler'i. ” Nur post'e li rimark'is, ke li dir'is ni, kaj tiam li ĝem'is pez'e. Li star'is silent'a dum moment'o kaj mezur'is Borkon per la rigard'o de supr'e ĝis mal'supr'e'n.
” Ni ebl'e unu'iĝ'u, ” li fin'e dir'is, kvankam li frost'o'trem'is pro si'a'j propr'a'j vort'o'j. Parol'i tiel al Borkorabisto. Kiel li'a patr'o, av'o kaj pra'av'o tim'trem'us en si'a'j tomb'o'j, se ili sci'us tio'n.
Sed Borko aspekt'is vigl'ig'it'a.
” Nun vi escept'e dir'is i'o'n saĝ'a'n. Matiso. Unu fort'a rab'ist'ar'o, tio est'us bon'e. Sub unu fort'a ĉef'o. Mi kon'as unu'n, kiu est'us taŭg'a, ” li dir'is kaj rekt'ig'is si'n. ” Fort'a kaj konsil'em'a, kia mi est'as. ” Tiam Matiso el'ig'is terur'a'n rid'eg'o'n.
” Ven'u vi, kaj mi montr'os al vi, kiu plej taŭg'as kiel ĉef'o. ” Kaj tiel Kalv'a Petro far'iĝ'is kontent'a. Du'op'a lukt'o okaz'u, tio'n Matiso kaj Borko trov'is bon'a propon'o. Inter ili'a'j vir'o'j la ekscit'iĝ'o est'is grand'a antaŭ tia eg'e agrabl'a nov'aĵ'o, kaj en la maten'o antaŭ la lukt'o la Matisrabistoj en la ŝton'hal'o tiel bru'is, ke Loviso nepr'e dev'is el'pel'i ili'n.
Kalv'a Petro el'snuf'is.
” Fanfaron'u, kiam vi rajd'os hejm'e'n, tio'n dir'is ĉiam mi'a patr'in'o. ” Kaj Ronjo rigard'is kun mal'inklin'o al si'a milit'em'a patr'o:
” Mi ne vol'as rigard'i kiam vi ĉif'os. ” ” Tio'n vi ankaŭ ne far'u, ” Matiso dir'is. ” Vir'in'o'j kaj infan'o'j ne rajt'as, laŭ kutim'o kaj mor'o ĉe'est'i. Ne est'as util'e, oni opini'as, ke ili vid'u kiel okaz'as ĉe kun'ven'o de sovaĝ'a'j best'o'j. ” Tiel oni nom'is fort'o'mezur'o'j'n de tiu spec'o, kaj kun si'a'j krud'aĵ'o'j ili merit'is tiu'n nom'o'n.
” Sed vi, Kalv'a Petro, dev'as tamen ĉe'est'i, ĉu ? ” dir'is Matiso.
” Kompren'ebl'e vi est'as mal'fort'a, sed sovaĝ'best'a kun'ven'o cert'e viv'ig'os vi'n. Ven'u, mal'jun'ul'o, mi met'os vi'n sur mi'a'n ĉeval'o'n. Ĉar nun est'as temp'o. ” Est'is mal'varm'a sun'a maten'o kun frost'o sur la ter'o, kaj en la mal'dens'ej'o mal'supr'e ĉe la Lup'o'kapt'il'o star'is Matisrabistoj kaj Borkorabistoj kun si'a'j lanc'o'j kaj form'is soldat'a'n kordon'o'n ĉirkaŭ Matiso kaj Borko. Nun oni konstat'os, kiu pli taŭg'as kiel ĉef'o.
Sur mont'et'o apud'e sid'is Kalv'a Petro en'volv'it'a en fel'a'n kovr'il'o'n, kiel mal'jun'a hirt'a kornik'o li aspekt'is, sed li'a'j okul'o'j bril'is de esper'o, kaj li vigl'e sekv'is ĉio'n, kio okaz'is tie mal'supr'e.
La lukt'ont'o'j de'pren'is ĉiu'j'n vest'o'j'n escept'e de la ĉemiz'o'j kaj ir'is nun sen'ŝu'a'j sur la frost'ig'it'a ter'o. Ili palp'is kaj prem'is sur si'a'j brak'muskol'o'j kaj trejn'is la krur'o'j'n por mol'ig'i si'n.
” Vi aspekt'as iom blu'naz'a, Borko, ” Matiso dir'is. ” Sed mi promes'as al vi, ke vi baldaŭ varm'iĝ'os. ” ” Kaj mi promes'as al vi sam'a'n bon'o'n, ” asert'is Borko.
Ĉe sovaĝ'best'a'j kun'ven'o'j ĉiu'j artifik'o'j est'is permes'at'a'j. Oni rajt'is romp'i kaj ŝir'i kaj grat'vund'i kaj mord'i, per nud'a'j pied'o'j oni rajt'is pied'bat'i, tamen ne inter la femur'o'j'n. Tio est'is rigard'at'a kiel hont'ind'a krim'eg'o, kaj tiu kiu far'is tio'n per tio perd'is la lukt'o'n.
” Est'as por mi mal'ĝoj'o, ” Matiso dir'is kaj met'is si'a'j'n urs'o'brak'o'j'n ĉirkaŭ la tali'o'n de Borko, ” ke vi est'as tia fekul'o ” — jen li prem'is sed nur tiom, ke Borko komenc'is ŝvit'i — ” ali'e mi est'us pov'int'a far'i vi'n mi'a sub'ĉef'o antaŭ long'e ” — li far'is nov'a'n terur'eg'a'n prem'o'n — ” kaj ne est'us dev'ig'at'a prem'i la ren'o - seb'o'n el vi nun ” — jen li prem'is tiel ke Borko stertor'is.
Kaj kiam li ne plu stertor'is, li puŝ'is si'a'n mal'mol'a'n kap'o'n frunt'e kontraŭ la naz'o'n de Matiso, tiel ke li ek'sang'is. ” Est'as por mi grand'a mal'ĝoj'o, ke mi dev'as detru'i vi'a'n pork'naz'eg'o'n ” — jen li far'is nov'a'n puŝ'o'n — ” ĉar vi est'is jam antaŭ'e tiel mal'bel'a kiel oni pov'as dezir'i ” — nun li ek'kapt'is unu el la orel'o'j de Matiso kaj ek'ŝir'is. ” Du orel'o'j, ĉu vi bezon'as pli ol unu ? ” li demand'is kaj ek'ŝir'is ankoraŭ foj'e, tiel ke la orel'o iom mal'fiks'iĝ'is. Sed li ne plu pov'is ten'i ĝi'n, kiam Matiso en la sam'a moment'o per ĉiu'j fort'o'j fal'ig'is li'n kaj kun fer'mal'mol'a pugn'o prem'is li'a'n vizaĝ'o'n tiel ke ĝi sent'iĝ'is mult'e pli plat'a ol antaŭ'e. ” Turment'as mi'n super'mezur'e, ” Matiso dir'is, ” ke mi dev'as ĉif'i vi'n tiel, ke Undiso dev'os plor'i ĉiu'foj'e kiam ŝi vid'os vi'n en plen'a tag'lum'o. ” Li ek'prem'is de'nov'e, sed nun Borko sukces'is kapt'i et'a'n part'o'n de la man'o de Matiso inter si'a'j dent'o'j kaj ek'mord'is. De Matiso ven'is kri'eg'o, li prov'is for'tir'i la man'o'n, sed Borko ten'is ĝi'n fiks'e, ĝis li ne plu pov'is pro sufok'iĝ'o. Tiam li el'kraĉ'is kelk'a'j'n haŭt'ŝir'aĵ'o'j'n en la vizaĝ'o'n de Matiso. ” Jen vi hav'u, pren'u ili'n hejm'e'n por la kat'o, ” li dir'is, sed li spir'eg'is fort'e. Ĉar nun Matiso kuŝ'is sur li kun si'a tut'a pez'o. Kaj montr'iĝ'is baldaŭ, ke eĉ se Borko hav'is fort'a'j'n dent'o'j'n, li ne pov'is kompar'i si'n kun Matiso, kiam tem'is pri ali'a'j fort'o'j.
Kiam la lukt'o fin'iĝ'is, Matiso star'is tie kiel ĉef'o, sang'a en la vizaĝ'o kaj kun la rest'o'j de la ĉemiz'o flirt'ant'a'j kiel mal'grand'a'j stri'o'j ĉirkaŭ la korp'o. Sed tamen ĉef'o en ĉiu col'o, tio'n ĉiu'j rab'ist'o'j dev'is konfes'i, eĉ se est'is mal'gaj'e por kelk'a'j, kaj precip'e por Borko.
Borko est'is mal'bon'e traktat'a, li est'is proksim'a al plor'o kaj Matiso vol'is dir'i al li kelk'a'j'n vort'o'j de konsol'o.
” Frat'o Borko, jes, de nun ni est'as frat'o'j, ” li dir'is. ” Nom'o'n kaj honor'o'n kiel ĉef'o vi konserv'os en ĉiu'j vi'a'j viv'tag'o'j kaj vi'a'j'n vir'o'j'n vi mem reg'u, sed ne forges'u, ke Matiso est'as la plej potenc'a ĉef'o en ĉiu'j mont'o'j kaj arb'ar'o'j, kaj mi'a vort'o decid'as ek de nun, tio'n vi sci'as. ” Borko kap'jes'is silent'e, tre parol'em'a li ne est'is en tiu moment'o.
Sed la sam'a'n vesper'o'n Matiso hav'is fest'manĝ'o'n en la ŝton'hal'o por la rab'ist'o'j de Matiskastelo kaj la propr'a'j kaj la borkaj, grandioz'a festen'o kun manĝ'o super'flu'a, kaj sufiĉ'e mult'e da bier'o.
Dum la pas'o de la vesper'o Matiso kaj Borko pli kaj pli frat'iĝ'is. Altern'e rid'ant'e kaj plor'ant'e ili sid'is kun'e ĉe la long'tabl'o kaj re'memor'is si'a'n infan'aĝ'o'n, kiam ili kun'e ĉas'is rat'o'j'n en la mal'nov'a pork'ej'o. Mult'a'j'n ali'a'j'n okaz'int'aĵ'o'j'n ili memor'is kaj pov'is pri'rakont'i. Ĉiu'j rab'ist'o'j kontent'e aŭskult'is kaj rid'is, ankaŭ Birk kaj Ronjo, kiu'j sid'is ĉe la tabl'o'fin'o, aŭskult'is kun ĝoj'o. Ili'a rid'o pep'et'is tiel alt'e kaj klar'e super la krud'a'j son'o'j de la rab'ist'o'j. Por Matiso kaj Borko est'is goj'o aŭskult'i ili'n.
Dum long'a kaj mal'facil'a temp'o neni'u Ronjo kaj neni'u Birk sid'is en la Matiskastelo. Kaj Matiso kaj Borko apenaŭ al'kutim'iĝ'is al la feliĉ'o de'nov'e hav'i ili'n hejm'e. Tial tiu rid'o son'is kiel la plej dolĉ'a muzik'o en ili'a'j orel'o'j, kaj tio ig'is ili'n al plu'a tro'ig'o pri si'a'j infan'a'j jar'o'j.
Sed subit'e Matiso dir'is:
” Ne mal'ĝoj'u, ke vi hodiaŭ ne sukces'is. Pli bon'a'j temp'o'j pov'os ven'i por la Borka gent'o. Kiam vi kaj mi ne plu ekzist'os, vi'a fil'o est'os ĉef'o, mi kred'as, ĉar mi'a fil'in'o ne vol'as, kaj kiam ŝi dir'as ne, tiam est'as ne, tio'n ŝi hav'as de si'a patr'in'o. ” Borko aspekt'is plen'kor'e kontent'a, kiam li aŭd'is tio'n. Sed Ronjo vok'is trans la tabl'o: ” Kaj vi kred'as, ke Birk vol'os far'iĝ'i rab'ist'a ĉef'o ? ” ” Tio'n li vol'os, ” Borko dir'is cert'eg'e.
Tiam Birk far'is kelk'a'j'n paŝ'o'j'n kaj star'iĝ'is tiel, ke ĉiu'j pov'is vid'i li'n. Li lev'is si'a'n dekstr'a'n man'o'n kaj ĵur'is solen'e neniam far'iĝ'i rab'ist'o, kio ajn okaz'os.
Mal'gaj'a silent'o ek'est'is en la ŝton'hal'o. Borko sid'is larm'okul'a pro si'a fil'o, kiu tiel ne'natur'e degener'iĝ'is. Sed Matiso prov'is konsol'i li'n:
” Mi dev'is al'kutim'iĝ'i, ” li dir'is, ” kaj tio'n ankaŭ vi dev'as. Oni ne pov'as decid'i pri si'a'j infan'o'j nun'temp'e. Ili far'as kio'n ili vol'as, oni dev'as nur al'kutim'iĝ'i al tio. Sed facil'e ne est'as. ” La du ĉef'o'j sid'is long'e mal'gaj'e rigard'ant'e en la est'ont'ec'o'n, kie la fier'a rab'ist'a viv'o de Matiso - kaj Borkogentoj est'os nur legend'o kaj baldaŭ forges'it'a memor'o.
Nur iom post iom ili re'ven'is al la rat'ĉas'ad'o en la pork'ej'o.
Ili decid'is hav'i amuz'a'n vesper'o'n spit'e al si'a'j obstin'a'j infan'o'j.
Kaj ili'a'j rab'ist'o'j konkur'is for'pel'i la mal'ĝoj'o'n per vigl'a rab'ist'o'kant'ad'o kaj sovaĝ'a'j danc'o'j. Ili ĉirkaŭ'kur'is en rond'o, tiel ke krak'is en la plank'o. Ankaŭ Birk kaj Ronjo kun'salt'is en la danc'o, kaj Ronjo instru'is al Birk mult'a'j'n gaj'a'j'n rab'ist'o'kur'o'j'n.
Dum'e Loviso kaj Undiso sid'is en ĉambr'et'o por si mem. Ili manĝ'is kaj trink'is kaj inter'parol'is. Pri plej mult'a'j afer'o'j ili hav'is mal'sam'a'j'n opini'o'j'n, nur en unu afer'o ili sam'opini'is:
kiel eg'e agrabl'e est'as iam kaj tiam pov'i ripoz'ig'i la orel'o'j'n kaj ne aŭd'i eĉ unu sol'a'n vir'pep'o'n.
Sed en la ŝton'hal'o la fest'o plu'daŭr'is. Ĝis Kalv'a Petro subit'e fal'is plank'e'n pro lac'ec'o. Gaj'a'n kaj vigl'a'n tag'o'n li hav'is malgraŭ si'a aĝ'o, sed nun li ne plu pov'is, kaj Ronjo help'is li'n al li'a dorm'ĉambr'o. Tie li kontent'a kaj el'ĉerp'it'a mal'lev'iĝ'is sur si'a'n lit'o'n, kaj Ronjo volv'is la fel'kovr'il'o'n ĉirkaŭ li'n.
” Kviet'ig'as mi'a'n mal'jun'a'n kor'o'n, ” dir'is Kalv'a Petro, ” ke nek vi kaj nek Birk vol'as far'iĝ'i rab'ist'o'j. Tio oni pov'is est'i kun ĝoj'o en pas'int'a'j temp'o'j, i'o'n ali'a'n mi ne dir'as, sed nun est'as pli mal'facil'e, nun oni pov'as est'i pend'ig'it'a sen prokrast'o. ” ” Jes, kaj hom'o'j kri'as kaj plor'as, kiam oni for'pren'as, kio'n ili hav'as, ” Ronjo dir'is. ” Tio'n mi neniam pov'us el'ten'i. ” ” Ne, mi'a infan'o, tio'n vi neniam el'ten'us, ” dir'is Kalv'a Petro. ” Sed nun mi rakont'os al vi et'a'n sekret'o'n, se vi promes'as ne rakont'i ĝi'n al iu ajn viv'ant'a hom'o. ” Kaj tio'n promes'is Ronjo.
Kalv'a Petro kapt'is ŝi'a'j'n et'a'j'n varm'a'j'n man'o'j'n por varm'ig'i si'a'j'n propr'a'j'n, kiu'j est'is tre mal'varm'a'j, kaj jen li rakont'is:
” Vi, mi'a ĝoj'o kaj konsol'o. ” li dir'is. ” Kiam mi est'is jun'a kaj est'is en la arb'ar'o sam'e kiel vi, mi iu'foj'e pov'is sav'i la viv'o'n al et'a griz'gnom'o, kiu'n la harpi'o'j nepr'e vol'is mort'ig'i. Griz'gnom'o'j kompren'ebl'e est'as kanajl'ar'o, sed ĉi tiu est'is ia'manier'e ali'a, kaj dank'em'a li est'is post'e, tiel ke mi preskaŭ ne pov'is liber'iĝ'i de li. Li insist'is kaj vol'is don'i al mi... ne, jen est'as Matiso, ” dir'is Kalv'a Petro, ĉar nun Matiso star'is ĉe la pord'o kaj vol'is sci'i kie'n Ronjo mal'aper'is antaŭ long'e, ĉar la fest'o est'is fin'it'a, kaj est'is temp'o por la Lup'o'kant'o.
” Unu'e mi dev'as aŭd'i la fin'o'n de tiu ĉi fabel'o, ” Ronjo dir'is.
Kaj dum Matiso obstin'e rest'is atend'ant'a, Kalv'a Petro flustr'is la daŭr'ig'o'n en ŝi'a'n orel'o'n.
” Kiel bon'e, ” Ronjo dir'is, kiam ŝi est'is aŭd'int'a ĉio'n.
Ven'is la nokt'o. Baldaŭ la tut'a Matiskastelo kun la krud'a'j rab'ist'o'j dorm'is. Sed Matiso lament'is mal'facil'e sur si'a ripoz'ej'o. Loviso est'is ŝmir'int'a ĉiu'j'n li'a'j'n vund'o'j'n kaj blu'aĵ'o'j'n, sed ne help'is. Nun li hav'is temp'o'n sent'i kaj la difekt'o'j turment'is li'n terur'e, se li nur mov'is la mal'grand'a'n pied'fingr'o'n. Li ne hav'is eĉ dorm'et'o'n, kaj ĉagren'is li'n, ke Loviso dorm'as kviet'e kaj profund'e. Fin'e li vek'is ŝi'n.
” Dolor'as, ” li dir'is, ” kaj mi'a sol'a esper'o est'as, ke tiu fekul'o Borko turment'iĝ'as eĉ pli. ” Loviso turn'is si'n al la mur'o. ” Vir'o'j, ” ŝi dir'is kaj re'ek'dorm'is.
Mal'jun'a'j hom'o'j dev'us ne sid'i kaj frost'detru'i si'a'n post'aĵ'o'n ĉe sovaĝ'best'a'j kun'ven'o'j, ” Loviso dir'is serioz'e, kiam montr'iĝ'is, ke Kalv'a Petro la sekv'ant'a'n tag'o'n hav'is frost'o'trem'o'j'n kaj dolor'o'j'n en la tut'a korp'o kaj rifuz'is el'lit'iĝ'i.
Ankaŭ post la mal'aper'o de la frost'o'trem'o li ne'is for'las'i la kuŝ'ej'o'n.
” Mi pov'as sam'e bon'e rigard'i kuŝ'ant'e kiel sid'ant'e, ” li dir'is.
Matiso ven'is ĉiu'tag'e en li'a'n ĉambr'o'n por sci'ig'i al li, kiel la nov'a rab'ist'a viv'o progres'as. Matiso mem est'is kontent'a. Borko kondut'as bon'e, li dir'is, kaj li ne est'as impertinent'a. El'turn'iĝ'em'a vir'o li est'as, kaj kun'e ili far'is unu bon'a'n kapt'aĵ'o'n post la ali'a. La inspekt'ist'a'j'n soldat'o'j'n ili tromp'as, tiel ke est'as ĝoj'o vid'i, kaj baldaŭ la Matisarbaro cert'e est'os sen'ig'it'a de sci'vol'em'a'j soldat'o'j, asert'is Matiso.
” Jes, jes, fanfaron'u, kiam vi rajd'os hejm'e'n, ” murmur'is Kalv'a Petro, sed Matiso ne aŭskult'is li'n. Mult'e da temp'o li ankaŭ ne hav'as por sid'i tie.
” Vi'a mal'gras'a kaduk'aĵ'o. ” li dir'is am'em'e kaj kares'is Kalv'a'n Petron antaŭ ol li for'ir'is. ” Prov'u hav'ig'i al vi iom da karn'o sur vi'a'j krur'o'j, tiel ke vi pov'os star'i per ili. ” Kaj Loviso far'is si'a'n ebl'o'n por tio. Ŝi ven'is kun varm'a nutr'ig'a sup'o kaj ali'o, kio'n Petro ŝat'is.
” En'ig'u la sup'o'n por ke vi varm'iĝ'u, ” ŝi dir'is. Sed eĉ ne la plej varm'a sup'o pov'is for'pel'i la mal'varm'o'n el la kor'o de Kalv'a Petro kaj tio ĉagren'ig'is Lovison.
” Ni dev'as port'i li'n en la ŝton'hal'o'n kaj varm'ig'i li'n, ” ŝi iu'n vesper'o'n dir'is al Matiso. Kaj port'at'a de fort'a'j brak'o'j de Matiso Kalv'a Petro for'las'is si'a'n sol'ec'a'n ĉambr'o'n. Li kuŝ'is kun Matiso sur li'a kuŝ'ej'o. Loviso ek'loĝ'is ĉe Ronjo, kaj ili divid'is la kuŝ'ej'o'n.
” Fin'fin'e mi, mal'jun'a mal'feliĉ'ul'o, pov'as far'iĝ'i iom degel'it'a, ” dir'is Kalv'a Petro.
Matiso est'is varm'a kiel ard'ant'a fajr'o, kaj Kalv'a Petro proksim'iĝ'is al li kvazaŭ infan'et'o, kiu serĉ'as varm'o'n kaj konsol'o'n ĉe si'a patr'in'o.
” Ne prem'u, ” Matiso dir'is. Sed tio ne help'is, Kalv'a Petro tamen ramp'is pli proksim'e'n. Kaj kiam est'is maten'o li rifuz'is re'ven'i al si'a ĉambr'o. En ĉi tiu kuŝ'ej'o li bon'fart'is kaj ĉi tie li rest'is. Ĉi tie li pov'is kuŝ'i kaj vid'i Lovison far'i si'a'n labor'o'n dum la tag'o pas'is. Ĉi tie kolekt'iĝ'is la rab'ist'o'j ĉirkaŭ li kaj pri'skrib'is si'a'j'n far'it'aĵ'o'j'n, kiam ili vesper'e ven'is hejm'e'n. Ronjo ankaŭ ven'is kaj rakont'is, kio'n ŝi kaj Birk tra'viv'is en la arb'ar'o. Kalv'a Petro est'is kontent'a.
” Ĝust'e tiel mi vol'as hav'i ĉio'n, dum mi atend'as, ” li dir'is.
” Kio'n vi atend'as ? ” demand'is Matiso.
” Jes, kio'n vi kred'as ? ” dir'is Kalv'a Petro.
Matiso ne pov'is diven'i. Sed li mal'kviet'e rimark'is, ke Petro iom post iom mal'fort'iĝ'as kaj li demand'is Lovison:
” Kio est'as kun li, vi kred'as ? ” ” Li'a aĝ'o, ” ŝi dir'is.
Matiso fiks'rigard'is ŝi'n mal'gaj'e.
” Sed de tio li ja ne dev'as mort'i. ” ” Jes, tio'n li far'os. ” dir'is Loviso.
Tiam Matiso ek'plor'is.
” Ir'u funel'e'n, ” li kri'is. ” Tio'n mi ne permes'os. ” Loviso sku'is la kap'o'n.
” Mult'o'n vi decid'as, Matiso, sed tio'n vi ne pov'as decid'i. ” Ronjo ankaŭ mal'kviet'iĝ'is pro Kalv'a Petro, kaj dum li konstant'e pli kaj pli mal'fort'ig'is, ŝi rest'is pli long'e ĉe li. Plej oft'e li kuŝ'is kun ferm'it'a'j okul'o'j, nur kelk'foj'e li mal'ferm'is la okul'o'j'n kaj rigard'is ŝi'n. Tiam li rid'et'is kaj dir'is:
” Mi'a ĝoj'o kaj plezur'o, vi ne forges'u tio'n — vi sci'as. ” ” Se mi nur pov'os trov'i la ĝust'a'n lok'o'n, ” Ronjo dir'is.
” Tio'n vi pov'os, ” cert'ig'is Kalv'a Petro. ” Kiam la moment'o ven'os, tiam vi trov'os. ” ” Jes, mi far'u tio'n, ” Ronjo dir'is.
Pas'is kelk'a temp'o kaj Kalv'a Petro far'iĝ'is pli kaj pli mal'fort'a. Fin'e ven'is nokt'o, kiam ĉiu'j mal'dorm'ant'e gard'is li'n. Matiso kaj Loviso kaj Ronjo kaj la rab'ist'o'j. Kalv'a Petro kuŝ'is sen'mov'a kun la okul'o'j ferm'it'a'j. Matiso serĉ'is mal'kviet'e viv'o'sign'o'n. Sed est'is mal'fort'a lum'o ĉirkaŭ la lit'o malgraŭ la lum'o ĉe la fajr'o kaj la seb'a kandel'o, kiu'n Loviso ek'brul'ig'is. Ne, oni ne pov'is vid'i viv'o'sign'o'n, kaj subit'e Matiso kri'is:
” Li mort'is. ” Tiam Kalv'a Petro mal'ferm'is unu okul'o'n kaj rigard'is riproĉ'e al li:
” Tio mi ver'e ne far'is. Ĉu vi kred'as, ke mi ne hav'as bon'a'n senc'o'n adiaŭ'i antaŭ ol mi mal'aper'as ? ” Post'e li de'nov'e ferm'is la okul'o'j'n kaj kuŝ'is tiel sufiĉ'e long'e, kaj ili aŭd'is nur kelk'a'j'n mal'fort'a'j'n pep'ant'a'j'n spir'o'j'n.
” Sed nun, ” dir'is Kalv'a Petro kaj mal'ferm'is la okul'o'j'n, ” mi'a'j bon'a'j amik'o'j, mi adiaŭ'as al vi ĉiu'j. Ĉar nun mi mort'as. ” Kaj tiel li mort'is. Ronjo neniam vid'is iu'n mort'i kaj ŝi plor'is dum moment'o. Sed li tamen est'is tiel lac'a dum la last'a temp'o, ŝi pens'is, nun li ebl'e ripoz'os en iu lok'o, kiu'n mi ne kon'as.
Sed Matiso ir'is plor'eg'ant'e tie'n kaj re'e'n en la ŝton'hal'o kaj kri'is:
” Li ĉiam est'is. Kaj nun li ne est'as. ” Re'e kaj de'nov'e li kri'is sam'manier'e:
” Li ĉiam est'is. Kaj nun li ne est'as. ” Tiam Loviso dir'is: ” Matiso, vi sci'as, ke neni'u ekzist'as por ĉiam. Ni nask'iĝ'as kaj ni mort'as, tiel ja ĉiam est'is. Pri kio vi lament'as ? ” ” Sed li mank'as al mi, ” kri'is Matiso. ” Li mank'as al mi tiel ke tranĉ'as en la brust'o. ” ” Ĉu vi vol'as, ke mi ĉirkaŭ'brak'u vi'n iom ? ” demand'is Loviso.
” Jes, far'u tio'n tuj, ” kri'is Matiso. ” Kaj ankaŭ vi, Ronjo. ” Post'e li sid'is klin'ig'it'a altern'e al Loviso kaj Ronjo kaj pri'plor'is si'a'n ĉagren'o'n pri Kalv'a Petro, kiu ekzist'is iam en li'a viv'o kaj nun ne plu est'as.
La post'a'n tag'o'n ili en'ter'ig'is Kalv'a'n Petron ĉe la river'o. La vintr'o est'is proksim'iĝ'ant'a nun, la unu'a neĝ'o, sol'a'j mal'sek'a'j neĝ'er'o'j, fal'is sur la ĉerk'o'n de Kalv'a Petro, kiam Matiso kaj la rab'ist'o'j port'is ĝi'n al la tomb'o. La ĉerk'o'n Kalv'a Petro mem far'is jam en pli jun'a'j jar'o'j kaj dum ĉiu'j jar'o'j konserv'is ĝi'n plej intern'e en la vest'o'proviz'ej'o.
” Rab'ist'o pov'as bezon'i si'a'n ĉerk'o'n kiam li eĉ ne suspekt'as tio'n, ” li dir'is, kaj dum la last'a'j jar'o'j li mir'is, ke daŭr'is tiel long'e.
” Sed pli fru'e aŭ mal'pli fru'e ĝi est'os bezon'at'a, ” li dir'is.
Nun ĝi est'is bezon'at'a.
La perd'o de Kalv'a Petro kuŝ'is pez'e super la kastel'o dum la tut'a vintr'o.
Matiso est'is mal'gaj'a. La rab'ist'o'j est'is ankaŭ sen'kuraĝ'a'j, ĉar la humor'o de Matiso decid'is, ĉu funebr'o aŭ ĝoj'o reg'u en la Matiskastelo.
Ronjo fuĝ'is kun Birk en la arb'ar'o'n. Tie est'is nun vintr'o kaj kiam ŝi star'is sur ski'o'j mal'supr'e'n de la mont'o'j ŝi forges'is ĉiu'j'n ĉagren'o'j'n. Sed ŝi memor'is ili'n tuj, kiam ŝi ven'is hejm'e'n kaj vid'is Matison sid'i kov'ant'e antaŭ la fajr'o.
” Konsol'u mi'n, Ronjo, ” li pet'is. ” Help'u mi'n en mi'a mal'ĝoj'o. ” ” Baldaŭ est'os de'nov'e printemp'o, tiam ĉio est'os pli bon'a, ” Ronjo dir'is, sed tio'n ne opini'is Matiso.
” Kalv'a Petro ne vid'os la printemp'o'n, ” li dir'is grumbl'em'e kaj por tio Ronjo ne pov'is trov'i konsol'o'n.
Sed la vintr'o pas'is. Kaj la printemp'o ven'is, tio'n ĝi ja ĉiam far'as, kiu ajn viv'is aŭ mort'is. Matiso ĝoj'iĝ'is, tio'n li far'is ĉiu'n printemp'o'n kaj li fajf'is kaj kant'is kiam li kiel ĉef'o antaŭ si'a'j rab'ist'o'j el'rajd'is tra la Lup'o'kapt'il'o. Tie atend'is jam Borko kun si'a'j vir'o'j. Ho, nun la rab'ist'a viv'o fin'fin'e komenc'iĝ'os post long'a vintr'o. Pro tio ili ĝoj'eg'is en si'a mal'prudent'o kaj Matiso kaj Borko, ili ja nask'iĝ'is rab'ist'o'j.
Ili'a'j infan'o'j est'is mult'e pli saĝ'a'j. Ili ĝoj'is pri tut'e ali'a'j afer'o'j. Ke la neĝ'o est'as for, tiel ke ili de'nov'e pov'is rajd'i kaj ke ili baldaŭ pov'os trans'lok'iĝ'i en la Urs'o'grot'o'n.
” Krom'e mi ĝoj'as, ke vi Birk neniam vol'as est'i rab'ist'o, ” Ronjo dir'is.
Birk rid'is.
” Ne, tio'n mi ja ĵur'is. Sed mi demand'as mi'n, per kio ni nutr'u ni'n en ni'a viv'o, vi kaj mi. ” Nun ŝi rakont'is al Birk la fabel'o'n pri la arĝent'o'mont'o de Kalv'a Petro, tiu, kiu'n la griz'gnom'o montr'is al li foj'e iam antaŭ long'e kiel dank'o por si'a viv'o.
” Tie est'as arĝent'o'tabul'o'j grand'a'j kiel pugn'o'j, ” Ronjo dir'is.
” Kaj kiu sci'as, ebl'e ne est'as fabel'o ? Kalv'a Petro ĵur'is, ke est'as ver'o. Ni pov'os rajd'i tie'n iu'n tag'o'n kaj esplor'i, mi sci'as kie est'as. ” ” Sed ne urĝ'as, ” Birk dir'is. ” Nur konserv'u la sekret'o'n. Ali'e ĉiu'j rab'ist'o'j ven'os kaj vol'os kolekt'i arĝent'o'n. ” Tiam Ronjo rid'is.
” Vi est'as sam'e prudent'a kiel Kalv'a Petro. Rab'ist'o'j est'as rab'em'a'j kiel bute'o'j, li dir'is. Ĝust'e pro tio oni ne pri'parol'u la afer'o'n al iu ali'a ol vi. ” ” Sed ni viv'as bon'e ankaŭ sen arĝent'o, frat'in'o mi'a, ” Birk dir'is. ” En la Urs'o'grot'o ali'a'j afer'o'j est'as bezon'at'a'j. ” Pli kaj pli printemp'iĝ'is. Ronjo est'is mal'kviet'a antaŭ tiu moment'o, kiam ŝi dev'os rakont'i al Matiso, ke ili intenc'as trans'lok'iĝ'i en la Urs'o'grot'o'n. Sed Matiso est'is mir'ig'a vir'o, oni neniam pov'is diven'i kiel li re'ag'os.
” Mi'a mal'nov'a grot'o, jes, ĝi est'as bon'a, ” li dir'is. ” Pli bon'e ol tie oni ne pov'as loĝ'i en tiu ĉi sezon'o. Nu, kio'n vi dir'as, Loviso ? ” Loviso est'is al'kutim'iĝ'int'a al li'a'j abrupt'a'j ŝanĝ'o'j kaj ne est'is tro mir'ig'it'a.
” Ir'u vi, infan'o, se vi'a patr'o opini'as tiel, ” ŝi dir'is. ” Sed mi cert'e sent'os vi'a'n for'est'o'n. ” ” Sed vi ja re'ven'os ĝis la aŭtun'o, tio'n vi ja kutim'as, ” Matiso dir'is, kiel se Ronjo jam dum jar'dek'o trans'lok'iĝ'ad'is al kaj de la Urs'o'grot'o.
” Jes, mi far'os kiel kutim'e, ” cert'ig'is Ronjo, ĝoj'a kaj surpriz'it'a, ke ĉio pas'is tiel facil'e ĉi'foj'e. Ŝi atend'is larm'o'j'n kaj kri'o'j'n, kaj tie sid'is nun Matiso kaj aspekt'is sam'e feliĉ'a, kiel kiam li memor'is si'a'j'n infan'a'j'n aventur'o'j'n en la mal'nov'a pork'ej'o.
” Jes, kiam mi loĝ'is en la Urs'o'grot'o, tiam mi bon'e amuz'iĝ'is, ” li dir'is. ” Kaj ver'e tiu grot'o est'as ja mi'a, ne forges'u tio'n.
Ebl'e mi ven'os vizit'i vi'n iam kaj tiam. ” Kiam Ronjo rakont'is tio'n al Birk, li dir'is grand'anim'e:
” Laŭ mi li volont'e ven'u. Sed, ” li al'don'is, ” est'as ripoz'ig'e ne vid'i li'a'n nigr'a'n hirt'o'kap'o'n ĉiu'tag'e. ” Fru'a maten'o est'as, bel'eg'a kiel la unu'a maten'o sur la ter'o.
Nov'loĝ'ant'o'j en la Urs'o'grot'o. Jen ili ven'as migr'ant'e tra la arb'ar'o kaj ĉirkaŭ ili est'as la tut'a rav'aĵ'o de la printemp'o. En ĉiu'j arb'o'j kaj ĉiu'j akv'o'j kaj ĉiu'j verd'a'j dens'ej'o'j est'as viv'o, bril'as kaj susur'as kaj murmur'as kaj kant'as kaj zum'as, ĉie aŭd'iĝ'as la sovaĝ'a freŝ'a kant'o de la printemp'o.
Kaj ili ven'as al si'a grot'o, si'a hejm'o en la sovaĝ'ej'o. Kaj ĉio est'as kiel pli fru'e, sekur'a kaj bon'e kon'at'a, la river'o, kiu muĝ'as tie mal'supr'e, la arb'ar'o'j en la maten'a lum'o. Ĉio est'as sam'a kiel kutim'e.
” Ne tim'u, Birk, ” Ronjo dir'is. ” Nun ven'os mi'a printemp'a kri'eg'o. ” Kaj ŝi kri'is akr'e kiel bird'o ĝoj'kri'eg'o'n, tiel ke aŭd'iĝ'is for'e en la arb'ar'o.